Seguidores e seguidoras

domingo, 8 de enero de 2017

Censo de Ortigueira, actualización.

 Ya tenemos más datos para el censo de anátidas y limícolas que estoy haciendo, poco a poco, en la Ría de Ortigueira. Hacerlo de esta manera no es lo más ortodoxo pero sí más relajante (y preciso).

 Hoy era jornada de censo oficial y me encontré con dos colegas que censaban la localidad para la Xunta: Alvaro Barros y Pancho, que aprovechaban este tiempo inusualmente soleado para cubrir una localidad tan complicada como es esta ría. Se nota la experiencia.

 Zarapitos reales (Numenius arquata) y otras limícolas

 He mejorado algunas cifras pero quedan cosas por hacer. Por ahora tenemos lo siguiente:

1 Colimbo ártico (Gavia arctica)
- 8 Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)
- 5 Zampullines chicos (Tachybaptus ruficollis)
- 35 Garcetas (Egretta garzetta)
- 6 Garcetas grandes (Egretta alba)
31 Espátulas (Platalea leucorodia). La progresión de esta sp en Galiza resulta espectacular.

1605 Anades silbones (Anas penelope). Es la cifra más alta que yo he censado jamás aquí, y sólo superada por los 1952 ejemplares que contaron los censadores de la Xunta en 2000, que yo sepa.
- 208 Anades rabudos (Anas acuta). Cifra mejorada pero que no doy por definitiva todavía.
- 293 Cercetas comunes (Anas crecca). Algo más precisa pero sigue siendo baja. Parece que no es un buen año para la especie..
- 250 Azulones (Anas plathyrhynchos). Provisional, pero no hay muchos más.
- 17 Anades frisos (Anas strepera).
- 82 Patos cuchara (Anas clypeata).
- 12 Negrones comunes (Melanitta nigra)

- 184 Ostreros (Haematopus ostralegus). Cifra provisional
- 5 Avefrías (Vanellus vanellus)
- 195 Chorlitos grises (Pluvialis squatarola). Buen número, que irá subiendo hasta final de mes.
- 537 Zarapitos reales (Numenius arquata). Hay algunos más en reposaderos secundarios que nunca salen en los conteos por la dificultad de su observación. El número real anda siempre por 600 indiv.
- 116 Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus). Se ve que este año los halcones de la zona deben estar a régimen y se abstienen de su presa favorita.
- 213 Agujas colipintas (Limosa lapponica). Una cifra muy buena después de varios años flojos. Quizá aún se mejore un poco en la próxima visita.
- 31 Agujas colinegras (Limosa limosa). Buen número para esta ría.
- 72 Archibebes comunes (Trinta totanus)
- 90 + Archibebes claros (Tringa nebularia). En los años noventa los tenía muy localizados pero últimamente andan cambiando seguido sus zonas de alimentación/descanso y me resulta más complicado pillarlos todos.
- 1 Archibebe oscuro (Tringa erythropus). Este no falla.
-  1 Agachadiza común (Gallinago gallinago)
- 24 Correlimos gordos (Calidris canutus).
1072 Correlimos comunes (Calidris alpina). Después de años de progresivo declive en los que llegamos a tener cifras ridiculas, hemos vuelto por fin a superar la barra del millar, igual que en las décadas de los ochenta o noventa. Había un grupo secundario de 182 ej. en Ladrido y el principal que estaba en O Cavalar. Muy lejos y muy activos posados o volando, la cosa fué complicada.
  Soy de los que recomiendo hacer primero una estima rápida por lo que pueda pasar (perros, paseantes, embarcaciones, halcones,..). Después podremos ir precisando en sucesivos conteos. Así los dos primeros censos de este grupo grande me quedaron en 920 y 930. Después me salieron 890 para acabar contando 867 indiv cuando los correlimos descansaban. Pero ojo, en ese momento muchas aves estaban metidas entre los zarapitos, lo cual implica que algunos quedan ocultos siempre. Así pues considero como cifra más real la de 890 bichos, que sumados a los 182 de Ladrido arroja ese total que doy de 1072 correlimos.

- 2 Rascones (Rallus aquaticus) escuchados en Senra.

Intermareales llenos de aves (al fondo bando de silbones)

   En fin, que Ortigueira está "que lo peta" como se dice ahora.


 Patos cuchara (Anas clypeata)

  Y tenía pensado abstenerme de comentar más cosas sobre mascoteros y perros pero lo de hoy es para un estudio sociológico profundo.

 Conducía por el paseo marítimo de Ortigueira cuando me encontré a un fulano que caminaba por la acera mientras su perrito lo hacía por el medio de la calzada con la correa a tope de su longitud. Ambos estaban de espaldas al sentido de la marcha, así que fuí reduciendo velocidad hasta casi pararme por si el hombre no oía bien. Como ví que no reaccionaban cambié al carril contrario para no atropellar al perrito y dí un breve bocinazo. La reación del sujeto fué como digo para un estudio serio sobre el mascoterismo:  primero empezó a hacer aspavientos y a gritarme todo enfurecido hasta que me alejé. Pero es que después, al pasar cerca del puerto, donde yo estaba censando junto a los amigos de Hábitat, empezó a proferir insultos y amenazas tremendas. Yo no los oí bien pero me comentó Álvaro que me llamaba "fillo de puta" y otras cosas. Esto, amigos, es el pan de cada día. 

En el post original había escrito otro párrafo final, pero lo he eliminado porque sé a donde conduce ese camino. Y estoy cansado de luchar contra molinos de viento. No vale la pena.

6 comentarios:

  1. Hola Xavi:

    Mis números son bastante próximos a los tuyos. No tengo ahora el cuaderno encima pero en las especies que pude censar entre el fin de año (estuve pajareando el 31 y el 1 por las mañanas) y las jornadas de reyes (el día 7 y 8 de enero) comparen cifras similares. Mejoro (más altos, de manera sutil) alguna especie y empeoro otras de las que era perfectamente consciente: sabía que mi censo era parcial o, directamente, muy sesgado por la hora o la marea. Sumo, por si fuera poco en el censo de Ortigueira mi desconocimiento en detalle de la ría, como es evidente.
    Respecto al censo propiamente, para mí resultó muy decepcionante el número de azulones y comparto contigo la percepción sobre los silbones (¡buenas cifras aparentes que se confirmaron al pegar el ojo al ocular!). Vi una pescadora el fin de año, pero no ayer, entre aquellas especies que cuentan con números tan bajos, de detalle.
    Como en todos los censos invernales hay especies claramente infravaloradas porque necesitarían conteos específicos con métodos detallados para ellas. Pero esto es una realidad común e inabordable en jornadas como las que nos ocupan.
    Termino aclarándote que Pancho y Álvaro hacen el censo para una empresa, no para Hábitat. Álvaro, si no me equivoco, sigue siendo socio de Hábitat pero su tarea en estos censos es contratada por terceros, no como socio del Grupo. Pancho directamente no es socio.
    Saludos.
    Manuel Martínez Lago

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Empezando polo final, vexo que non viches que iso xa está corrixido (avisoume Sergio París).

      Sobre os azulóns, pois home, son poucos desde logo, pero estas cousas ocurren nas mellores familias. Se miras os censos publicados verás que hai grandes oscilacións na maioría das especies, con anos de cifras baixas como éste e logo outros con picos bestiais. De todas formas o Alavanco eche un pato cabrón para censar. Na miña opinión unha grande parte dos que vemos poden ser autóctonos, reprodutores en pequenos regatos e charcas dos arredores que baixan ás rías para mudar e xa quedan por aló. Polo menos as miñas anotacións encaixan bastante con este padrón. E por iso a medida que avanza o mes o seu núemro pode baixar moi rápido, ao estar retornando xa ás zonas de cría. O ano pasado tanto nós como Manolo Carregal (para a Xunta) sacamos moi poucos exemplares na ría de Ferrol os días de censo, cando un pouco antes, por Decembro, había varios centos.

      Os censos con certamente complexos, como ben dís. E moito máis nas rías con tanto esteiro secundario, tanta marea,... Pero se coñecemos o lugar facendo visitas ao longo de todo o ano e durante un período de tempo amplo poderemos ter unha visión moi aproximadada da maior parte das especies agás láridos (que durmen no mar ou nas praias) e de especies solitarias e de hábitat complicado tales como Actitis ou Gallinago. Pero creo que no resto a precisión pode ser moi boa, sobre todo con aquelas que son máis gregarias e fieis aos lugares de alimentación/repouso (acuta, clypeata, phaeopus, totanus, etc..) nas que considero que é factible obter unha precisión prácticamente do 100%.

