Seguidores e seguidoras

miércoles, 30 de mayo de 2018

Bichonoticias: Escribenta das canaveiras en Doniños!

  Non hai moito coñecíamos o resultado do censo de Escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus lusitanica) realizado en Galiza no ano 2015. O resultado era aterrador: 11 parellas únicamente (das cuais 5-6 estaban na Frouxeira, por certo). Por ese motivo calquer avistamento da especie en período reprodutor é noticia do máximo interese.

 Logo da confirmación de cría en Doniños o ano pasado (preme para ollar) esperábamos ter novas en 2018 e así foi. Esta semana José Ramón Castro observaba e fotografaba un macho de Escribenta nunha canaveira da citada lagoa:


  A chuvia e a Sony RX10 son unha combinación que adoita ofrecer unhas fotografías fantásticas. E José Ramón demostra cada día que aprende ben e moi rápido, porque vaia fotazas que se sacou hoxe. Con alumnos tan aplicados dá gosto saír ao campo.



 Macho cantor de Escribenta das canaveiras

  Tamén tivo a iniciativa e tirar unha foto do lugar e hábitat da observación, como é o sector occidental do lago. Todo se pega...

 Lagoa de Doniños (Ferrol)

  Acabamos o post con outra marabillosa fotografía do noso paseriforme máis ameazado de extinción (aínda que non goce de espazo na prensa nin do debido seguemento por parte dos paxareiros galegos)

Escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus lusitanica)
Fotos: José Ramón Castro Gómez (Sony RX10 III ISO 800 V. 1/500 F:4)

  Parabéns a José Ramón. Polo avistamento da especie e polas tremendas fotazas. Cos anos darase conta do valor que posúen estas imaxes tan valiosas.

lunes, 28 de mayo de 2018

P.N. Enciña da Lastra (Ourense)

  Ayer disponía de casi todo la jornada y nos acercamos al P.N. de Enciña da Lastra, en Ourense, que nos recibió con cielo cubierto y nieblas.



   Por lo menos no llovió e incluso tuvimos algunos momentos de sol, que aprovechamos para conocer un poco la fauna invertebrada del lugar. Como este escarabajo de la familia Meloidae al que afotamos mientras se alimentaba con las flores de una Retama (Cytisus scoparius, creo).

 Lytta vesicatoria

 Por los caminos es tiempo de licaénidos, esa familia de mariposas pequeñitas cuyos machos suelen presentar un intenso color azul.

Lysandra bellargus (forma ceronus), hembra

  Me alegró ver el río Galir con tan buen nivel hídrico a estas alturas del año. Las lluvias de esta Primavera habrán beneficiado a los anfibios. Ente las hierbas y hojarasca de la orilla encontramos no pocas ranas patilargas. Por cierto, aquí no hay problema de confusión con la temporaria.

Rana patilarga (Rana iberica)
Sony RX10 III (focal 220 mm)  ISO: 800   V: 1/125  F: 4

  A pesar del mal tiempo muchas especies de reptiles se encuentran ahora en su momento de máxima actividad y son fácilmente observables. La Lagartija colilarga es, sin lugar a dudas, la lagartija por excelencia del monte mediterráneo.

 Lagartija colilarga (Psammodromus algirus)

  La pequeña Lagartija cenicienta prefiere bitopos más abiertos y con menos vegetación, como por ejemplo las pistas secas y soleadas del parque natural, donde se mueve con pasmosa velocidad entre las matas de lavanda.

 Lagartija cenicienta (Psammodromus hispanicus) hembra

  En Galiza vamos conociendo más poblaciones con los años, pero sigue siendo una especie de distribución restringida a las comarcas más mediterráneas y cálidas de Ourense. Aunque si la sabemos buscar resulta  sorprendentemente fácil de fotografiar sin molestarla. Sentados en el camino pudimos disfrutar largo rato como un ejemplar buscaba alimento activamente entre las piedras y restos vegetales de su territorio.

Lagartija cenicienta buscando alimento.

Lagartija cenicienta (Psammmodromus hispanicus) macho

  Y donde hay lagartijas hay coronelas, ofidios que depredan especialmente sobre pequeños lacértidos. Por el norte tenemos la coronela europea, pero en Ourense es más común la meridional:


  De carácter y costumbres diametralmente opuestas a su prima eurosiberiana, la coronela meridional es un animal muy pacífico de hábitos nocturnos. Las escamas supralabiales y las bandas oscuras en cuello/cabeza son muy importantes para diferenciar ambas coronelas.


  Todos los ofidios han experimentado un alarmante declive por el Norte  gallego desde que empecé a salir al campo (la infinita red de carreteras y las muertes por atropello pueden haber sido un factor determinante, en mi opinión). Cada observación de una culebra adulta y viva es ahora todo un acontecimiento para este ferrolano.

 Coronela meridional (Coronella girondica)

  Debo decir que si no fuese por las observaciones herpetológicas la visita me habría dejado un sabor amargo, porque faltaron muchas de las aves habituales, fijas diría, como Alcaudón común, Aguila calzada, Gorrión chillón o Abejaruco. No sé que pasa en A Lastra pero cada año veo menos cosas. ¿os pasa también a vosotros?.

Paisaje desde Pardollán

 En fin, después de tres horas y media de trabajo delante del ordenador vamos a publicar el post.

sábado, 26 de mayo de 2018

Posibles cambios de manera inminente?

   Como podréis imaginar mis cámaras bridge sufren un uso bastante intenso. Un uso que se vuelve más duro aún para su mecánica y electrónica al no estar en manos de un fotógrafo sino de un naturalista.  Levantar piedras con la cámara colgada garantiza varios golpes al año; censar acuáticas en invierno te asegura que la cámara se va a mojar y que tampoco va a ser tratada con suavidad (en un censo a muchas paradas como el de la ría de Ortigueira el tiempo es oro). Vamos, a un equipo óptico que caiga en mis manos le ha tocado para África, como se decía antiguamente.

Sony RX10 III y Canon SX60, mis dos tesoros

  Hace tiempo os había contado que mi Canon SX60 empezaba a hacer un ruido muy chungo al mover el zoom. Pero como seguía funcionando no le dí mayor importancia. Hasta la semana pasada, en el que me fue imposible dar enfocado con modo autofocus. Y después de varias pruebas - incluyendo una restauración a situación de fábrica - creo que definitivamente la SX60 tiene un problema grave. Sigue cogiendo foco en macro y en modo manual, pero es que el 99% de los disparos que yo hago son con autofocus, así que la cosa me ha hecho pensar.

  En Abril había probado la Nikon B700 de Manuel Arzúa (buen amigo y mejor persona). Los resultados (pincha aquí) me maravillaron. Por primera vez encontraba una bridge 1/2,3 " con igual o mejor calidad que las Canon. Así pues estoy considerando muy seriamente la posibilidad de adquirir de manera inmediata esta Nikon. Conservo en perfectas condiciones la Sony, que es muy superior a las bridge pequeñas en muchas cosas, pero considero necesario disponer de una bridge 1/2,3" para ciertos usos y condiciones de trabajo, donde son auténticas maravillas.

En fin: "You´ll never walk alone", que se dice por Liverpool  ;)

martes, 22 de mayo de 2018

Na "Pesqueira"

  Agora que a peste mascoteira infecta de maneira permanente todos os espazos naturais cómpre buscar novos roteiros máis tranquilos e apartados (non vale a pena voltar a casa enfadado). Ún deses recantos é a "Baía da lontra", no sector occidental da lagoa da Frouxeira, unha recollida enseada baptizada así por min hai trinta e dous anos.

 Baía da Lontra

 E, dentro dela, ún dos entornos con maior potencial de toda a lagoa: "A Pesqueira", unha canaveira pantanosa que se formou sobre unha vella pesqueira para Anguías. Xunto co cinto de canaval anexo e a propia Baía da lontra conforman a parte máis accesible da canaveira/xunqueira, e un lugar moi interesante para a nidificación de acuáticas.

"A Pesqueira"

  Lamentablemente ese enorme potencial que sobretodo posúe para as aves non se ve reflectido na realidade, tras décadas de forte declive das especies máis representativas; un declive acentuado coa irrupción invasiva e terrible do Porco bravo (Sus scrofa) a finais dos noventa.

  Unha Garza vermella en paso migratorio parece querer dicirnos que non todo está perdido.

 Garza vermella (Ardea purpurea)

  Polo menos pasamos un bon rato desfrutando co que parecía unha Lontra femia cun cachorro.

 Lontra comendo pequenas Anguías

  Resulta moi chamativo como a dieta da Lontra varía radicalmente segundo o hábitat ocupado: Anguías nas lagoas litorais, Cangrexos vermellos americanos no encoro das Forcadas e peixes óseos típicos ou planos nas rías.

  Os cachorros gostan moito do contacto directo coa súa nai, chegando a nadar literalmente a cavalo delas. É un espectáculo certamente fermoso.

 Lontras (Lutra lutra)

  Desta volta semella que a Primavera xa está para se quedar. E con ela saen os primeiros voantóns.

 Polo voantón de Chasca común (Saxicola torquata)

  E tamén deu comezo a tempada entomolóxica. Este ano quero afondar un pouco máis no campo dos coleópteros, aproveitando a guía que amablemente me regalou Pablo Torrella.

Cicindela (Cicindela campestris)

   Grazas por me ler.

sábado, 19 de mayo de 2018

Récord de tridáctilos: 1110 Calidris alba!

   Revisando mis cuadernos de campo ya intuía que en estas fechas el paso de limícolas no iba a ser tan variado y fuerte como lo suele ser unas semanas antes. Sobre todo para las especies grandes como Limosa spp o Tringa spp que casi desaparecen a partir de mediados de mes. Sin embargo esperaba cifras importantes de las especies pequeñas y así ha sido.


  Esta mañana censaba un total de 2796 limícolas, repartidas en 10 especies distintas, con predominancia absoluta del género Calidris. El intermareal ofrecía un buen aspecto pero se notaba la poca presencia de agujas o archibebes, que alcanzan sus mejores cifras a primeros de mes.

Intermareal de la laguna

 Vamos con el censo de hoy, realizado con telescopio 20-60x80 y contadores manuales:

- 35 Chorlitos grises (Pluvialis squatarola)
- 217+ Chorlitejos grandes (Charadrius hiaticula). Levantaron vuelo cuando iba por esa cifra así que no pude completar el censo, pero no había muchos más.
- 32 Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus) que salieron por la mañana (llegamos tarde, ya de día). Como sabéis esta especie duerme en el lago y lo abandona con los primeros rayos del sol. Seguro que de noche habia cientos.
- 5 Agujas colipintas (Limosa lapponica). Una cifra ridícula para una de las especies emblemáticas del lugar, donde alcanza máximos de 1600-1800 ej. en años buenos
- 15 Archibebes comunes (Tringa totanus)
- 6 Archibebes claros (Tringa nebularia)
- 18 Vuelvepiedras (Arenaria interpres)
- 1110 Correlimos tridáctilos (Calidris alba). Récord de la localidad
- 1340 Correlimos comunes (Calidris alpina). No es de récord pero sí buen número.
- 18 Correlimos gordos (Calidris canutus)



  No me canso de repetir que A Frouxeira es el mejor lugar de Galiza para fotografiar limícolas con plumaje nupcial. En el caso de los confiados vuelvepiedras ya ni os cuento. Pocas aves permiten aproximarse tanto.

 José Ramón dándolo todo

   Tengo la Canon SX60 con algún problemilla de enfoque (la SX50 jamás me dió un solo problema) así que usé la bridge grande para la sesión fotográfica. De toda la serie me quedo con esta foto por el contraste con el azul del agua.

Vuelvepiedras (Arenaria interpres)
Sony RX10 III (focal 220 mm)  ISO: 200  V: 1/1000  F: 6,3

 Gracias por la lectura.

jueves, 17 de mayo de 2018

Lagoa de Valdoviño, alerta ornitolóxica!

 Hai dez días falábamos de que o paso de limícolas, sendo interesante, amosaba unhas cifras moi cativas con respeito aos anos bós, aqueles en que se concentran por milleiros no areal da Frouxeira. Pero Maio aínda non rematou e quizá esteamos ás portas do paso forte, porque hoxe volvía darse un incremento moi chamativo de aves, logo de virar o vento outra ves a compoente nordés.

 Esta mañá , na compaña de Paco Girón e José Ramón Castro, censaba o seguinte:

- 19 Píllaras cincentas (Pluvialis squatarola)
- 139 Píllaras reais (Charadrius hiaticula)
- 34 Mazaricos chiadores (Numenius phaeopus)
- 5 Mazaricos rubios (Limosa lapponica)
- 3 Biluricos claros (Tringa nebularia)
- 7 Biluricos comúns (Tringa totanus)
- 187 Pilros comúns (Calidris alpina)
- 14 Pilros grosos (Calidris canutus)
- 1 Pilro ferruxento (Calidris ferruginea)
- 385 Pilros tridáctilos (Calidris alba)
- 18 Virapedras (Arenaria interpres)

 Aspecto do intermareal da lagoa

 Virapedras (Arenaria interpres) e outras limícolas

 Pilros tridáctilos (Calidris alba)

 Pilros grosos (Calidris canutus), na esquerda da imaxe

 Pilros tridáctilos (Calidris alba)

   Tamén segue aquí o Cullereiro anelado en Dinamarca que invernou na ría de Ferrol e agora leva unhas semanas na Frouxeira.

Cullereiro (Platalea leucorodia)

   Os números non son moi diferentes aos do pasado día 6 pero existe unha importante diferencia: corresponden á primeira das xornadas  de sedimentación típicas nunha situación de nordés, que adoita durar 4-5 días. Polo tanto algo me di que estamos ás portas dun paso moito máis potente.

  Asi pois, recomendo aos lectores e lectoras interesadas nas aves que visiten A Frouxeira nestes próximos días. Aínda que as datas tan avanzadas probábelmente farán que falten algunhas especies habitais máis típicas de finais de Abril o primeiros de Maio. Sen embargo é previsíbel unha sedimentación bastante grande até o domingo, de varios milleiros de aves seguramente.

  Iso si, ollo coas mareas. Como todo o mundo sabe (excepto a consellaría de Medio Ambiente e os seus adláteres) esta lagoa posúe influxo mareal durante parte do ano, debido á sua comunicación co mar. Polo tanto consultade o horario de mareas se queredes ver as limícolas cerca. O intermareal está nas mellores condicións despois da baixamar e até dúas horas antes da preamar, que hoxe foi ás seis da mañá (e ás seis da tarde, lóxicamente). Podedes consultar iso na páxina web de Meteogalicia.

 Insisto na recomendación, se queredes ver aves limícolas en plumaxe nupcial tedes unha cita na Frouxeira. Para calquer consulta ou recomendación estou á vosa disposición.

domingo, 13 de mayo de 2018

Una estupenda población costera de Ranas bermejas (Rana temporaria)

  Hace unas semanas descubrí, durante una visita a la casa que Paco Girón tiene en Esmelle (Ferrol), que el valle del Rego de San Xurxo alberga una población extraordinariamente interesante de Rana bermeja (Rana temporaria). Recordemos que hablamos de un taxón muy eurosiberiano que en la Península ocupa sobre todo la media y alta montaña, aunque en ciertas comarcas frescas de Galiza y Asturies parece encontrarse muy cómoda al nivel del mar.


 Rana bermeja (Rana temporaria)
Sony RX10 III (focal 39 mm, equiv. a macro 107 mm)  ISO: 640 V: 125  F: 5,6

  Mientras yo afotaba a la rana de la imagen anterior José Ramón Castro me afotaba a mí. Una buena oportunidad para ver lo fácil que es trabajar con las cámaras bridge, que parecen diseñadas por y para el naturalista. Las pantallas abatibles, por ejemplo, son realmente prácticas; con ellas no necesitas acostarte para tomas horizontales. Además puedes apoyar la cámara en el suelo para conseguir mayor estabilidad. Muchas de mis fotos son con esta técnica.


  La sorprendente abundancia de ejemplares en este pequeño valle facilita la observación de patrones cromáticos diferentes habituales en la rana parda más extendida de Europa.

 Rana bermeja (Rana temporaria) .morfo claro
Sony RX10 III (focal 220 mm)  ISO: 640  V: 1/160  F: 5,6


 Sin lugar a dudas se trata de un anfibio muy bien adaptado a su hábitat de suelo forestal, donde se camufla a las mil maravillas gracias a su coloración críptica (por cierto, atentos a los parámetros de la siguiente toma, impensables hace unos años con una bridge):

 Rana bermeja entre la hojarasca del suelo
Sony RX 10III (focal 147 mm)  ISO: 1250  V: 1/50  F: 4

  Sorprendentemente no encontramos ni una sola Rana patilarga (Rana iberica), especie también presente en la zona pero que muestra una densidad muchísimo más baja.

Rego de San Xurxo

  Por lo menos pude enseñarle a José Ramón los principales rasgos para identificar a uno de los anfibios más característicos de nuestra comarca como es la Rá vermella.

jueves, 10 de mayo de 2018

Animalismo y conservación II

Anteayer leía horrorizado esto en la prensa:


 ADIF (la antigua RENFE, digamos) invertirá 50.000 euros en el traslado de 300 Galápagos de Florida a otro sitio "mejor" donde vivirán en unas condiciones más saludables.

 La salud de los reptiles, abandonados en el estanque por sus propietarios, corría peligro al encontrarse en un espacio que no estaba condicionado para la vida animal. En busca de mejores condiciones. Este ha sido el motivo del traslado de las 300 tortugas que habitaban el estanque de la estación de Madrid Puerta de Atocha al Centro de Fauna de Navas del Rey, y que habían sido abandonadas durante años por sus propietarios. La mudanza se ha realizado la noche de este martes, mientras la estación dormía, para no provocar más estrés a los animales, ni alterar el funcionamiento de los servicios ferroviarios. El encargado de coordinar este traslado ha sido el Administrador de Infraestructuras, Adif, que, con la ayuda del personal del Centro de Fauna 'José Peña' y un grupo de voluntarios de la Universidad Alfonso X El Sabio, durante la noche de este martes llevó a cabo la minuciosa tarea de clasificar cada uno de los ejemplares y enviarlos a su destino.

  El periódico indica también que "se podrá apadrinar un ejemplar" , talmente como si estuviésemos hablando de una especie ibérica amenazada de extinción, en vez de una invasora que afecta gravemente a los ecosistemas y a la biodiversidad autóctona. Ya no sólo por su efecto depredador sobre la fauna, sino por competencia con los galápagos autóctonos o la transmisión de enfermedades, un riesgo éste que aumentará al traslocar todos estos ejemplares de manera tan irresponsable.

Tortugas de Florida en el río Xuvia (Narón/Neda)

  ¿Pasaría esto si Podemos - organización que mejor representa al animalismo - no estuviese gobernando el ayuntamiento de Madrid? No sé yo, porque si algo está claro es que allí donde gobiernan los militantes y, sobre todo, las militantas animalistas, gozan de oportunidades que no disponen con los partidos políticos tradicionales. En Ferrol fué llegar En Marea, donde está Podemos, y presentar esa barbaridad que supone la playa para perros (aunque ya lo son todas de facto).

 No quiero que se vea esto como una crítica a una sola organización política, aunque sea la que aglutina a esa mayoría social animalista de manera muy evidente, porque el problema afecta ya a toda la sociedad en su conjunto, especialmente a la urbana y urbanoide, pues el mundo rural todavía conserva una relación con el medio bastante más racional y sensata.

  Pero las cosas no ocurren porque sí:


  El lobby mascotero está agigantándose. El dinero que mueven los negocios relacionados con la venta y cuidado de mascotas no hace más que aumentar de manera exponencial. Que se abra un hipermercado específico para mascotas en una ciudad tan pequeña como Ferrol  refleja bien de que cifras astronómicas estamos hablando.


  Como saben los lectores con mínima comprensión lectora yo no odio los perros, ni los gatos ni los periquitos. Pero un animal es para mí eso, un animal. El mascoterismo animalista ha convertido esos animales de trabajo o de compañía en "personitas no humanas", en los hijos que no hemos querido tener. Con ello ha empezado la problemática de convivencia o medioambiental, algo que no ocurría mientras los animales eran considerados como tales.

  Pero el negocio es el negocio, y el negocio es poder. Por ese motivo soy muy escéptico con el futuro que nos espera y con el papel de las Administraciones locales o autonómicas, que no se atreven a ponerse en contra de este inmenso y creciente sentimiento social. Uno de los ejemplos que más me afectan es la permisividad absoluta de que gozan los mascoteros en nuestros espacios naturales, donde infringen a diario y de manera sistemática toda la legislación actual sin multas o sanciones de ningún tipo por parte de unas autoridades que miran para otro sitio.

Hipermercado mascotero

  Me alegra saber que muchos de mis colegas conservacionistas/naturalistas comparten postura sobre este tema, aunque el odio anticaza ha hecho que otros muchos hayan simpatizado de manera inconsciente e irresponsable con el animalismo. Algunos no se dan cuenta que la compasión por todos los seres vivos ya se inventó miles de años antes de que apareciese el Frente de Liberación Animal, como han transmitido los grandes sabios a lo largo de la Historia. Pero siempre sin perder de vista la condición animal, no humana, de esos animales. Algo que los tontos animalistas no entienden. Y por eso no dudarán en poner en peligro cualquier ecosistema por salvar una personita no humana, por muy invasora o peligrosa que sea, como esas malditas Tortugas de Florida.