Seguidores e seguidoras

domingo, 30 de octubre de 2016

Escribano nival (Plectrophenax nivalis)

  Hoy tenía previsto visitar la ría de Ortigueira aprovechando la bajamar pero la niebla obligó a improvisar. Bendita improvisación.


    En cuanto subí a la vecina Sierra de A Capelada el sol volvió a aparecer

 Sierra de A Capelada (Cedeira/Cariño)

    Arriba me encontré con muchos colegas - que también huían de la niebla - como Álvaro F. Polo, Antonio Ramos, Ricardo Hevia, Toñete Sandoval y familia.

  En una estupenda jornada ornitológica lo más destacado fué:

- 1 Avefría (Vanellus vanellus)
- 45 Chorlitos dorados (Pluvialis apricaria)
- Una Agachadiza común (Gallinago gallinago)
- 4 Cuervos comunes (Corvus corax)
- 16 Chovas piquirrojas (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
- Un Gavilán (Accipiter nisus)
- Alondras (Alauda arvensis)
- Muchas bisbitas comunes (Anthus pratensis)
- Muchas Bisbitas alpinas (Anthus spinoletta), nidificantes en la sierra a sólo 500 m. de altitud


Chorlitos dorados en vuelo

Chorlito dorado (Pluvialis apricaria)

  El Bisbita alpino es ciertamente fácil de afotar en A Capelada si tienes una bridge.

 Bisbita alpino (Anthus spinoletta)

Chovas piquirrojas (Pyrrhocorax pyrrhocorax)

 Pero la estrella de la mañana fué sin duda un macho de Escribano nival (Plectrophenax nivalis), paseriforme cada vez más escaso en nuestro país. Hace veinte o treinta años era relativamente frecuente la invernada de grupos de 20-30 nivales en lugares como A Frouxeira o Baldaio, pero hoy apenas llegan individuos solitarios o grupos mínimos. Quizá en un plazo de tiempo breve pase a engrosar la lista de rarezas a nivel nacional.



   Ni que decir tiene que aproveché la oportunidad para "acribillarlo", aunque las distancias cortas no son lo mío. Estoy tan acostumbrado a fotografiar aves a 50 o 100 metros que cuando se me posan a cinco metros no me acuerdo de bajar el zoom así que no doy encuadrado ni enfocado, perdiendo siempre un montón de fotos por ello. Aún así logré algunas bastante bonitas.



 Escribano nival (Plectrophenax nivalis) macho

Por allí andaba una Collalba a la que, si los expertos no dicen lo contrario, daremos por gris.

 Collalba gris (Oenanthe oenanthe)

    Es una pena que uno de los pocos lugares salvajes que nos quedaban en Ferrol se haya convertido en un foco de turismo dominguero (insoportable en días festivos). Entre los parques eólicos, el eucalipto y los turistas, aquello ha perdido una gran parte de su valor medioambiental, que a pesar de todo sigue siendo de lo mejor de nuestra zona.


Por último realicé varias paradas breves en la ría ya después de comer. No quería irme sin censar los "patos de tundra", como los llamo yo. Así que me despido con esos datos, muy interesantes a estas alturas del año en que todavía no ha llegado el frío:

- 745 Anades silbones (Anas penelope)
- 133 Anades rabudos (Anas acuta)

La cosa promete.

viernes, 28 de octubre de 2016

Garza branca (Egretta alba), pura elegancia

  Desde o pasado 2 de Outubro, a Garza branca (Egretta alba) está connosco. Polo de agora só foi detectado un único exemplar, no Seixo (Mugardos), o ponto onde máis doada de ver resulta.


   Logo da visita diaria á enfermaría - onde fago rehabilitación - fun sentarme no peirao do Seixo a ver as evolucións das garzas que alí se concentraban. Todas elas capturaban peixes de pequeno tamaño, identificados como "peóns" (Atherina sp) por dous paisanos a quen mostrei fotos. Levo dous anos observando esta preferencia por presas cativas e que contrasta co grande tamaño das cobradas noutros humidais como Valdoviño, onde capturan anguilas e peixes grandes (solla ou munxe).


  Aínda así por veces custa tragar...