      Un tema apaixoante este dos censos. Nunca entendín como hai tan poucos censadores!

      PD: tamén vin a pescadora pero non a incluín nopost por non ser "acuática" sensu estricto

      Eliminar
  2. Hola:
    Mi comentario acerca de Pancho y Álvaro era anterior a la rectificación. Lo pasé tan bien ese fin de semana en Ortigueira que esta mañana entré muy pronto para cruzar con tus números. Comparto contigo que en espacios como los gallegos, una buena rutina te ofrece unas estimas muy ajustadas. Lo de las especies esquivas o de ámbitos complicados (gallinagos, etc.) lo cometnaba porque, como también me ocurre a mí, cuando aparece alguna en mi censo de Cecebre la incluyo para, a continuación, preguntarme por qué lo hago. Cuando Souza y yo recorrimos durante varias temporadas la marisma de Baldaio buscando aves anotábamos también cada sorda y agachadiza. Fue sorprendente ver como en un reportaje de Jara y Sedal sobre la caza de la agachadiza en Nariga un cazador con un mejor método (un perro listo y con millas de monte) nos daba sopas con ondas. Lo ya mencionado del superior conocimiento en muchos casos de los cazadores y las especies tradicionalmente cinegéticas. Respecto a los azulones una lástima no poder poner nasas y marcar aves. Las recuperaciones visuales arrojarían luz acerca de tu hipótesis.
    Manolo censaba el pasado año para Hábitat también. Los censadores de la Xunta repiten este ejercicio un segundo año consecutivo.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Bueno, Manuel, é que levando can é moito máis doado observar algunhas aves de chan. Comentáronme que en certas zonas usan cans para realizar censos de Perdiz charrela (nese caso podo entendelo, aínda que non parece moi ético como norma de uso xeral). E coincido que os bós cazadores teñen certamente un amplo coñecimento relativo ás especies cinexéticas, como demostra habitualmente certo seguidor deste blogue, aínda que no resto dos campos están moito máis frouxos do que pensan.

      Tamén comparto as túas dúbidas sobre a utilidade de poñer nas fichas de censo as especies complicadas (Rallus, Gallinago, etc), pero creo que é interesante sempre. Ademais de rexistrar a invernada regular nunha determinada localidade (algo que ás veces é un éxito en si mesmo) pode dar idea sobre tendencias se mantemos rutinas semellantes. Na lagoa da Fouxeira, por exemplo, a "detectabilidade" do Rascón é claramente menor agora que en décadas pasadas. Se antes podías escoitar 5, 6 ou 7 individuos diferentes con suma facilidade a primeira hora da mañá, agora é raro escoitar máis de 2 ou tres invertindo o mesmo tempo e no mesmo horario. Se a iso sumamos a menor detección de individuos activos (voando sobre a canaveira ou sorprendidos na ribeira) podemos deducir, como hipótese, que hai menos rascóns que hai vinte ou trinta anos. E a causa eu téñoa bastante clara.

      Dos alvancos en muda, é curioso que as cifras se manteñen moi regulares entre Agosto e Decembro na maioría das rías que controlo (Ferrol, Ortigueira,..), habendo un importante descenso ao iniciar a tempada de cría en Febreiro-Marzo. Estou seguro que se alguén puidese facer un seguemento na liña que comentas se confirmaría estoutro hipótese. Porque o meu é especular,pois non teño tempo para nada mñáis, jeje.

      Apertas, Manuel, e grazas por estes comentarios tan interesantes (e dalle outra a José da miña parte)

      Eliminar
  3. Impresionante. Cada vez que vexo os números dos censos que fas en Ortigueira alucino. Ademais de imaxinar o dificilísimo que debe ser censar esa ría. Pero qué ben o debes pasar. Bo traballo Xabi.
    Apertas

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Dificilísimo, si. Na miña opinión é a localidade más complicada de censar con respeito á súa poboación de aves (modesta) e á sua superficie (media) de entre as que visitei nunca en Galiza e fóra dela. Tan difícil como algunhas localidades de categoría superior.

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos