Seguidores e seguidoras

lunes, 29 de mayo de 2017

Una mañana gloriosa en el acantilado

    Ayer domingo viví una de esas jornadas que te hacen volver a casa feliz  como un niño con una piruleta. Aunque mi intención inicial era prospectar la cuadrícula NJ63 acabé saliéndome de la cuadrícula para entrar en otra que no cubro para el atlas pero que me apetecía investigar. Bendita improvisación!

 Paisaje costero desde Pantín, Valdoviño
 
 Después del subidón del otro día, en el que descubría un núcleo de cría nuevo de Cormorán moñudo, tenía ya la curiosidad por saber como le iba por la zona. Y allí me encontré otra colonia, en un tramo de costa entre Valdoviño y Pantín.

 Colonia de cormoranes moñudos

    Pero lo buen vino después. Esta colonia ya era conocida por Álvaro Barros, biólogo experto en la especie y que la está censado para la Xunta. Pero la que descubrí al poco rato en una furna próxima a la playa de Pantín era desconocida, por lo que supone un nuevo punto de cría con, al menos, dos parejas (no hay visibilidad para ver la parte más interior de la pared).


  Con la que está cayendo a nivel general estas pequeñas alegrías animan a seguir trabajando y justifican por sí solas mi colaboración para el Atlas de aves reproductoras.


 Cormorán moñudo (Pharacororax aristotelis) adulto (drcha.) y joven (izda.)



  Con mis fotos no soy capaz de trasmitir la sensación única que supone pasear por unos buenos acantilados de 100 ó 200 m. de altura.


     Algunos sitios producen vértigo sólo de mirar. Si os ponéis encima ya ni os cuento. Por mi trabajo estoy algo acostumbrado a las alturas pero aún así evito acercarme al borde del acantilado, así que recomiendo a los lectores que no se acerquen tampoco porque es muy peligroso.


  Aunque los pescadores de lubina (robaliza, en gallego) se pasean por estas agujas y cortados con una soltura como quien camina por el pasillo de casa. Abajo los percebeiros faenando al percebe en el rompiente de las olas nos muestran toda la dureza de ese oficio y nos recuerdan el fuerte vínculo que tiene el gallego con el mar. Y todo junto: el percebeiro, los pescadores deportivos, las aves, el viento constante, el mar y el acantilado conforman una armonía que serena la mente del observador.

  Una que no tiene vértigo y que pasa de todo este rollo filosófico es la Chova piquirroja.


  La mañana avanzaba y las alegrías se sucedían. Una pareja de Choias realizaba repetidas entradas al interior de una furna. Bingo! Cita de cría confirmada para el Noticiario Ornitoxeográfico de la SGO.

 Chova piquirroja (Phyrrocorax phyrrocorax)

 Y ahora el postre. Cuando volvía hacia Valdoviño encontraba esta tropa:


   En la costa norte gallega tenemos una pobrísima diversidad de aves rapaces con apenas tres o cuatro especies presentes en muchos lugares. El Cernícalo vulgar era común en los años ochenta pero ha experimentado un fuerte declive poblacional, como todas las especies asociadas al paisaje agrícola tradicional y de monte bajo, hoy desparecidos bajo la agricultura intensiva del glifosfato, de los tratamientos fitosanitarios , de las repoblaciones de eucalipto y de monocultivos varios. Por eso encontrar hoy un nido de cernícalo es un auténtico acontecimiento que debía publicar en este blog.


  Entre el colectivo ornitológico existe un debate sobre la conveniencia o no de publicar fotos de nidos o pollos por aquello de no animar a los cazafotos a buscarlos. Y me parece razonable, aunque yo tengo mis propios criterios.  Porque hay cosas que no me gustan, como matar un ser vivo sólo para obtener un dato genético o de identificación (he abandonado un página porque el autor "pinchaba" coleópteros). O las romerías de birders para ver, afotar y molestar un ave divagante después de haberse gastado tres depósitos de gasolina; o el uso generalizado de reclamos para obtener una mejor fotografía sin importar otras consideraciones.
  Y es que el observador de Naturaleza entra a menudo en contradicciones con su conservación, unas contradicciones que debemos intentar minimizar. Yo ya no uso el truel para prospección de charcas y evito tocar siquiera a los anfibios y reptiles, así que entenderéis que soy persona responsable y con una profunda ética naturalista. Pero en este caso me parece que el posible daño que pudiese causar con las imágenes es menor que el efecto positivo como divulgador de Naturaleza. Además podéis estar seguros que nadie va a encontrar este nido.


   En cuanto la hembra se percató de mi presencia decidí abandonar el lugar, por si acaso. Pero gracias a las prestaciones de mi bridge pude registrar este momento precioso sin que la mamá cernícalo se sintiera demasiado incómoda.

Cernícalo vulgar (Falco tinnunculus) hembra con pollos

  Que estas imágenes del Cernícalo vulgar sirvan para reinvindicar una agricultura sostenible necesaria para la supervivencia de tantas especies que están desapareciendo de nuestros campos por culpa del abandono de la agricultura tradicional y de una mal entendida globalización.

7 comentarios:

  1. Moi bos documentos Xabi.
    Por esta zona aínda se ven bastantes lagarteiros, evidentemente, supoño que moitos menos que nos oitenta.
    Cando lin a mención que fixeches ó glisofato, non puiden evitar lembrarme da repulsa que me produciu a semana pasada ver un camión pequeno cunha cuba "sulfatando" as cunetas da carretera LU-133 (Vilamar - Reme).
    Unha aperta.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Seguro que hai menos Carlos. Afortunadamente ainda tedes amplias zonas de prado por aí. E de costa ben conservada.

      Eliminar
  2. En primer lugar enhorabuena por los descubrimientos de cría de dos especies en declive. Has hecho un trabajo estupendo y, sobre todo, muy necesario. Ójala hubiese más gente que se dedicara a esta faceta de la ornitología.

    Y has tocado un tema donde, sin duda, hay debate.
    Discrepo en lo de "pinchar" coleópteros. Creo que la "línea roja" de la ética de cada uno, debe ponerse en el ¿para qué?
    No es lo mismo sacrificar insectos, arácnidos, plantas etc, para estudio o descripción, que por simple afán de coleccionismo de ejemplares o de engordar la lista (cromos). Hay multitud de especies que sin hacerles la genitalia es imposible identificar o describir. Veo absurdo no poder citar una especie de polilla en una zona cuando tenemos docenas pegadas al coche cada vez que nos movemos. Por no hablar de las trampas para la Velutina que proliferan en tipo y número y que pillan de todo. No conoceríamos infinidad de especies si no podemos diseccionarlas.

    En cuánto a los nidos, antes publicaba alguno. Ahora no me gusta, no porque no lo vea ético, siempre que se haga con garantías, sinó para evitar dar ideas y, sobre todo, munición a los de "también vosotros molestáis". Creo que ya sabes por dónde voy.
    Apertas meu
    Paco

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Ben, Paco, esperaba unha resposta nese sentido (é un tema moi vello). Pero é que non é só un asunto únicamente de ética senón... de crenzas. Ou, mellor dito, convicións. E para min a alma que está presente en cada ser vivo esixe moito respecto. E ás veces o logro de certos avanzos de carácter científico non son motivo dabondo para matar unha vida. Por exemplo no caso do famoso Spalanzani, estudoso pioneiro dos morcegos. Cando lin o libro de Roberto Hermida quedei horrorizado no capítulo en que o investigador arrincava os ollos dos morcegos para descubrir como se orientaban na escuridade. Vin algúns comentarios e críticas ao libro de Roberto (estupendo polo demáis) pero non oín que ninguén se disgustase con algo tan espantoso como aqueles experimentos.

      Non Paco, para min a Ciencia non sempre xustifica o sofrimento animal. E se non podemos chegar a distinguir unha especie co bicho na man ou por medio de macrofotografía pois ao mellor tampouco é necesario. ¿Serve realmente para algo disgregar especies a ese nivel?

