Seguidores e seguidoras

martes, 28 de agosto de 2012

Bicheando por Ortigueira

O domingo semellaba unha boa xornada para censar limícolas na ría de Ortigueira, así que fun para aló.



Pero non sempre se logra o que ún se propón. Unha estancia demasiado prolongada nunha das paradas que me retrasou, xunto coa reverberación propia dun día anticiclónico, impedíronme completar o reconto dalgunhas especies. Non obstante puiden censar algunhas cousas nestes días de paso:

- 1 Cullereiro (Platalea leucorodia)
- Unhas 170-180 Gabitas (Haematopus ostralegus). 143 no Cavalar, e 30-40 máis en Ladrido.
- 18 Píllaras reais (Charadrius hiaticula). Nesta ría as aves están habitualmente a moita distancia do observador, suficiente para a súa identificación, pero demasiado grande para fotografialas co meu equipo. Pero sempre hai pequenos repousadoiros onde poder observalas de perto.

Píllara real (Charadrius hiaticula)

- 15 Pilros gordos (Calidris canutus)
- 16 Pilros tridáctilos (Calidris alba)
- 101 Pilros comúns (Calidris alpina)
- Tropecientos corenta e cinco Mazaricos (Numenius spp)
- 115 Biluricos claros (Tringa nebularia)
- 45 Virapedras (Arenaria interpres). Probablemente había 12 máis, destacando unha concentración de 38 exemplares na enseada de Feás.

 Bando mixto de limícolas (Charadrius hiaticula, Calidris alpina e Arenaria interpres)

- 1 Combatente (Philomachus pugnax). Ao igual ca outras limícolas de interior resulta bastante escasa nas nosas rías. Así de memoria non creo que teña máis de 3-4 observacións en todos os anos que levo controlando Ortigueira. Foime imposíbel achagarme para sacarlle foto.

 O mellor de todo foi que descubrín un novo "observatorio", situado ao mesmo pé da marisma de Ladrido. Parece mentira que logo de vintecinco anos aínda descubra novos lugares de observación. Nin que aquilo fose Doñana, carallo...


 Baixando por un prado atopei un ponto onde se podía atravesar con moita comodidade a vía do comboio. Un pouco máis adiante hai outro acceso, por unha ponte de pedra, pero agora está todo pecho de vexetación e me foi imposíbel entrar...Éste de hoxe está moi chulo, situado sobre un lugar de moita concentración de limícolas, onde é posíbel ver unha boa diversidade de especies durante os pasos. Vai marcado en vermello no mapa. Recoméndovolo.


 E non todo han ser acuaticas! Tamén hai outros visitantes típicos destas datas, coma:
- 2 Chascos rabipintos (Saxicola rubetra) nos prados de San Claudio.

 Mentras andaba precisamente polos prados de San Claudio estiven a piques de pisar este Insecto pao. A pesar de que só levaba o 70-300 saqueille unha foto.... como puiden. O bicho non se aguantaba de pé e non conseguín retratalo cabeza arriba. Cando vin a foto na casa deime conta de por qué: ao pobre fásmido faltábanlle dúas patas. Quero pensar que non o pisei e que iso foi o resultado dun ataque por predación.

Bicho pao (Phasmida)

 En Europa hai seis especies de Insectos pao ou Bichos pao (góstame moito máis este nome). Polo que nos conta Pablo Torrella, podería tratarse de Clonopsis gallica ou ben Bacilus rossius. Coma sempre, agradezo a Pablo o seu comentario, que nos axuda a ir aprendendo algo máis en asuntos de entomoloxía.

 No muíño de mareas atopeime con Jesús Risueño e outro colega madrileño (Santiago sp). Despois entretívenme afotando lagartixas no camiño, aínda que o 300 non é precisamente a mellor ferramenta para este fin.:

 Lagarta galega (Podarcis Bocagei)

Na base dun eucalipto no que saían varias árbores encontrei un montón de Lagartixas. As máis delas Lagartixas da serra. Para os profanos trátase simplemente dunha lagartixa, pero en absoluto é unha observación máis!.

 Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola), xoven

 Este lacértido é un endemismo ibérico, propio da alta montaña; unha auténtica reliquia de tempos remotos que é capaz de vivir nas máis altas montañas peninsulares. Sen embargo no norte galego resulta moi abondosa en determinadas localidades a nivel do mar. De feito, en Ortegal é a lagartixa dominante na maioría de hábitats disponíbeis. O mesmo podemos atopala en muros de pedra, en casa vellas, na beira de camiños, en áreas dunares, en zonas forestais e, por suposto, nas áreas de montaña cercanas, como A Capelada ou  A Faladoira.

Lagartixa da serra, macho

Poño unha foto do hábitat, para poñerlle "os dentes longos" aos herpetólogos de Pontevedra...

Camiño cutre con eucaliptos na ribeira. Hábitat típico de Iberolacerta monticola na costa norte. Como diría Trillo...manda huevos!!.

 Vémonos!

sábado, 25 de agosto de 2012

Primeras Tarabillas norteñas

 Esta mañana, cuando realizaba mi ronda habitual por los prados de Taraza, he observado la primera Tarabilla norteña (Saxicola rubetra) de la temporada. En esta zona de Valdoviño el "Chasco rabipinto" es frecuente durante el paso migratorio, entre finales de Agosto y primeros de Octubre.


 No os preocupéis que, si no pasa nada extraño, la especie será retratada como es debido, y como se merecen los fieles lectores y lectoras de Bichos.

 Los pollos de Alcaudón dorsirrojo (Lanius collurio) hace días que están dando la lata por toda la zona.


 Hay un territorio que hemos estado controlando este año Pepe Vidal y yo. Pero el macho de la pareja había desaparecido en los últimos tiempos. Llegué a pensar que podría haber muerto (por predación) y, por lo tanto, fracasado la nidificación. Pero el descubrimiento de 2-3 jóvenes acompañando a la madre me han dado una alegría la semana pasada.

Alcaudón dorsirrojo (Lanius collurio) juvenil

 A tiro de piedra de Taraza está la playa de Os Botes. Un buen sitio para hacer prácticas en el difícil arte de la fotografía. Hoy  he probado diversos encuadres y profundidades de campo. En fin... hay que seguir practicando.


   La siguiente foto pertenece a la costa de Meirás. Un buen lugar para la cría de aves asociadas a los acantilados. No me extrañaría que el Paíño común (Hydrobates pelagicus) anidase por allí... Pero yo no tengo tiempo (ni huevos) para andar investigando por esas paredes.


 En la playa, volví a observar una conducta llamativa en los Correlimos tridáctilos (Calidris alba).


 Varios individuos estaban extremadamente agresivos con otros. Deduzco que eran adultos expulsando a jóvenes del año, o incluso a volantones propios. Porque comportamiento territorial en plena costa gallega sería algo que supongo que no se dará. A ver si esa enciclopedia andante que es Damián sabe algo del tema. Porque desde luego yo nunca había visto nada parecido por aquí.

Correlimos tridáctilo (Calidris alba)

 Hasta otra!

lunes, 20 de agosto de 2012

Folosa acuática (Acrocephalus paludicola) na lagoa da Frouxeira

    Logo da experiencia vivida o sábado, decidín voltar por Valdoviño o domingo á mañá. Nesta ocasión fun até a lagoa da Frouxeira. E como estamos nunhas datas propicias para ver cousas curiosas, escollín para a visita a zona de dunas situada ao NW da lagoa, e as ribeiras correspondentes.

 Buscaba paseriformes migrantes típicos do lugar (Luscinia svecica, Philloscopus spp, Saxicola rubetra,...), aínda que as datas aínda eran un pouco temperás. Sen embargo A Frouxeira tíñame reservada unha sorpresa para hoxe. Coma se quixer premiar este blogue polo seu aniversario, regaloume unha desas observacións moi raras de obter: a Folosa acuática (Acrocephalus paludicola)


  Cando máis silencioso estaba todo, escoitei un reclamo descoñecido para min. Un reclamo de Papuxa (Sylvia) en plena xunqueira... era algo que me disparou a atención dos cinco sentidos, consciente de que se aveciñaba algo gordo.

  Axiña o vin, pousado entre unha xunqueira mixta de Phragmites australis de pequeno porte e de Juncus maritimus, pola ribeira NW da lagoa. O seu reclamo seco era moi diferente do habitual zumbido mecánico "trrrc" do seu parente A. schoenobaenus. En canto o vin, xa o percebín diferente. A forma de pousar, o feito de aparecer solitario nun hábitat relativamente aberto, a conduta (menos activa e máis tímida ca outros paseriformes de carrizal), os tons xerais máis areentos,... En fin, ese tipo de cousas difíceis de definir pero que axudan na identificación e que se coñecen no argot naturalista como "jizz".


 As seguintes dúas fotos están moi desenfocadas, pero testemuñan os rasgos diagnósticos desta especie, coma a risca clara no centro do curuto, e as bandas claras no lombo escuro.



  Intentei averiguar se habería máis individuos, pero non fun quen. A presenza dun pescador que chegou nese momento non me facilitou o labor. Por momentos pareceume que quizá se puidese tratar de varios exemplares, pero me foi imposíbel determinalo.


  Desde logo considérome un privilexiado por ter observado este paseriforme tan escaso a nivel europeu, e tan complicado de detectar. Porque habitualmente son únicamente aneladores os observadores que poden testemuñar a súa presenza; ou tamén "caza-rarezas" con gravacións de cantos (algo que eu non emprego, como xa teño dito). Pero resulta moi complicado velo de maneira casual.
   Aínda que eu xa tiña algunha observación desta especie na mesma zona, aló pola década dos oitenta, a de hoxe foi unha identificación moi clara, que me fixo moi feliz; sobre todo porque puiden afotalo para asi compartilo con todos e todas vós.



  Vaia fin de semana que me deu Valdoviño!! Primeiro a sesión de praia do sábado e logo isto. E o paso non fixo máis que comezar apenas.


sábado, 18 de agosto de 2012

Paso.... e pausa.

 Nestes dias de verao a costa galega é cenário do passo migratório. Milhares de limícolas percorrem o litoral, sedimentando em pequenas bandadas as mais das vezes . Um momento esperado com ilussom por moitos ornitólogos e ornitólogas do país.  E a pausa, sempre tan necessária no mundo da fotografia, tivo a bem outorgar-me hoje um desses dias mágicos que nom se ham esquecer da minha memória como naturalista.

 Na pequena praia dos Botes (concelho corunhês de Valdovinho) decidim fazer umha sessom puramente fotográfica, sem outro fim que o de pasarem um rato de práctica co meu novo teleobxectivo. Para isso,  e tendo em conta que se tratava de limícolas, nom hai melhor método que deitar-se na areia, simplesmente, e esperar a que "eles" se aproximem. E achegárom-se....



 Podo asegurar-vos que na minha vida passara experiência tal. Por vezes os Pilros comúms achegávam-se até quase tocá-los. Um velho moi simpático que passava por alô preguntou-me: " e nom podes colher úm?" Pois do perto que os tinha, a gente ficava sorprendida, mirando para aquel home que estava deitado na area e rodeado de paxarinhos a um metro de distáncia. As imagens nom fam ideia do vivido hoje.



Pilro común (Calidris alpina)

 Os Pilros tridáctilos (Calidris alba) resultarom muito máis difíceis de fotografar, devido ao seu movimento máis rápido e a umha maior desconfiança cara o observador. Pero algumha puidem tirar tamém.




Pilro tridáctilo (Calidris alba)

 Nestas alturas da passagem migratória é frequênte atopar diversas especies de limícolos nas moitas praias da comarca de Ferrol. E nom ham faltar desde logo as bonitas Pílharas reais (Charadrius hiaticula)


Pílhara real (Charadrius hiaticula)

Ou os Virapedras (Arenaria interpres), todo um clássico do mes de Agosto nas nossas praias.


   Éste fazia estiramentos de Hata Ioga... Sempre está bem coidar-se.

Virapedras (Arenaria interpres)

 O que já resulta um pouco menos habitual é a presença do Bilurico comum (Tringa totanus). Mas adoita visitar a costa rochosa tamém no paso migratório. Se a vizinha lagoa da Frouxeira estivesse aberta arestora, sem dúvida que havia de atopar um melhor hábitat nela. 



Bilurico comun (Tringa totanus)

 Deixo-vos coas images desta jornada marabilhosa. 


miércoles, 15 de agosto de 2012

Aniversario y balance final

  NACIMIENTO  Ha pasado ya un año desde el nacimiento de "Bichos e demáis familia" (Unha nova aventura). Aunque la primera entrada fué publicada el día 25 de Agosto, el blog ya existía (en modo de prueba) desde unos días antes. Curiosamente fué un gran detractor mío (al que, desde luego, no echo de menos aquí) el primero que me sugirió que hiciese un blog. Aunque su intención era que yo desapareciese por fin de cierto foro ornitológico gallego donde, al parecer,  resultaba muy molesto para algunos. Lo cierto es que hay alimentos que non están hechos para cualquier paladar, y no seré yo el que obligue a consumir alimentos indigestos a la gente. Si, por ejemplo, una persona con úlcera toma un chatni de chile, le puede ir bastante mal. Yo primero curaría esa úlcera...


 El caso es que recogí el envite y me decidí a cumplir la voluntad del citado personaje, asesorado por Alberto Rivero (desaparecido en combate) y Pepe García Vizoso, un amigo de Ferrol. A este último quiero agradecer aquella tarde en la que me enseñó todo lo necesario para sacar adelante este proyecto. Ahora él está pasando por uno de los momentos más duros que puede vivir una persona, pero sigue siendo un fiel seguidor de Bichos (un forte abrazo Pepe!!)

 VISITAS  Porque una de las ventajas de Blogger es que dispones de un enorme caudal de información. Como por ejemplo, quién te sigue, desde qué otros blogs se accede al tuyo, las entradas publicadas más seguidas, los países de los que proceden las visitas,... En este sentido me he llevado una grata sorpresa. De las 16.000 visitas, casi 700 han sido desde Rusia (espero que con amor). Pero es que otras 500 visitas han sido desde los EE UU, 350 desde Alemania  ó 120 desde U.K. mismamente. Otras más desde Portugal, Argentina, Francia, Holanda, Letonia o Ucrania. Sinceramente, nunca lo hubiese pensado. Este ha sido el motivo de que empezara a subir entradas también en inglés, por aquello de que es el idioma que mejor se entiende por el mundo adelante.

  Como decía, la aplicación "Blogger" facilita todo tipo de información. Así que los que visitáis Bichos todos los días desde otros blogs, que sepáis que sé quienes sois (aunque no conozco a vuestros padres) y os doy las gracias de corazón.


COMENTARIOS. Desde el primer momento he permitido la publicación de todos los comentarios sin aprovación previa. Los que aparecen como suprimidos eran comentarios míos, eliminados porque contenían errores gramaticales o expresiones que no me acabaron de gustar. Hay algunos otros que fueron suprimidos por sus autores, por igual motivo. Pero jamás he aplicado censura alguna, aunque hubo una entrada sobre A Frouxeira que decidí "despublicar", si se me permite la expresión, cansado de la controversia generada.


  Lo que no he podido lograr aún es algo tan sencillo como que la gente se identifique de una manera normal. Esto es, con nombre y apellido. Pero el personal por aquí no da para más.... Cuando era pequeño, siempre me llamó la atención que los alumnos se sentaban en los pupitres del fondo del aula. Posteriormente he presenciado la misma conducta en asambleas sindicales, reuniones de vecinos o actos de cualquier tipo. El gallego (y la gallega) tiene miedo a que se le vea. Por lo tanto no me coge de sorpresa esta incapacidad para que la gente se presente con naturalidad. Pero me sigue pareciendo algo muy desagradable y extremadamente descortés.

 Aunque sé que hay personas que tienen otros motivos, para que no se les asocie con el autor de este blog. De otra manera no se explica la escasez relativa de "seguidores" y comentarios que tiene Bichos, en relación al número de visitas. Porque, en ocasiones, el silencio nos da mucha más información que la palabra. Y el silencio en Bichos de algunas personas (con quienes he tenido una buena relación de años) se manifiesta como un ruido atronador para mi. Y me dice mucho.  Por ejemplo, que hay cosas que habré hecho (o dicho) mal.



FOTOGRAFÍA. Como era previsible, mi escasa pericia fotográfica se ha visto mejorada durante este período. De la nulidad más absoluta, he progresado hasta una nulidad avanzada. La mejora en el equipo sin duda me ha ayudado. Pero la tremenda dispersión de mi mente en el campo no es la mejor ayuda para centrarse en la fotografía. Ahora estoy levantando piedras cual aizkolari enajenado, después me pongo a contar limícolas como si fuese un matemático compulsivo, ... y la fotografía necesita pausa.

 Aunque a veces hay suerte y suena la flauta, logrando algun fotón que dé un poquillo de lustre al blog.



CONTENIDOS. He intentado confeccionar el tipo de blog que a mi me hubiese gustado leer hace veinte o treinta años. O sea, un espacio donde viajar sin moverte de casa, para conocer los lugares más diversos, su fauna y su flora, como si estuviese allí. Aunque el nacimiento de Bichos ha coincidido con un período bastante sedentario por mi parte. Y apenas he podido viajar a lugares que me hubiese encantado enseñaros (únicamente ha podido salir de Galiza un par de veces, a Villafáfila). Inicialmente tenía previsto dedicarle más contenidos a campos como botánica o entomología, pero al adquirir equipos fotográficos con gran zoom, pues las aves fueron cobrando más y más protagonismo. Lógicamente es con la ornitología con lo que más se rentabiliza la inversión.

  Finalmente he decidido publicar las entradas en tres idiomas. El principal, obviamente el mío, pero como idiomas secundarios también el español y el inglés, por los motivos antes comentados. Además la sucesión de varios períodos de baja laboral por diferentes lesiones, y las vacaciones (que termino hoy) me han permitido mantener un caudal de entradas muy alto últimamente. Previsiblemente esto va a cambiar desde ya, pues mañana vuelvo a currar y no dispondré del mismo tiempo libre.


   Para finalizar este rollo, gracias a todos y a todas los que me habéis animado, con vuestra presencia, a continuar este proyecto. No escondo que Bichos resulta ilusionante y gratificante para mí, pero desde luego que sin vuestro apoyo jamás habría llegado hasta aquí, pues me consume muchíiiisimo tiempo y quizá habría abandonado todo. Tengo que reconocer que estoy muy satisfecho con el resultado final de este blog, sobre todo después de algunos retoques técnicos llevados a cabo. Y no seré yo el que evalúe la calidad del producto obtenido, pues ya lo habéis hecho vosotros con vuestros comentarios.

 GRACIAS, GRACIAS, GRACIAS.

  DEDICATORIA: E quero rematar adicando este blogue  a Pepe García Vizoso e a José Angel Rodríguez, que están loitando ambos moi duramente contra a enfermidade. Tamén a Manu Arzúa (compañeiro de mil batallas de campo), a Pepe Vidal, a Cosme Damián, a Martiño Cabana e ao mestre José Curt.

 Seguimos aquí! 

martes, 14 de agosto de 2012

Emociones en la Ría de Ferrol.

   A punto de acabar las vacaciones, hoy tenía un par de horas libres por la mañana y fuí a dar un paseo por la ría de Ferrol. Apenas hice tres paradas, todas en el fondo de la ría. Una de ellas en la desembocadura del río Belelle, en la orilla sur perteneciente al ayuntamiento de Neda. Allí me encontré con tres Martines pescadores (Alcedo atthis), probablemente un grupo familiar.

 Esta espectacular ave es aún nidificante en la zona, aunque resulta mucho más abundante durante el invierno. Entonces (y no os exagero) es difícil NO verla.

Martín pescador (Alcedo atthis)

   Desembocadura del río Belelle (Neda)

  Otro de los puntos interesantes de la ría, también en su orilla meridional, es San Valentín, en Fene. También pasé por allí a ver si había novedades. Los chorlitejos grandes (Charadrius hiaticula) ya andaban por la pequeña playa artificial del paseo marítimo.


 La sorpresa vino cuando, entre el grupo de 8 grandes, observé un chorlitejo distinto. Ligeramente más pequeño y con una coloración extraña.


 Si estuviese en alguna comarca del interior probablemente me hubiese dado cuenta enseguida, pero supongo que cuando uno está en la costa tiene la mente predispuesta para especies litorales, y aquello "no me encajaba". Al ver la guía me dí cuenta de que era un juvenil de Chorlitejo chico (Charadrius dubius).

Chorlitejo chico (Charadrius dubius)

   El dibujo facial, sin manchas ni ceja blanca, el pico más fino y, sobre todo, la ausencia de franja alar cuando voló un momento, fueron claves para la identificación. Hasta donde yo sé, se trataría de la primera observación de esta especie en aguas de la ría. La verdad es que tampoco se hace mucho seguimiento en ella, una gran desconocida para la mayoría de los ornitólogos ferrolanos.. Porque la pobre está hecha polvo, pero todavía nos dá alguna sorpresilla todos los años.

  Por último, visité la tierra de mis ancestros.

 Molino mareal de "As Aceas" en Narón

   Éste es el molino de "As Aceas", en Narón, al que me une un lazo familiar. En él pasó su infancia mi padre, ya que mi abuelo (fallecido antes de nacer yo) trabajaba allí de molinero. En Galiza llamamos "Acea" a los molinos que trabajan con la fuerza de la marea. Por lo tanto siempre están ubicados en las desembocaduras de los ríos, donde hay régimen mareal. Los típicos molinos de río se denominan en gallego simplemente "Muíños".
   Fueron muchas las aventuras que me ha contado mi padre sobre As Aceas. Como el día que una Pastinaca (o Tingo) le clavó el aguijón a mi tío Pepe, que la había pisado, armado con una fisga, pensando que era una Solla. Se le puso el pié como un balón y me parece que sus gritos se oyeron en Mugardos....O cuando los chavales iban a ver los pollitos de Martín Pescador en los nidos, excavados en un cortado cercano (y sacaban las manos llenas de restos de pescado podrido). O el susto que se llevó un día por la noche, cuando le saltó por encima una Nutria, mientras estaba sentado en unas escaleras, bajo el puente de la foto.
    Un año un cazador amigo de la familia matara un Cormorán, y prepararan con él una fuente de carne (mucha hambre se debía pasar entonces para comer eso, porque tengo oído que sabe a rayos). También me hablaba de los "Mazaricos" (Numenius spp), de las "Galiñas de río" (G.chloropus)... Pero sobre todo se acordaba de la "Alondra" (Lutra lutra), que debía ser realmente abundante por aquel entonces, como lo es aún hoy en día en las rías bien conservadas, caso de Ortigueira.
  Ciertamente debía ser un estuario fantástico y lleno de vida durante la primera mitad del pasado siglo.


   Pero el río Freixeiro hace años que está muerto, desde que se instaló Cerámicas Arzúa, una fábrica que ya ha cerrado, por cierto. Hoy en día aquello agoniza, entre la siderúrgica Megasa, el viaducto de la autopista y la falta de depuradoras, que han convertido aquel magnífico estuario en un auténtico estercolero.


   Una pena. Afortunadamente quedan otras zonas de la ría que todavía mantienen un aceptable estado de conservación, dentro de lo que cabe, como Maniños, O Seixo o Neda. Pero apenas dan idea de lo que pudo ser aquello en los tiempos de José "o muiñeiro".

 Esta entrada, muy especial para mí, la quiero dedicar a la memoria de mi padre. El hubiera disfrutado como un niño viendo mi blog.
 Descansa en paz.