Seguidores e seguidoras

viernes, 8 de diciembre de 2017

Rana bermeja (Rana temporaria), un anfibio amenazado

   Si hay un bicho que me trae recuerdos de la infancia es la Rana bermeja (Rana temporaria), que era muy abundante por la zona de Narón en la que vivía. En otras latitudes gallegas y peninsulares es propia de la media o alta montaña pero en el entorno de la ría de Ferrol resultaba común a nivel del mar. Hoy ya no lo es tanto pero aún quedan poblaciones, cada vez más aisladas y reducidas.
  Aprovechando esta mañana lluviosa y templada (11º C) me acerqué hasta el pequeño río Báa, en Limodre (Fene), un lugar en el que había detectado la especie hace unos años.

 Limodre (Fene)

   Con las lluvias de Otoño casi todos nuestros anfibios aumentan su actividad y varias especies escogen el invierno para reproducirse en los encharcamientos temporales que se forman. Lógicamente en las comarcas más frías del interior el período de celo sufre un retraso notable con respecto a las áreas costeras, de clima mucho más benigno.

  Así que ahora las ranas bermejas ferrolanas se encuentran en pleno celo, período durante el cual los machos adquieren un aspecto gelatinoso y "fofo" muy característico.

 Macho de Rana bermeja ("Rá vermella" en gallego)

   El resto del año ocupa hábitats de matorral como brezales atlánticos o turberas, prados húmedos y bosques caducifolios. Para la freza buscan casi siempre aguas estacionales de escaso fondo (en las turberas pueden criar también en charcas más grandes y permanentes). Las cunetas inundadas que mantengan agua hasta el final del ciclo larvario suelen ser lugares de cría favoritos, aunque ésta de Limodre estaba casi seca por culpa de la sequía.

 Cuneta de inundación estacional

   En la poca humedad que había aparecía una puesta solitaria. Otro año con meteorología más normal seguramente estaría llena a reventar.

Puesta de Rana bermeja

  Porque la entrada de un frente lluvioso ayer, después de varias jornadas de tiempo anticiclónico, activó la llamada del celo a nuestras temporarias. Desgraciadamente las carreteras son también el cementerio donde miles de anfibios mueren cada año durante sus migraciones a los puntos de cría.

 Rana bermeja hembra atropellada

   Junto a esa rana viva había otras cincuenta atropelladas. Todas ellas muy frescas, lo que indica que habían caído todas la pasada noche.


    Debido a la gran dispersión poblacional de Galiza se ha construido una inmensa red de carreteras secundarias, de manera que en las comarcas costeras resulta difícil trazar un kilómetro en línea recta sin encontrar asfalto, algo que causa la muerte de miles y miles de erizos, tejones, roedores, pájaros, anfibios o reptiles cada año.


   Por supuesto no podía faltar alguna Salamandra, que también aumentan su actividad estos días.

 Salamandra común (Salamandra salamandra) atropellada

    Estos 50 anfibios han sido atropellados en una noche sólo en esta curva de la foto. Imaginad la mortalidad final del invierno en toda la red viaria gallega.


    Me despido con otra foto de una superviviente de esta noche; quizá la única, pues no encontré más ejemplares vivos.

Rana bermeja (Rana temporaria)
Sony RX10 (focal 131 mm) ISO: 1000  V: 1/60  F: 5,6

  Nota: Aprovechando la excelente luminosidad de la Sony RX10 (la mejor del sector) pude realizar las fotos a pulso, sin trípode ni flash; simplemente subiendo el ISO y bajando la velocidad hasta un límite razonable. Lo caro a veces sale barato.

4 comentarios:

  1. Aló estabamos os cazadores pra controlarte, e mais pra controlar ós Sus que controlan á súa vez ás tenporarias...

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Estabas, si (vaia casualidade arre carallo). Por certo, atopei o estanque que me dixeches. Ten boa pinta aínda que era mellor sen esas beiras de PVC, esvaradizas para a saída dos anfibios. Pero todo o que sexa criar pozas artificais por parte do concello de Fene benvido sexa. Promete para libélulas. Haberá que ir na Primavera, que hoxe chovía que nin diola.

      Eliminar
  2. Gran artigo. Preciosa a foto da entrada, cuns magníficos tonos outonales (que aínda melloran por contraste co gris verdoso dos eucaliptos). Parece que ven unha pila de auga mañá, cousa que agradeceremos todos, anfibios incluídos. O dos pasos para anfibios baixo as estradas, neste país parece cousa imposible, non?

    ResponderEliminar
  3. Moitas grazas, Alvaro. Vim bastantes paisaxes bem bonitas pola zona de Limodre, pero o tempo disponível nom me permitíu parar a tomar fotos.
    O dos pasos implica gasto, coa que está a caer, así que esquéceo. Na estrada de Seselle (Ferrol) a SGHN conseguira poñer carteis alusivos como nos países de Centro Europa,deses que recomendan baixar a velocidade pola presenza de anfibios, pero duraron catro telediarios ata que os arrincaron os cafres de turno. Un dos carteis acabou nun bar de Meirás.

    ResponderEliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos