Seguidores e seguidoras

domingo, 26 de febrero de 2023

Nova visita a Ortigueira: fotografando a lontra (Lutra lutra)

  Onte aproveitei unha viaxe persoal a Cariño para facer outra parada na ría de Ortigueira. En Mera levei unha agradábel sorpresa: por fin limparon a ribeira de acacias e fiuncho. Agora volvemos ter unha boa panorámica para poder censar de novo a enseada.

Enseada de Mera desde o "observatorio"

  No porto de Ortigueira atopeime con Álvaro Fdez. Polo, Euloxio Ben, Luis Salaverri, Pipo Sierra e Andrés Saavedra (os dous últimos chegados de Pontevedra). Cando estás con outros colegas as distraccións son maiores (sobre todo se comezo falar de cámaras bridge!). Ademáis as aves estaban moi lonxe e a luz era criminal, así que pouco puiden contar. Poño o censado alí coa baixamar:

  • 43 Patos cullereiros europeos (Spatula clypeata)
  • Centos de patos asubiadores comúns (Mareca penelope)
  • 28 Píllaras cincentas (Pluvialis squatarola)
  • 134 Fuselos de rabo pinto (Limosa lapponica)
  • 93 Fuselos de rabo negro (Limosa limosa), moitos con plumaxe nupcial completo. Semella que xa marcharon algúns
  • 46 Biluricos de patas verdes (Tringa nebularia)
  • 101 Biluricos comúns (Tringa totanus)
  • 2 Aguias pescadoras (Pandion haliaetus)
   Fóra do que son aves acuáticas, tamén observaba onte ao picanzo real (Lanius meridionalis) que leva sedimentado nos campos de San Adrián (Leixa) desde finais de outubro. Algo excepcional na Galiza litoral, sobretodo na costa norte.

Mazaricos reais (Numenius arquata) en voo

Aguia pescadora (Pandion haliaetus)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:640   V:1/800   F:7,1

Picanzo real (Lanius meridionalis). Imaxe moi recurtada
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm + MC1,4x  ISO:800   V:1/400   F:9

Paisaxe da ría

 Sen embargo, a protagonista da xornada foi a lontra (Lutra lutra) un carnívoro moi fácil de ver polo día nos humidais galegos. Na contorna de Ferrol coñecida popularmente co nome de "londra". Primeiro vimos un exemplar camiñando polo intermareal, onde logo se deitou para, literalmente, tomar o sol.

Lontra (Lutra lutra) a camiñar polo intermareal

   Despois outro exemplar (ou quizá o mesmo) achegouse para rebulir entre as pedras da ribeira, onde capturan peixes pequenos como lábridos, por exemplo. Segue a fascinarme a enorme adaptación deste mustélido aos hábitats que ocupa, escollendo presas do máis variado dependendo se vive en augas doces estancadas, fluviais ou estuarinas: anguías, muxes, sollas, lábridos, cangrexo vermello, anfibios, aves acuáticas,..(observado todo persoalmente agás os anfibios, citado en bibliografía).

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:1250   V:1/1000   F:7,1

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:1000   V:1/640   F:7,1

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:1250   V:1/640   F:7,1
  
Non teño experiencia dabondo para distinguir machos de femias, pero este exemplar semellaba unha femia pola feitura e tamaño. Ou deume esa impresión, comparada con outras que teño visto de cerca, máis robustas e corpulentas.

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:500   V:1/400   F:7,1

   Independentemente do sexo amosouse moi curiosa cara nós.

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:640   V:1/500   F:7,1

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:500   V:1/400   F:7,1

Lontra europea (Lutra lutra)
Olympus OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:1250   V:1/640   F:7,1

E co noso carnívoro acuático máis famoso rematamos por hoxe.

martes, 21 de febrero de 2023

Ría de Ortigueira, terminando la invernada

    Ayer hice una "visita de médico" a la ría de Ortigueira con la intención de realizar un censo desde el muelle aprovechando que iba solo (si vas con gente pierdes mucho tiempo hablando). Por desgracia la luz era horrible debido a la calima y los bichos no estaban precisamente cerca. Esta mañana hacía otra visita más breve aún debido a la lluvia, que todavía dificultó más el conteo. 

  Pongo los datos que pude recopilar, casi todos de ayer. Insisto en que son cifras tomadas únicamente desde el muelle de Ortigueira, no un censo general de la ría, ojo. Tampoco estaba la cosa para fotografiar así que incluyo algunas fotos de archivo, ya publicadas hace tiempo en el blog.

  • 44 Cucharas europeos (Spatula clypeata)
  • 510 Silbones (Mareca penelope)
  • 4 Anades azulones (Anas platyrhynchos)
  • 91 Cercetas comunes (Anas crecca). Después paré en la ensenada de Cuíña/Lagarea, donde había 180 más
  • 42 Ánades rabudos (Anas acuta) contados los dos días. Damos la cifra como exacta, pues. Esta especie migra en febrero y la mayoría habrán marchado ya.
  • 1 Zampullín chico (Tachybaptus ruficollis)

Silbones europeos (Mareca penelope)
Canon SX50 focal 1200 mm   ISO:250    V:1/320   F:6,5

Ánade rabudo (Anas acuta)
Nikon P1000 focal 2000 mm  ISO:560    V:1/250   F:6,3

Ánade rabudo (Anas acuta)
Nikon P1000 focal 2000 mm  ISO:800    V:1/250   F:6,3

Ánade rabudo (Anas acuta)
Nikon P1000 focal 2600 mm  ISO:900    V:1/200   F:7,1

  • ++ Ostreros auroasiáticos (Haematopus ostralegus)
  • Decenas de chorlitos grises (Pluvialis squatarola)
  • ++ Zarapitos reales (Numenius arquata). Había contado 430 ej en O Cavalar a finales de octubre, así que imagino que este año habrán invernado alrededor de 450 reales
  • + Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus)
  • 88 Agujas colipintas (Limosa lapponica)
  • 104 Agujas colinegras (Limosa limosa). Esta limícola es también una migradora precoz que se encuentra ya en plena migración, con muchos individuos en plumaje nupcial (lo cual facilita muchísimo la identificación respecto a la colipinta)
  • 361 Correlimos comunes (Calidris alpina). En todo el invierno no pude hacer un censo completo de la especie (dichosa fotografía...). Luis Salaverri, uno de los mejores censadores gallegos, había contado 1130 ej a principios de diciembre (dato publicado en el noticiario de la SGO)
  • 1 Andarríos chico (Actitis hypoleucos)
  • Decenas de archibebes claros (Tringa nebularia)
  • Decenas de arechibebes comunes (Tringa totanus)
  • 32+ Gaviotas reidoras (Chroicocephalus ridibundus)
  • + Gaviotas patiamarillas (Larus michahellis)
  • 80 Gaviotas sombrías (Larus fuscus)
  • 5-6 Gaviones atlánticos (Larus marinus)
  • 2 Charranes patinegros (Thalasseus sandvicensis)
  • + Cromoranes grandes (Phalacrocorax carbo). Muy pocos. Pienso que la mayoría han marchado
  • 3 Cormoranes moñudos (Gulosus aristotelis)
  • 6 Garzas reales (Ardea cinerea)
  • 8 Garcetas grandes (Ardea alba)
  • 35 Garcetas comunes (Egretta garzetta)
  • 22 Garcillas bueyeras (Bubulcus ibis)
  • 50 Espátulas (Platalea leucorodia)
  • 1 Águila pescadora (Pandion haliaetus)

Archibebe claro y ostreros euroasiáticos

Espátula europea (Platalea leucorodia)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:400   V:1/800   F:6,3

Espátula intentando comer signátido (Syngnatidae sp)

Nutria paleártica (Lutra lutra)

Y con esta nutria que pasaba por allí terminamos la entrada de hoy.

domingo, 19 de febrero de 2023

Agromando a primavera

 Falta máis dun mes para o inicio oficial da primavera; porén a Natureza non entende de calendarios e este ano semella querer adiantala. De feito en todo o mes de febreiro non choveu nen un só día en Ferrol e levamos unha semana con temperaturas máximas de 18 a 20 ºC. É tempo de comezar a observación de "bichos con escamas".

Lagartixa galega (Podarcis bocagei) femia

  Unha das mellores zonas de Ferrol para observar este tipo de fauna é a costa N da boca da ría, xunto cos montes do redor (ameazados pola peste eólica). 

Zona recomendada para a observación herpetolóxica

   Eran terras de toxeira atlántica, ucedal, brañas e penedías graníticas. Hoxendía a maior parte da superficie está invadida por eucaliptos, aínda que fican pequenos retazos coa vexetación que cobría estes montes hai 50 ou 100 anos. Tamén hai moita toxeira mesta e alta, bastante menos produtivas a nivel de biodiversidade que aquelas de porte máis baixo e con manchas de gramíneas, braña/ucedal, moito máis ricas en vida.

Monte "Coto do Gato" (241 m. snm) desde Santo Cristovo

Arredores de Santo Cristovo

    Esta semana tentaba atopar os primeiros lagartos arnais (Timon lepidus) nos lugares habituais: áreas de penedos, beiras solleiras das estradas e construcións en ruinas. De todos eses hábitats é altamente dependente o arnal por estas terras, no límite norte case da súa distribución galaica.

Hábitat característico de Timon lepidus no estremo norte galego


     Nestas alturas os lagartos arnais aínda conservan a pel vella do ano anterior que irán mudando até acadar unha completamente nova e máis chamativa aló por abril-maio. 

Lagarto arnal (Timon lepidus)

 As lagartixas galegas témolas moito mellor coñecidas, pois gozan dunha distribuición moito meirande na Comarca de Trasancos.

Parella de lagartixas galegas (Podarcis bocagei)

 A pesares das moitas que morren por predadores naturais, "artificiais" (gatos), lumes ou atropelos.

Exemplar atropelado

  Cambiando de tipo de escama, nos últimos días teño detectado unha forte emerxencia de bolboretas típicas da época, coma Vanessa atalanta, Pararge aegeria ou Gonepteryx rhamni.

Pavo real (Aglais io)

 Nas mostraxes que fixen onte e antonte pola zona de Santo Cristovo observei tamén moitos exemplares de saltóns de diferentes tamaños. Seguramente case todos da especie Locusta migratoria, como éste que fotografaba onte. 

Posíbel Locusta migratoria

    A todo isto, nestas dúas saídas empreguei o teleobxectivo Panasonic 100-300 mm F:5,6 xunto coa Olympus OM-1, unha combinación que de seguro empregarei en moitas máis ocasións, especialmente cando teña que facer camiñadas longas por aquilo de non iren moi cargado.

jueves, 16 de febrero de 2023

Más fotos del mirlo acuático con la OM-1

  El fin de semana suele haber más paseantes en el campo así que ayer decidí salir antes del trabajo para fotografiar mejor a los mirlos acuáticos con la tranquilidad de estar en horario laboral (suele haber menos gente). Además quería disponer de la luz del mediodía, más generosa que la del amanecer en estos medios de ripisilva fluvial.

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:640   V:1/125   F:6,3

  En Europa viven varias subespecies de mirlo acuático, que se diferencian básicamente por la presencia de tonos más marrones o más negros en el bajo vientre. En Galiza tenemos al Cinclus cinclus cinclus, que muestra todo el vientre castaño negruzco. Todos ellos disponen de una membrana nictitante muy llamativa con la que limpian las gotas de agua de sus ojos.

Mirlo acuático mostrando membranas nictitantes blancas

  Ayer  la pareja ya no carretaba musgo, quizá porque está terminado el nido. Pero el macho cantaba mucho. Un canto que me recuerda bastante al del carricero tordal (Acrocephalus arundinaceus), algo bastante útil para hacerse notar entre el fragor de cascadas y rápidos.

Mirlo acuático europeo cantando

Pareja de mirlos acuáticos europeos (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm+ MC1,4x (a 670 mm equiv)  ISO:1000  V:1/100   F:8,6

Pareja de mirlos acuáticos europeos (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm+ MC1,4x (a 670 mm equiv)  ISO:1600  V:1/200   F:8,6

    La verdad es que necesito más práctica para sacar rendimiento al nuevo equipo. Reconozco que, exceptuando el macro (espectacular) esperaba un salto de calidad bastante mayor del que veo en pantalla. Porque la diferencia de peso y tamaño es mucha respecto al Panasonic 100-300 mm (no digamos frente a una compacta pequeña). Seguramente influye que todavía no sé editar bien los RAW y disparo casi todo en JPEG.

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:3200   V:1/320   F:6,2

   Y me falta paciencia. Para exprimir en serio un pepino de éstos hay que hacer esperas largas o usar hides. Mi parte naturalista es demasiado inquieta y dispersa.

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:1250   V:1/500   F:6,3

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:1000   V:1/500   F:6,3
 
      Un ejemplo. Me dispuse en un tramo de río por donde solían venir volando los mirlos para tomar una serie en vuelo aprovechando el enfoque de seguimiento y la ráfaga (especialidades de la OM-1). Esperé un buen rato allí aburrido, como hacen los fotógrafos. En eso aparecieron una pareja de carboneros garrapinos y me puse a observarlos. Justo entonces apareció volando por donde siempre el mirlo acuático y perdí la oportunidad por no estar concentrado en ello! 

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:1000   V:1/500   F:6,3

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:250   V:1/250   F:6,3
  
    Como digo el equipo Olympus es bastante aparatoso y en lugares cerrados de vegetación o abruptos resulta muy incómodo. Estoy pensando en combinar la OM-1 con el tele Panasonic para este tipo de circunstancias y reservar al Zuiko 100-400 para espacios abiertos como rías o campos. Con el Pana tienes menos focal pero también mucho menos peso (y eso influye en la estabilización!). Pongo una foto tomada con el equipo Panasonic el año pasado para comparar. ¿A que no está mal?

Panasonic G7 + Pana 100-300 mm  ISO:1600   V:1/200    F:5,6

   En el mismo vecindario hay también varias parejas de lavanderas cascadeñas, uno de mis pájaros favoritos desde niño. Los machos están recuperando ese babero negro que les caracteriza durante la primavera y que pierden en invierno.

Lavandera cascadeña (Motacilla cinerea) hembra

Lavandera cascadeña (Motacilla cinerea) macho

 Y aquí terminamos otro capítulo con los mirlos acuáticos de protagonistas.

lunes, 13 de febrero de 2023

Tiempo de mirlos acuáticos (Cinclus cinclus)

   Como cada mes de febrero, el mirlo acuático se convierte en uno de los protagonistas de nuestras salidas al campo.  Porque se trata de uno de los pájaros más fascinantes de la fauna europea y que tiene en la comarca de Ferrol una estupenda población asentada en ríos como el Xuvia o el Belelle. Pensad que es el único paseriforme europeo capaz de nadar y bucear.

Valle del Xuvia en su tramo final (Narón/Neda) al amanecer
Panasonic G7 + Lumix 14-48 mm   ISO:400   V:1/200   F:5,6

    Tengo controlados varios territorios y me gusta hacerles alguna visita para ver como les va. Aunque su fotografía no es fácil, dado el hábitat que ocupan (con sombra casi permanente). Si además tenemos que hacer las esperas con - 2ºC, como hacía ayer, la cosa no es fácil. Entre la fotografía y las anotaciones que haces no puedes llevar guantes gordos (y si los llevas debes quitarlos cada vez que quieras disparar o apuntar algo).

Campos helados en Neda

   Una de las parejas estaba ya atareada en labores de reforma del nido, instalado bajo un puente.

Pareja de mirlos acuáticos europeos (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko100-400 mm  ISO:2000   V:1/125    F:6,3

      Si exceptuamos las especies típicamente urbanas pocas aves están tan íntimamente asociadas a las construcciones humanas. Siendo cierto que también lo hacen en oquedades naturales, todos los nidos de mirlo acuático que yo he visto en Galiza estaban situados en molinos, represas o pequeños puentes. Unas construcciones que abundan en la red fluvial gallega, por otra parte muy favorable para la especie por sus características (abundancia de cauces con fuerte corriente y aguas limpias). 

OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO: 200   V:1/30    F:9 (disparo a pulso)

Mirlo acuático recogiendo musgo

    A esta pareja la voy conociendo mejor y ya controlo la distancia en que puedo observarla y fotografiarla sin molestar, aunque las nieblas que generaba la torrentera a esas horas me impidieron tomar imágenes claras. Pero disfruté sus idas y venidas con musgo nuevo para acomodar el nido a la nueva pollada que está por venir.


Mirlo acuático portando musgo para el nido

  Una costumbre que tengo es abandonar el lugar en cuanto aparecen los primeros paseantes (casi siempre ciclistas con bicis de montaña), por aquello de la discreción. Cuanto menos se vea....

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko100-400 mm  ISO:2500   V:1/100    F:6,3

   Probé a meterle el convertidor 1,4x, lo cual me obligó a bajar la velocidad de obturación a 1/80 de segundo. Apoyando un poco el brazo en un tronco quedó bastante nítida, a pesar de que este adulto estaba moviéndose y cantando (las hembras también cantan a veces!)

Mirlo acuático europeo (Cinclus cinclus)
OM-1 + Zuiko100-400 mm + MC 1,4x  ISO:3200   V:1/80    F:9

Mirlo acuático cantando
OM-1 + Zuiko100-400 mm + MC 1,4x   ISO:5000   V:1/80    F:9

Pareja de mirlos acuáticos (Cinclus cinclus)

 Termino con una estampa clásica de febrero. Ya han florecido las primeras prímulas, como anuncio anticipado de la primavera. En Galiza tenemos dos especies de Primula, diferenciables por la forma de las hojas basales. Yo en Ferrol sólo he visto la acaulis.

Prímula (Primula acaulis)
OM-1 + Zuiko100-400 mm  ISO:2500   V:1/160    F:5

 Y así temina el segundo post de febrero.