   Habitualmente boto moito de menos a luz do sol. Sen embargo nestas semanas de tempo outonal inusualmente anticiclónico o sol molesta moito cando afotas aves brancas cunha bridge, como saben ben todos os seus usuarios. Nestes casos o RAW vólvese imprescindíbel para poder reducir un pouco a sobreexposición co software. E na serie Canon o RAW implica renunciar ao disparo en refacho. Así que entenderedes a dificultade de lograr unha captura de acción a disparo único.



 Garza branca (Egretta alba)

 En fin, foi unha mañá de terapia natural, ollando para as acuáticas da ría.


  Como noticiábel, salientar a observación onte de unha Pica alpina (Anthus spinoletta) na praia de Maniños. Primeiro rexistro fotogáfico da especie na localidade.


   Despídome cunha estampa típica da ría como é un mariscador voltando na lancha á confraría de Barallobre, co ferrolán barrio de Caranza ao fondo.

miércoles, 26 de octubre de 2016

Limicoleando por la ría

  Esta mañana me he dado un "voltio" por la pequeña marisma del Belelle y el intermareal de Neda, al fondo de la ría de Ferrol. Continúo sin poder cargar con más óptica que la cámara, pero gracias a ella pude censar dos grupos muy interesantes de limícolas poco comunes por aquí. Concretamente 14 Chorlitos grises (Pluvialis squatarola) y 23 Agujas colinegras (Limosa limosa), acompañados por una Aguja colipinta (Limosa lapponica) y dos Correlimos comunes (Calidris alpina):


 Chorlitos grises (Pluvialis squatarola)

     Así de memoria suponen la mayor cifra registrada de ambas especies en esta ría poco "limicolera". El paso migratorio de colinegra ocurre principalmente entre finales de Julio y principios de Septiembre; por otra parte el Chorlito gris no suele aparecer demasiado en el paso otoñal, comportándose más bien como invernante puro. Así que es posible que se queden a invernar en la ría. De hecho en estos últimos inviernos ya han quedado varios ejemplares de Chorlito y en 2015 un par de Agujas sedimentaron durante tres semanas. Parece que en cualquier momento podemos tener un nuevo núcleo de invernada para estas aves tan bonitas.


 Aguja colinegra (Limosa limosa)
 
  Con el tiempo estoy perdiendo interés por visitar los que en tiempos fueron mis lugares de campeo tradicionales (por la peste canina y por los diversos destrozos medioambientales). Gracias a ello cada día disfruto más y conozco mejor otros sitios quizá no tan glamurosos ni bonitos pero infinitamente más tranquilos. Hoy además descubría un nuevo camino que lleva hasta un punto de observación magnífico en el corazón mismo del estuario del Belelle (no me refiero a las pasarelas, ojo).

 Junqueras saladas en la desembocadura del Belelle

   Ahora que el sistema de saneamiento está funcionando en toda la margen izquierda (meridional) de la ría, es de esperar un paulatina mejora en la biodiversidad. El biólogo de la cofradía de Barallobre (Joám L. Ferreiro "Césio", compañero de la SGHN) me comentaba que durante los muestreos marinos que realiza periódicamente todavía no había notado mejora en cuanto a flora (zostera) o fauna invertebrada. Sin embargo yo tengo la sensación de que hay algo más diversidad ornitológica, con presencia de especies nuevas y grupitos de otras que eran muy raras antes.

Ría de Ferrol. Puentes de la autovía y del ferrocarril (debajo al fondo)

  Bueno, que empieza la invernada. A ver si me recupero el hombro (la cosa parece que va por buen camino) y puedo coger la óptica de nuevo.

sábado, 22 de octubre de 2016

Unhas fotos coa Fuji

  Non teño moito material novo pois apenas podo dar breves paseos pola zona sen máis óptica que a cámara. Esta mañá deixei a Canon e collín a Fuji.


  Por desgraza cheguei á praia de San Valentín xusto no momento en que dous cans levantaban todo o mogollón de gaivotas e limícolas que repousaban durante a preamar (si, o lugar ése onde existe un cartaz do concello de Fene que pon "Proibido animais" e ten a silueta dun can). O pior é que me quedei sen identificar un bando dunhas vinte limícolas grandes, que posiblemente fosen Mazaricos rubios (Limosa lapponica). Cambiemos de tema que me envinagro...

   Pouco a pouco algunhas gaivotas foron voltando á praia.


      Aínda que a maioría ficaban nos tellados da factoría de Navantia ou pousadas na ría.


   As patimarelas xa remataron a muda e amosan unha plumaxe nova e moi elegante

Gaivota patimarela (Larus michahellis)
Fuji HS50 (focal 185 mm, +0,7 paso)  ISO 320  V: 1/250   F: 5,6


  Qué pena que a Fuji non consiga o grao de detalle e calidade de imaxe da Canon (imbatible no sector), porque noutros aspectos ofrece un manexo moito mellor. A velocidade e precisión de enfoque son do mellor na categoría e manexar o zoom manual resulta unha gozada.
   De todos os xeitos, debo ter unha maldición xitana que sempre que saco a Fuji o tempo se pon feo de todo e case nunca logro tomas con boa iluminación.


     Por medo a subir a snsibilidade quedei en valores medios e puxen unha velocidade escasa para afotar un ave tan inqueda coma este bilurico e con esta focal (equivalente a 1000 mm reales). Como resultado deste erro meu as tres imaxes do bilurico mostran trepidación, ou mo parece a min vaia.


Bilurico das rochas (Actitis hypoleucos)
Fuji HS 50 (Focal 185 mm)  ISO: 400  V: 1/320  F: 5,6

  E hai que ter en conta que as Fuji (toda a serie HS) subexpón bastante por defecto, polo que cómpre subir os parámetros ata sobreexpor a toma (a +0,3 ou +0,7) . Daquela quedan bastante mellor. Co bilurico anterior non podía pero con esta pica si puiden subir a luz e se nota.

Pica dos prados (Anthus pratensis)
Fuji HS50 (focal 185 mm +0,3 paso)  ISO: 800  V: 1/160  F: 5,6

 Había que actualizar un pouco o blogue e isto é o único que teño por agora.

martes, 18 de octubre de 2016

De avetorillos y mosquitos

   Ahora podemos conocer toda la información publicada con sólo pulsar una tecla o mandar un correo pero en los años noventa no era tan fácil. Mucho menos si vivías desconectado del mundo científico como era mi caso, pues en aquel período uno se dedicaba a otros menesteres de la vida y apenas se pasaba ya por el local de la Sociedade Galega de Historia Natural; ni tampoco tenía trato con colegas de otras ciudades, a los que conocía de oídas o de cruzarme con ellos en el campo. 
    Por otra parte las guías de campo que había entonces disponibles no resolvían las dudas que teníamos en cuanto a distribución, biología o fenología de las especies tanto a nivel regional como local.  Más aún en el caso de aves escasas y difíciles de observar en Galiza como el avetorillo (Ixobrychus minutus), discreto habitante de las espesuras de cañaveral y juncal en nuestros mejores humedales. De hecho, hasta 1992 sólo conocía una cita para toda la comarca de Ferrol, concretamente en la laguna de Doniños. Pero en aquel año olímpico tuvo lugar mi primer encuentro con el tímido ardeido. Como no podía ser de otra manera sucedió en la laguna de A Frouxeira, Valdoviño, en una de esas raras mañanas soleadas del verano tan gris que tenemos por el Norte gallego. Era Junio del noventa y dos.

    A primera hora de la mañana tuve la fortuna de observar dos avetorillos – macho y hembra – en el tranquilo rincón de “Gairesa”, bautizado así por la fábrica de pinturas que existe al principio del camino. Una fortuna que me deparó otra sorpresa cuando volvía por un sendero que atravesaba una zona de repoblación de eucaliptos y pinos. Al internarme en un claro del monte levanté un ave del suelo que salió volando a mis pies como un fantasma entre los helechos. Cuando encontramos un animal fuera de su hábitat o en un horario poco habitual siempre nos resulta desconcertante, hasta que nos damos cuenta de lo que es. Acababa de sorprender al misterioso chotacabras europeo (Caprimulgus europaeus), un ave nocturna del que ya conocía su presencia en Valdoviño por haberlo visto antes volando y reclamando al amanecer o al anochecer.
     El instinto me dijo que allí había algo más así que avancé un poco y la sorpresa fue mayúscula al encontrar lo que había entre los restos de una vieja hoguera. Allí, entre la madera carbonizada, reposaban los dos huevos blancos tiznados de gris del chotacabras. Sin duda que aquella mañana fue para recordar.


  No sería hasta unos años después, cuando pude realizar un seguimiento algo mejor del avetorillo. Gracias a la construcción de dos observatorios de torre que permitían una mejor panorámica sobre el extenso carrizal que tiene la laguna en su sector meridional. Lamentablemente aquellos primeros observatorios tuvieron una existencia efímera, pues fueron rociados con gasolina y reducidos a cenizas.  He escuchado diferentes especulaciones sobre la autoría de aquellos atentados medioambientales pero yo siempre he tenido claro que fue la mano siniestra de los pescadores furtivos la que estuvo detrás de la quema.

   A pesar de su corta vida aquellos observatorios me permitieron avanzar un poco en el conocimiento sobre el avetorillo y del escribano palustre (Emberiza schoeniclus), otra de las joyas ornitológicas del humedal. Especialmente en los veranos de 2002 a 2004, durante los que tuve suficientes observaciones para considerar su reproducción como altamente probable, aunque nunca se pudo confirmar, dada la dificultad de su observación. Valdoviño no es el delta del Ebro - o Ebre como se llama el río a su paso por Cataluña - donde literalmente se te cruzan por delante del coche mientras vas conduciendo. Aquí eran necesarias muchas horas de espera al amanecer para lograr uno o dos avistamientos, suficientes para volver a casa con la satisfacción del deber cumplido… y con alguna que otra picadura de mosquito. Porque ese era uno de los problemas de las esperas estivales en el observatorio.
   El naturalista debe llevar siempre una serie de cosas en la mochila: lupa de bolsillo, metro, brújula o GPS, mapas, cuaderno de campo, pero también un pequeño botiquín en el que no falte un buen repelente antimosquitos, si no desea convertirse en el menú de la mañana para las hembras de mosquito.
   Recuerdo una anécdota que me aconteció precisamente en el Delta. Cuando volvíamos para el camping observamos un charrán flotando en un canal con síntomas de estar herido en un ala. Paramos el coche y, aprovechando que estaba en pantalón corto, me metí en el canal con la intención de llegar hasta el ave. Pero ésta se alejaba a medida que yo intentaba aproximarme, hasta que finalmente se puso fuera de mi alcance debido a la profundidad que tenía el canal. Sin darme cuenta, al estar en el agua había eliminado la protección antimosquitos con la que me había embadurnado las piernas. Fue subir al coche y cuando bajamos a tomar las cañas en la terraza del camping ya tenía las piernas cubiertas de picaduras. Nunca más volví a cometer aquel error.

   Volviendo al avetorillo, despues de unos años con bastantes observaciones tanto mías como de otros colegas, la especie desapareció de A Frouxeira. Ignoro los motivos pero son ya diez años sin ningún avistamiento y aunque el observatorio actual no permite un control adecuado del carrizal pienso que efectivamente nos ha dejado. Esperemos que sea por poco tiempo y que algún día el misterioso avetorillo vuelva a instalarse en la laguna de Valdoviño. Si ello ocurre quizá incluso tengamos la suerte de poder fotografiarlo. Pocas fotos son tan esperadas por el autor de estas líneas. 


domingo, 16 de octubre de 2016

Ría de Ferrol; esperando...

   En otras zonas del país los twicheros están al doscientos por cien estos días con la llegada masiva de paseriformes y otras aves migrantes de presencia escasa o rara. Yo sigo a lo mío, intentando curar esa tendinitis del hombro que me trae por la calle de la amargura - jamás había tenido dolor durante tantos días y tantas noches seguidas - pero cada cosa tiene su razón de ser y ésta también la tiene.

  Afortunadamente las cámaras bridge pesan 300 gramos, así que gracias a ello he podido tomar unas fotos por aquello de actualizar el blog (ni siquiera llevo los prismáticos para no forzar el hombro)

 Casco viejo de Ferrol fotografiado desde O Seixo (astilleros en primer plano)

   Considero que estoy realizando un curso de aprendizaje con mis cámaras bridge de sensor pequeño, pues debo aprender lo suficiente para sacar el máximo rendimiento al juguete que llegará después. Un juguete que me quita el sueño pero que todavía va a tener que esperar un poco más (es mucha pasta y quiero meditarlo bien).

 Garceta común (Egretta garzetta)

  Y como estos días no hay muchas novedades por aquí me entretengo con aves comunes. Una aves comunes que son tan bonitas o más que las raras, aunque no lo apreciamos hasta que las tenemos cerca o las afotamos bien.


  Un Charrán tenía anilla Metallica, pero no pude identificarla.


 Charrán patinegro (Sterna sandvicensis)

Lavandera cascadeña (Motacilla cinerea)

 Salud! (nunca mejor dicho)

miércoles, 12 de octubre de 2016

Censo parcial Ría de Ortigueira, 12 - Outubro

  Esta mañá de néboas achegeueime até a ría de Ortigueira para facer un censo de control (non completo). Sigo con problemas físicos así que non levei telescopio pero cos binóculos e unha boa cámara bridge pódense facer marabillas.


  O máis destacado de hoxe foi:
- 2 Garzas boieiras (Bubulcus ibis) na ría central e outras 2 nos prados de San Claudio.
- 2 Garzas brancas (Egretta alba)
- Uns 12 Cullereiros (Platalea leucorodia)
- 650-700 Asubiadores (Anas penelope). Unha cifra altísima para estas alturas de primeiros de Outubro, cando o normal sería que houbese unhas cantas ducias ou algo máis dun cento de exemplares. Atentos todos con este pato.
- 56 Rabilongos (Anas acuta).
- 5+  Patos culler (Anas clypeata). Non parei con eles
- 2 Cercetas reais (Anas crecca). Esta cifra sorprende polo baixa!
- 1 Pentumeiro común (Melanitta nigra) no porto de Cariño.
- 1 Águia pescadora (Pandion haliaetus). Posiblemente dúas.

 Garzas boieiras (Bubulcus ibis) no intermareal de Ortigueira

 Asubiadores comúns (Anas penelope)

 Pato rabilongo (Anas acuta) macho en muda

 Patos rabilongos (Anas acuta) femias e macho en eclipse

  Imos coas limícolas:
- Arredor de 200 Gabitas (Haematopus ostralegus) a ojímetro 
- 3 Avefrías (Vanelus vanellus) en Ladrido (2) e Cuíña (1)
- 15-20 Píllaras cincentas (Pluvialis squatarola)
- Moitos Mazaricos reais (Numenius arquata, os típicos 500-600, imaxino)
- Mazaricos chiadores (Numenius phaeopus, ++)
- 2 Mazaricos rabinegros (Limosa limosa)
- 120+ Mazaricos rubios (Limosa lapponica). Aínda están en paso, veremo cántos fican a invernar
- 65 Biluricos comúns (Tringa totanus)
- 100 + Biluricos claros (Tringa nebularia)
- 100+ Pilros comúns (Calidris alpina)
- 10-20 Pilros grosos (Calidris canutus) polo menos


  A medida que vai subindo a marea as limis xúntanse sempre nun intermareal concreto, onde se apelotoan por falta de espazo.


E logo vén o espectáculo da "subida"...


  ... para se pousaren depois no repousadorio do Cavalar.

 Bando principal de Mazaricos reais (Numenius arquata)

 Concentración de Mazaricos rubios (Limosa lapponica)

  Antes de marchar deume tempo a ir ata Cariño, ún dos mellores lugares para ver aves mariñas da Península. Alí atopei un xoven de "Chíscala" ou "Coca", como se coñece a especie na comarca de Ferrol-Ortegal (dependendo da zona concreta). Dado que se trata dunha especie moi sedentaria que fai desprazamentos curtos probablemente sexa un xuvenil nacido nunha colonia próxima.

 Corvo mariño cristado (Phalacrocorax aristotelis) xoven

  Poucos lugares coñezo onde sexa tan doado atopar todas as especies de gaivotas atlánticas.


Gaivotón (Larus marinus)

  Comeza o inverno ornitolóxico, por se quedaban dúbidas.