Seguidores e seguidoras

martes, 29 de agosto de 2023

Na ría de Ferrol, 27/08/2023

   Logo duns días de calor abafante e unhas temperaturas excepcionalmente altas (38,6º C en Ferrol!) volveu o tempo nuboso, fresco e con chuvascos. E o domingo me achegaba ata a ría para facer unha mostraxe rápida.

Ría de Ferrol desde Neda (á esquerda viaduto da AP-9)

Intermareais do Xuvia e do Belelle

    Hai case corenta anos comecei a miña andadura naturalista. Un lonxano 30 de agosto de 1985 achegábame até o fondo da ría de Ferrol e contaba aproximadamente 500 lavancos reais (Anas plathyrynchos) concentrados para a muda. Tendo en conta a miña lóxica inexperiencia daquela época e que levaba uns binoculares moi malos, podemos considerar que a cifra real de patos sería bastante superior. Este domingo, case catro décadas despois, e con moitísima máis experiencia de censo, apenas contabilizaba 154 exemplares.


   As nosas rías son lugares onde se producen importantes concentracións de lavancos a mediados do verao (ata 1000 ex en Ortigueira, censados o 4/09/2005). Nestas datas aparecen anátidas doutras especies nos humidais galegos (Aythya ferina, Anas crecca, Netta rufina,...). Son individuos procedentes doutras rexións peninsulares ou europeas que en moitos casos fuxen da seca nos seus lugares de cría. Sen embargo penso que a maioría de lavancos que se concentran nas rías son bichos galegos, nidificantes en lagoas, regos e xunqueiras próximos a estas rías.

  En calquer caso estou a observar un declinio alarmante no número de lavancos supostamente reprodutores, tanto en Ferrol coma en Ortigueira, onde tamén se dan cifras ridículas nos censos de xaneiro. Este descenso coincide no tempo coa expansión do porco bravo (Sus scrofa) na faixa litoral, porque aquí a sua poboación se disparou nas últimas dúas décadas ata converterse nun grave problema ecolóxico, por se xa tiñamos poucos....

Lavancos reais (Anas plathyrynchos)

  Agora os machos mostran a discreta plumaxe de "eclipse", moi semellante ao das fémeas.

Macho de lavanco real en eclipse

  Aínda que xa se ven os primeiros machos coa plumaxe nupcial completa, a maioría terana a primeiros de outubro.

Parella de lavanacos (macho con pumaxe de celo)

   Comezou a chover e había pouca cousa. Un gaivotón camiñaba coa sua merenda, seguido a distancia prudencial por un famento xuvenil de gaivota patimarela e un adulto de chorona.

Gaivotón (Larus marinus) levando alimento

  Un carrán cristado pousaba nunha boia mentras a chuvia caía con intensidade.

Carrán cristado (Thalasseus sandvicensis)

  Coa OM-1 e o Zuiko xa se pode facer capturas de aves en voo. Porén non fago case tomas deste tipo porque implica perder moito tempo mentras esperas que o bicho que pase polo sitio axeitado.

Carrán cristado (Thalasseus sandvivencis)

  Na praia de Maniños (Fene) había bastantes aves comúns sedimentadas na desembocadura dun regato que sempre visito.


Bilurico das rochas (Actitis hypoleucos)

 A sorpresa foi este cartaz novo que proíbe a entrada de cans na praia.


  Un cartaz que serve tanto como aqueles anuncios da tele nos anos oitenta que pedían que deixases de fumar ou que non correras co coche. En fin, teatrillo sen maior efecto. A policía, axentes da Xunta e SEPRONA teñen outras prioridades, por dicilo suavemente. E os mascotistas sábeno.

Os de sempre

  En fin, vivimos os tempos que vivimos. Menos mal que esta lagartixa galega me alegrou ao final.

Lagartixa de Bocage (Podarcis bocagei) fémea

Fondo da ría de Ferrol

Por certo, se non  hai imprevistos, hoxe recibirei a Canon SX70. Qué nervos!

jueves, 24 de agosto de 2023

Bichos vintage: Chapoteando en Doniños (22/08/2017)

   NOTA: Entrada publicada el 22/08/17. Cinco años han pasado desde entonces pero parece que fuesen cincuenta, por lo diferente que era todo. 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

   Ayer me tomaba parte de la mañana libre para visitar la laguna de Doniños (los días laborables son mejores pues la peste canina es menos intensa).

Lago de Doniños (Ferrol)

    La verdad es que el potencial de este lago no se corresponde con su pobre riqueza ornitológica, que además ha ido a menos desde los años ochenta. Un humedal de estas características en Andalucía, Castilla o Aragón tendría una biodiversidad infinitamente mayor (por lo menos para aves) pero aquí apenas había 57+ Zampullines chicos (Tachybaptus ruficollis), 4 Fochas (Fulica atra), algunas Gallinetas (Gallinula chloropus) y poco más.


  Aunque gracias a su situación costera siempre podemos ver turistas, como este Fumarel común:

Fumarel común (Chlidonias niger)

   Las charcas del sistema dunar están completamente secas a estas alturas del año pero algunos de sus habitantes siguen por allí, como los Sympetrum meridionale (cada vez más comunes, por lo visto) o un Crocothemis.

 Crocothemis erythraea, hembra/macho joven

  Este sympetrum me desconcertó bastante. Miguel Rodríguez Esteban opina que puede ser una hembra de sanguineum (la verdad es que por el tórax uniforme y el rojo sangre del abdomen también me parecía esta especie pero me despistaba la frente pálida).

Posible Sympetrum sanguineum hembra andromorfa
Sony RX10  (focal 215 mm)  ISO: 80   V: 1/500   F: 4

El nivel del lago ha bajado lo suficente como para poder acceder a las aguas someras con botas de media caña como las que llevaba José Ramón.

 José Ramón Castro en acción

    Y un naturalista metido en el agua es la persona más feliz del mundo.

  Buscábamos la espectacular Erythromma y encontramos cientos de ellas revoloteando sobra la pradera de nenúfares. Qué libélula tan hermosa...

 Erythromma viridulum

    Las cámaras bridge permiten disfrutar de la fotografía de naturaleza sin andar cargado con un pesado y aparatoso juego de objetivos. Es la comodidad en su máxima expresión, sobre todo si hay que andar por zonas pantanosas, donde se agradece ir ligerito.

 Rana verde común (Pelophylax perezi)

  Pongo el "así se hizo" de la foto anterior. Codo sobre la rodilla para reducir la trepidación y sujeción firme de la correa para no mojarla son truquillos importantes en estos casos (me usé a mi mismo como "difusor" para tapar el sol y evitar los brillos).

 Un servidor realizando la foto anterior de la Rana verde

   Es tiempo de verano, es tiempo de chapotear.

jueves, 17 de agosto de 2023

Forcadas: limícolas, furtivos y ranas

  El pasado día 15 volvía al embalse de Valdoviño para controlar la cosa migratoria, que sigue interesante, como es normal en estas fechas.

Andarríos bastardo (Tringa glareola) y grandes (Tringa ochropus)

  A destacar mi primer andarríos bastardo de la temporada. Ya lo había visto el otro día pero anteayer pude confirmarlo y fotografiarlo.

  Los andarríos son una familia de pequeñas limícolas típicas de pequeños humedales forestales en la taiga, el bosque boreal del norte europeo y americano. En invierno migran hasta el sur de Europa o África, ocupando entonces hábitats más abiertos, como rías o marismas, pero en paso son más frecuentes en humedales de agua dulce parecidos a los de sus zonas de cría. Y un embalse bordeado de masa forestal resulta muy atractivo para ellos.

Andarríos bastardo (Tringa glareola, izda) y grande (Tringa ochropus, dcha)

  En la cola de Vilaboa levantaron asustadas muchas aves. Poco después vi el "motivo" de la espantada: un conocido pescador furtivo ferrolano se dedicada a la pesca de la trucha en tiempo de veda. Lo comentaba con el colega Eloi Saavedra, pescador legal y seguidor de este blog, quien me informó sobre el susodicho y su historial (una auténtica joya, por lo visto).


El delincuente de la semana, dándole duro.

   Terminamos con bichos decentes. No sé si huyendo de las aguas eutrofizadas o simplemente por ansias de protagonismo me encontraba esta rana verde descansando en medio del asfalto.

Rana verde (Pelophylax perezi)


    Estos días está dándose una gran emergencia de sapillos pintojos metamórficos. Su diminuto tamaño aconseja caminar con mucho cuidado al caminar por herbazales húmedos próximos a la orilla. Por desgracia ya no se ven aquellas emergencias masivas de sapo común, que ha experimentado un declive alarmante en la zona, aunque sigue reproduciéndose en Forcadas.

Sapillo pintojo ibérico (Discoglossu galganoi) metamórfico

  No podía faltar una rana bermeja ibérica (Rana parvipalmata), que puso a prueba el ISO de la OM-1 al estar en una zona de mucha oscuridad.

Rana bermeja ibérica (Rana parvipalmata)

 En embalses infestados con cangrejo americano sobreviven mejor aquellos anuros especialistas en aguas someras y temporales. Al menos es lo que me ha parecido en mis visitas a Cecebre o Forcadas. Especies como la bermeja o el sapillo pintojo parece que lo llevan mejor que aquellas otras típicas de aguas abiertas y que dependen del cuerpo de agua principal, como sapo común, rana verde y de San Antonio. En cualquier caso disfrutemos mientras duren.

domingo, 13 de agosto de 2023

Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola)... na costa

  O sábado fum jantar à vila de Ortigueira e aproveitei para me achegar ao peirao e mais ao moínho de marés. Na ria nom havia moita cousa (a maré estava alta davondo) e foi mais produtiva a visita a umha velha casa de pedra abandoada em Cuínha, onde vive umha importante comunidade de lagartixa da serra, endemismo próprio das montanhas do quadrante NW peninsular.

Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola) macho
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:250   V:1/500   F:8

Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola) fémea
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:250   V:1/400   F:7,1

    Em 2011 a Sociedade Galega de História Natural publicóu um novo atlas de hérpetos, no que eu participei. Pego a mapa de distribuiçom na Galiza logo da última actualizaçom (31-12-2022). Chama a atençom esa nova cita em Trevinca, na fronteira com Zamora (suponho que estará revisada). Seria moi interessante pola coincidência com a lagartixa leonesa (Iberolacerta galani), segregada recentemente da espécie nominal e que deve seu apelido ao nosso grande Pedro Galán.


  Em contraste com aquelas altas montanhas ourensás, a lagartixa da serra é moi avondosa nas costas do extremo norte galego, desde Cedeira cara Ribadeu. Nesta faixa litoral pode chegar a ser a espécie dominante em hábitats antrópicos e semi-urbáns.

Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola) macho
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:320   V:1/500   F:10

Lagartixa da serra (Iberolacerta monticola) fémea
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:640   V:1/125   F:7,1

   Junto ao moínho de marés voavam dous emperadores grandes. Puidem comprovar que mesmo coa OM-1 a captura de odonatos em voo resulta certamente complicada. De entre os moitos disparos que fixem só valem para ver tres ou quatro imagens.

Emperador grande (Anax imperator)

Emperador grande (Anax imperator)

Emperador grande (Anax imperator)

  Quiçá deva practicar mais. Ainda assi pensei que com este pepino seria mais doado, depois da inverssom realizada. Ou quiçá e, simplesmente, que ponho o listom moi alto para a minha humilde capacidade. Vemo-nos na próxima entrada!

sábado, 12 de agosto de 2023

Se vendeTamron 18-300 mm F:6,3 Di III-A VXD para Fuji

   El amigo Cosme Damián Romai pone a la venta un teleobjetivo "todoterreno" Tamron 18-300 mm F:6,3 (Di III-A VXD) para cámaras Fuji sin espejo (mirrorles) con sensor APS-C. Me ha pedido que le haga un poco de publicidad y en eso estamos.


  Se trata de un compacto teleobjetivo que permite también disparos con gran angular (paisajes). Pide 550 euros, negociables. Interesados o interesadas ponerse en contacto con él a través del correo electrónico cdromai(arroba)gmail.com

jueves, 10 de agosto de 2023

Canon SX70, vuelta al origen de todo

   Hace doce años "Bichos" comenzaba su andadura por la blogosfera. Inicialmente con una modesta Fuji HS10, que poco tiempo después cambiaba por la entonces novedosa Canon SX50 (en mi opinión la mejor cámara bridge con sensor 1/2,3" que haya existido jamás). El tiempo ha pasado y por mis manos (y vuestros ojos) han pasado miles de fotos de un montón de cámaras diferentes, pero aquella maravillosa SX50 marcó un antes y un después para mí.

  Actualmente dispongo de equipos con mucha mejor calidad si hablamos de lo estrictamente fotográfico: la Sony RX10 III (bridge de sensor 1"), la Panasonic G7 y la Olympus OM-1 (ambas mirrorless de sensor micro 4/3") con objetivos 100-300 y 100-400 mm. Sin embargo el destino me ha llevado de nuevo al punto de partida y acabo de encargar otra Canon SX, la 70.


 La verdad es que me hace ilusión volver a tener otra SX. Sin duda alguna es la mejor compacta que existe para el naturalista. Siempre que me consultan para comprar una bridge suelo recomendar este modelo. A la SX70 le han mejorado el visor, uno de los mayores defectos que tienen este tipo de cámaras. He leído que ahora dispone de uno con 2,3 millones de píxeles (similar al de la Nikon P1000, deduzco). Se agradecerá. El resto de sus prestaciones ya las conozco sobradamente.

  Me despido con dos fotos a las que tengo mucho cariño. Allá por 2017 me internaba en mi querida laguna de Valdoviño y conseguía fotografiar por fin a una de las aves más difíciles de Europa: el tímido avetoro común. Seguramente no habría podido llegar hasta él si fuese cargado con un pesado equipo reflex (o mirrrorless) caminando entre el carrizal pantanoso. Con la SX60 fue un juego de niños adentrarme en el pantano y buscar una posición cómoda para disparar. El fantástico estabilizador de que disponen este tipo de máquinas hizo innecesario el uso de trípode, a pesar de usar una focal equivalente a 1365 mm. 

Avetoro común (Botaurus stellaris)
Canon SX60  ISO:500   V:1/250   F:6,5

    Por cosas como ésta no me canso de recomendar la compra de estas compactas a todo usuario naturalista que me pregunta.

Avetoro común (Botaurus stellaris)
Canon SX60  ISO:500   V:1/250   F:6,5

 Y ahora a esperar.

miércoles, 9 de agosto de 2023

Forcadas, comeza a pasaxe de "limis"

 Estamos na mellor época para visitar o encoro das Forcadas. Durante os próximos dous meses a presenza de especies migrantes será constante, ben limícolas, ben paseriformes. 

  Logo dunha xornada moi calorosa ontes (33 ºC en Ferrol) hoxe amencía con néboas costeiras e nubes baixas. Mellor para a saúde pero non tan bon para a fotografía. Fixen tres paradas, que se diría na Fórmula 1, e isto foi o máis salientábel do observado:

  • 2 Píllaras reais (Charadrius hiaticula) escoitadas en voo
  • 4 Aguanetas comúns (Gallinago gallinago). As primeiras da tempada
  • 6+ Biluricos de ás negras (Tringa ochropus)
  • 1 Bilurico sp na cola de Loiravella. Por jizz semellaba un bastardo (Tringa glareola)
  • 3 Biluricos das rochas (Actitis hypoleucos)
  • 2 Cullereiros comúns (Platalea leucorodia). Ao estaren a lagoa pecha e chea de auga moitas especies paran no encoro, onde poden descansar un pouco, aínda que non dispoñen de moito alimento.
  • 1 Tartaraña das xunqueiras (Circus aeruginosus)
  • 1 Abelleiro europeu (Pernis apivorus) morfo claro na ribeira de Loiravella

Aguanetas comúns (Gallinago gallinago)

Aguaneta común (Gallinago gallinago)

     Poucos lugares na Galiza coñezo onde se podan fotografar tan ben as aguanetas e os biluricos de ás negras. Aínda que hoxe todas as fotos foron desde moi lonxe. Unha circunstancia na que boto especialmente de menos as bridge potentes porque coa OM-1 mais o 400 tes que recurtar moitísimo todas as imaxes. Para aves lonxanas as cámaras bridge top non teñen rival, ponto. E non fagades caso do que vos digan os "expertos".

Biluricos de ás negras (Tringa ochropus)

Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)

Andoriñas comúns (Hirundo rustica)

  Cando o bicho está perto a cousa cambia. Sen ser un obxectivo propiamente macro o Zuiko 100-400 segue marabillándome na fotografía de insectos (esta chicharriña é realmente diminuta, aínda que na imaxe semella grande).

Cicadella viridis. Fam Cicadellidae
OM-1 + Zuiko 100-400 mm + aneis de extensión 36 mm  ISO:400   V:1/400    F:6,3

  Por se xa tiñamos pouco co caranguexo vermello e o visón americán, o proceso de eutrofización das augas de Forcadas resultou catastrófico para moitas especies. A rá verde (Pelophylax perezzi) está a piques da extinción. De feito nas dúas últimas visitas non detectei nin un só exemplar! E hai anos que non observo libeliñas como Erythromma viridulum, Lestes viridisLibellula quadrimaculata Croccothemis erythraea (certo é que vou sempre de mañá).

   Outras índa van aguantando...

Donceliña litoral (Ischnura elegans) macho
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:640   V:1/125   F:6,3

Posíbel donceliña de copa (Enallagma cyathigerum)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm   ISO:640   V:1/125   F:7,1

    Resumindo, se queredes coñecer o encoro de Valdoviño estamos na mellor época do ano para o visitar. Por desgraza a masiva instalación de pastores eléctricos (incumprindo a miúdo a servidume de paso) dificulta grandemente achegarse á ribeira se non coñeces ben o lugar. Porque esa é asignatura pendente desta nova xeneración de coleccionistas cazafotos: o coñecemento dos lugares.