      Coincido en que diariamente causamos a morte a moitos seres; co parabrisas do noso veículo ou na comida do mediodía (ésa é outra). Pero a veces podemos elexer. Porque estou seguro que se ves un polo de paporroibo na calzada vas tentar frear instintivamente para non atropelalo. Eu era vexeta para non causar a morte de animais (e volverei a selo en canto se dean as circunstancias). Tes que entender que non me agrade ver bichos mortos de maneira innecesaria só para incremenrar o noso ego científico.
      Desde logo hai casos ou épocas en que estarían máis xustificadas estas practicas, pero hoxendía penso que existen procedimentos para chegar a un nivel de coñecimento científico adecuado sen causar sofrimento; por exemplo tomando mostras de ADN da cola dunha lagartixa (como fan os herpetólogos), usando macrofotografía, manipulando exemplares vivos cunha lupa ou recollendo exemplares mortos. Ir máis alá sen que existe un motivo de peso non ten xustificación ética desde as miñas convicións, que son profundamente diferentes non xa as túas senón ás da maioría de colegas naturalistas.
      De todas formas recoñezo que haberá casos especiais que o podan xustificar, pero como norma de caracter xeral non me parece correcto.
      Un abrazo, Paco.

      Eliminar
  3. Boas!pois eu teño un dilema...para "catro pelagat@s"que somos subindo datos o NOG xa non sei si paga a pena,igual gardalos no caderno é a mellor opción agora mesmo.A ver se me quitas de dúbidas.Chao!!

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Enténdote perfectamente David. Para min é tamén un tema un pouco raro. Levo máis de trinta anos recopilando información en cuadernos de campo dos de toda a vida, de papel e boli. Cando coñecín Galiciaves e logo o Noticiario ou os Anuarios da SGO pois entendín que era a miña obriga subir todos eses datos propios para que puidesen ser gardados informáticamente e empregados por calquer ornitólogo afeizoado ou profisional. No caso de hérpetos remítoos directamente aos atlas en funcionamento (o da SGHN e o ALVAR de Martiño) e no caso de insectos e resto de taxóns á páxina de Biodiversidade ameaçada. Agora aperecen o dos grupos de whatssap, onde prima a información en tempo real para facilitar o twitching. Como dixen en Galiciaves varias veces iso implicou a defunción do foro de Galiciaves, pois a maioría de observadores pertencen a ese novo perfil twitcheiro e lóxicamente unha lista de correos non pode competir a nivel operativo co whatssap. Sen embargo eu seguín remitindo as miñas citas e comentarios ao foro, onde poden ser vistos por todos e onde se pode escribir con máis tranquilidade e profundidade (ata hai pouco, cando tomei a decisión de saír por un problema de, digamos, "contaminación canina")
      Eu son partidario da centralización de datos pero vexo que a tecnoloxía vai criando novas formas de comunicación contras as que é complicado loitar. En principio que haxa unha aplicación como e-bird paréceme estupendo, igual que whatssap. O problema é cando substitúen algo tan importante como era un noticiario de carácter galego e moi práctico. Se me preguntas a miña opinión pois responderei que pola miña parte vou seguir utilizando o Noticiario. Pero ollo, ningunha destas novas aplicacións han poder substituir ao cuaderno de campo. Para min é insubstituíble. Se gardamos todo na libreta sempre poderemos usar ou compartir eses datos despois. A min téñenme solicitado citas de Galiñola, de mustélidos, censos de acuáticas, citas de rarezas, etc e sempre cedo a miña información a calquer colega ou estudio que se estea a realizar. Neses momentos é cando te dás conta do valiosa que son aquelas citas de Papuxa común de 1985 ou aquelas estimas de parellas de Galiñola no ano 2003 anotadas na libreta. O que vertas nunha plataforma pode perderse se ésta se pecha ou desaparece, pero o cuaderno queda aí e sempre poderás subila cando se necesite.

      Resumindo, que habendo cuaderno non debes tampouco tolear con estas cousas, que a tinta do boli no se vai borrrar. Pero eu seguiría usando o Noticiario. Somos moitos os que aínda o consultamos cada día. Sobre todo a xente máis veterana. Pregúntalle a Souza ou a Galán ;)

      Apertas, David.

      Eliminar
  4. Dende que voltei o mundillo da ornitoloxía fun partidario dos datos centralizados,públicos e dispoñibles en tempo real.Agora mesmo pisa forte a opción do caderno de campo,o importante é que non os leve o vento.
    Como ben dis non paga a pena seguir toleando con este tema.Apertas.

    ResponderEliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos