Seguidores e seguidoras

martes, 30 de abril de 2019

Alerta ornitolóxica!

Nestes momentos o vento, que sopra xa con certa forza, virou a Norte-Nordés e o prognóstico meteorolóxico anuncia que se manterá esta situación alomenos nos próximos catro días.



 As datas son as óptimas para a sedimentación de limícolas e outras acuáticas nos humidais litorais galegos pois é precisamente na primeira semana de Maio cando adoitan coincidir unha grande cuantidade de aves cunha alta variedade de especies.
   Vemos nos mapas que vai haber ventos fortes de compoente Norte na costa pontevedresa así que é probábel que a sedimentación aconteza primeiro nas localidades daquela zona até que amaine un pouco alí para que poidan continuar a migración até o Norte galego. Coma sempre non me canso de recomendar a visita á lagoa da Frouxeira para desfrutar - na miña opinión - ún dos maiores espectáculos ornitolóxicos de Galiza.



   Gardei dous días de vacacións para esta semi-ponte de Maio e tentarei informarvos diariamente de todo canto pase esta semana, aínda que estas cousas non son matemáticas. Cada ano é diferente e pode retrasarse un par de semanas ou case nin apreciarse en anos malos.




  Na excursión de Hábitat non tivemos moita sorte pero xa saben que eu estou á súa disposición (coma grupo ou a título individual) se volven por aquí. Se alguén máis quere consultarme ou que o acompañe na visita mellor que me escreba ao meu correo persoal (xabi.prieto@yahoo.es) e xa contactamos vía whatssap. En canto haxa novidades Bichos e demáis familia teravos debidamente informados e informadas.

lunes, 29 de abril de 2019

En la laguna con el G.N. Hábitat

  Finalmente el canal de desagüe de la laguna volvió a abrir, así que los participantes en la jornada del domingo organizada por el G.N. Hábitat pudieron conocer cómo es la auténtica Frouxeira.


  Lamentablemente el intermareal se mostraba casi vacío de aves, tras una semana con vientos muy desfavorables para la sedimentación de limícolas (espero que en la próxima visita haya más suerte). Al menos disfrutamos de una mañana soleada y sin viento durante el recorrido por los diferentes hábitats del humedal. Tuvimos la suerte de contar con la presencia de Martiño Cabana y Damián Romay, dos de mis naturalistas de referencia (y buenos amigos).

 Explicando el funcionamiento del canal (Damián ya sabía la lección y le dejé mirar por el telescopio)
Foto: Manuel Cernadas

  Me han mandado un montón de fotos de las que he escogido algunas.

En el paseo principal
Foto: Andrés Pereira

En el observatorio Martiño aprovechó para recaudar unos eurillos cobrando entrada desde la ventanilla (Foto: Cosme Damián Romay)

 Martiño Cabana y Anxos Romeo "libeluleando" dede el observatorio
Foto: Cosme Damián Romay

    El grupo naturalista Hábitat, además de contar con algunos de los más ilustres naturalistas de Galiza es quizá la mejor escuela de formación de naturaleza que tenemos actualmente y cuenta ya con una estupenda generación de jóvenes talentos como Dani Monteagudo, Carla Soaje, Andrés Pereira, Manu Cernadas o Elia Pérez. También participaron niños y niñas en esta salida de campo. Qué importante es el trabajo que hacen con ellos las asociaciones como Hábitat o la SGHN!

Observación de acuáticas con telescopio

 Martiño comiéndoles el coco con los anfibios

Sapo común (Bufo spinosus) Foto: Damián

Las guías de campo no pueden faltar

Martiño (representando a la AGCT) a la izquierda de la imagen, un servidor y Santi Vázquez, vicepresidente de Hábitat, a la derecha 

 Todos los participantes reunidos

   Las observaciones no fueron muchas debido al sol tan intenso del mediodía pero seguramente habrá más suerte en la próxima ocasión.

 Anade friso (Anas strepera)

 Zarapito trinador (Numenius phaeopus)

 Chorlitejo chico (Charadrius dubius)

Carricero común (Acrocephalus scirpaceus)
Nikon B700 focal 258 (1440 mm)  ISO: 250  V: 1/500   F: 6,5

  Una jornada de las que crean afición, nunca mejor dicho.

sábado, 27 de abril de 2019

Laguna de Valdoviño: última hora

 También es mala suerte que justo en vísperas de la salida de mañana la laguna haya decidido cerrarse al mar. Las aves nidificantes que necesitan niveles medios de agua lo agradecerán, desde luego, pero para la sedimentación de limícolas en paso migratorio supone un impedimento radical.

 Canal con salida obstruída 

 De todas formas mañana será el primer día con situación de NE, después de una semana con entrada de borrascas desde el Atlántico, así que tampoco deberíamos esperar un número muy alto de "limis" aunque el lago estuviese abierto.


 Laguna bajo el orballo de la mañana

  Pero A Frouxeira tiene otros muchos atractivos que ofrecer al visitante naturalista, como las acuáticas residentes o el escribano palustre occidental (Emberiza schoeniclus lusitanica), pájaro amenazado de extinción y auténtica joya de este humedal, que cuenta con la mayor población gallega. Si disponemos de tiempo podremos observarlo con total seguridad.

Escribano palustre occidental (Emberiza schoeniclus lusitanica)
Macho cantor fotografiado desde el observatorio

 Zampullín chico (Tachybaptus ruficollis)

Grupito de fochas (Fulica atra) en aguas abiertas

  Seguro que los amigos de Hábitat (y de la SGHN) que vienen mañana no se van aburrir.

miércoles, 24 de abril de 2019

Actividade de Hábitat este domingo na Frouxeira

  O vindeiro domingo de mañá o Grupo Naturalista Hábitat organiza unha visita á lagoa da Frouxeira, Valdoviño, que contará coa miña participación coma guía/monitor. Todas as persoas interesadas deben cubrir a ficha de inscrición que aparece na web (que vos enlacei) e onde tedes toda a información. Os beneficios desta actividade, encadrada na serie "Hábitat protexe" irán integramente para a Asociación Galega de Custodia do Territorio


  O prognóstico meteorolóxico anuncia un cambio para a tarde-noite do sábado, cando volverá unha situación de Norte-Nordés, máis favorábel para a observación ornitolóxica nesta época do ano. E a lagoa debera seguir aberta, xa con mareas menos intensas ca as destes días. Así que as circunstancias son boas para pasar unha mañá moi entretida. Pero lembrade que hai que inscreberse no formulario de inscrición da páxina web de Hábitat.

Estades todos e todas invitadas a participar.

domingo, 21 de abril de 2019

6 Archibebes oscuros (Tringa erythropus) en Valdoviño!

     El pronóstico se cumplió y hoy se notaba un incremento importante en el número y variedad de aves de la laguna. Aunque primero fui a la zona interior, mientras no bajaba la marea.

 Vadeando el borde pantanoso


   Encontré una pareja de milanos negros "muy tortolitos" en un bosquete interesante para emplazar el nido. El incremento de esta rapaz por el Norte galaico ha sido espectacular en los últimos 20 años y aunque en Valdoviño aún no he confirmado su cría seguro que lo hacen.

 Milano negro (Milvus migrans)
Nikon B700 distancia: unos 150 m

  Por el camino que bordeaba el cañaveral había cientos de Ischnura elegans,  mucho más abundante que la graellsii por aquí. También vi una Pyrrhosoma/ceriagrion que no pude identificar.

 Ischnura elegans 
Nikon B700

  En un tramo soleado del camino varias mariposas de la familia Pieridae disfrutaban el sol de la mañana. Si los expertos no dictaminan otra cosa la damos por Leptidea sinapsis (creo que la mancha naranja al final de la maza es diagnóstica).

Leptidea sinapsis

 Después tocó censo de acuáticas, aunque el intermareal todavía estaba bastante cubierto de agua y las aves andaban lejísimos incluso para una cámara bridge.

 Gaviotas y espátulas descansando durante la "pleamar"

 Espátulas (Platalea leucorodia)

Lo más destacado hoy ha sido:

  • 7 Espátulas (Platalea leucorodia)
  • 1 Cerceta carretona (Anas querquedula)
  • 68 Chorlitejos grandes (Charadrius hiaticula)
  • 16 Zarapitos trinadores (Numanius phaeopus)
  • 5 Agujas colipintas (Limosa lapponica)
  • 6 Archibebes oscuros (Tringa erythropus)
  • 55 Archibebes comunes (Tringa totanus)
  • 1 Andarríos grande (Tringa ochropus) escuchado en la zona pantanosa
  • 36 Andarríos chicos (Actitis hypoleucos)
  • 83 Correlimos comunes (Calidris alpina)
  • 12 Correlimos tridáctilos (Calidris alba)


Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus)

  Pero la noticia fueron los 6 archibebes oscuros (Tringa erythropus), limícola bastante escasa por la costa gallega, donde tenemos varios núcleos de invernada con escasos efectivos (Ribadeo, Ortigueira y o Grove) pero es una especie rara e irregular durante la migración.


  En A Frouxeira debe ser mi tercera o cuarta cita en más de 30 años y, desde luego, la más numerosa. Quizá no sea casualidad pues veo en el facebook que Miguel Rodríguez Esteban también ha visto hoy un ejemplar en Salamanca. Parece que es un buen año para observar la especie en el occidente ibérico (por el Mediterráneo ya resulta mucho más común).

Archibebes oscuros (Tringa erythropus)

  Empezaba a descubrirse el intermareal justo cuando me tenía que marchar, así que me quedé sin fotos buenas de los archibebes. Otra vez será, aunque habrá que esperar, pues mañana la situación meteorológica cambia radicalmente y probablemente la laguna se vacíe de aves. Es una pena que no se aguantase el nordeste unos días más porque habríamos tenido un paso muy potente, pero no estuvo mal como anticipo de Mayo.

sábado, 20 de abril de 2019

Laguna de Valdoviño, información actualizada 20-04-2019

    Esta mañana realicé una visita rápida a la laguna en compañía de Manuel Arzúa Piñeiro. También se nos unió un pajarero inglés que andaba de turismo y que me sorprendió por su nulo conocimiento de los nombres científicos de las aves: sólo sabía los nombres vulgares ingleses.
   Manu vivió allí unos años y me puso al corriente de esta desagradable e imperialista costumbre que parece ser común entre los británicos. Cierta página web gallega sobre aves marinas hace lo mismo y sólo pone los nombres ingleses de las aves, motivo por el que obviamente ni la sigo ni pienso seguirla pues me parece una falta de respeto incomprensible hacia los lectores gallegos no angloparlantes (ya se lo transmití en su momento a Toñete Sandoval).


    A lo que íbamos... el lago sigue abierto y funcionando en régimen estuarino. El régimen de vientos en cambio no es tan favorable aunque hoy sopla con fuerza de clara componente NE. La mala noticia es que el lunes cambia a SW, así que mucho me temo que el paso "gordo" tendrá que esperar a sus fechas habituales de principios de Mayo.

Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus)

  Hoy a mediodía apenas había 10 zarapitos trinadores (Numenius phaeopus), 3 agujas colipintas (Limosa lapponica), 1 archibebe claro (Tringa nebularia) y varias limícolas pequeñas.


  Un tarro blanco estaba medio perdido y nos preguntó por donde se iba a Villafáfila pues tenía una novia allí. Igual mentía y era holandés pero conociendo el fuerte incremento que ha experimentado la especie en estas lagunas zamoranas se lo creo.

Tarro blanco (Tadorna tadorna)

 Resumiendo, el paso principal no será esta semana. Pero recomiendo igualmente la visita a la laguna mañana domingo, mientras se mantenga el noreste. Es probable que haya varios cientos de limícolas (no los miles que se juntan en los días "top") pero ojo con lo que puede aparecer por el medio

  IMPORTANTE: consultad el horario de mareas en la página web meteogalicia. Si váis con pleamar el lago estará lleno y las aves estarán muy lejos de vuestra posición o en la playa canina.

  Para cualquier consulta podéis poneros en contacto conmigo por correo (xabi.prieto@yahoo.es) y os paso el teléfono de contacto.

viernes, 19 de abril de 2019

Visita de control a Valdoviño

 Esta mañá voltaba á Frouxeira para comprobar que a lagoa segue aberta. Sen embargo o vento aínda posúe unha clara dominante N-NW, máis  húmida e suave que o habitual nordés. Polo tanto non había aínda sedimentación de acuáticas migrantes (un mazarico rubio que chegaba a voar e pouco máis). Así pois, haberá que esperar un pouco.

  Aproveitei para facer unhas mostraxes en áreas de prado e campo das parroquias de Lago e Meirás:

 Pradeira húmida en Lago

  Busquei folosa pintada (Locustella naevia) mais non dei con ela. É posíbel que teña perdido ún dos seus últimos núcleos de reprodución na provincia coruñesa.

 Campos de Taraza, Meirás

  Baixo un orvallo moi fino, dese que case nin molla, percorrín os transectos habituais arriba e abaixo, atopando paxaros típicos e comúns na zona: chascos (Saxicola rubicola), merlos (Turdus merula), tordos (Turdus philomelos), escribentas liñaceiras (Emberiza cirlus), ...


  A surpresa foi un macho cantor de trigueirón (Emberiza calandra), especie divagante bastante rara por aquí, aínda que nestes últimos anos é case regular na Primavera. Na comarca de Ferrol debeu criar até finais dos noventa no val de Moeche, onde teño observacións de adultos con un posíbel voantón (30-Xuño-1997).

 Trigueirón (Emberiza calandra)

   Os abondosos e confiados picaxuncos permiten facer todo tipo de provas fotográficas, como disparar con ISO 800. Non vai mal a Nikon B700, pero que nada mal...

Picaxuncos (Cisticola juncidis)
Nikon B700 focal 258 (1440 mm)  ISO: 800  V: 1/ 500  F: 6,5

  E agora toca esperar, mentras Eolo se vai situando nunha posición máis favorábel para os nosos intereses. Seguiremos informando diariamente.

jueves, 18 de abril de 2019

Laguna lista para la gran "procesión"

Después de unos días de incertidumbre la laguna de Valdoviño ha abierto de nuevo y ya funciona en régimen mareal. Una magnífica noticia para las miles de limícolas que están a punto de pasar en procesión frente a nuestras costas (y para los ornitólogos que las controlamos!).

 Vista del canal de desagüe a la playa

   El intermareal arenoso ya está disponible, así como los numerosos bancos de fango de la zona más interior, muy querenciosos para andarríos o archibebes, por ejemplo.

 Parte sur de la laguna

Panorámica de la zona

  Los halcones peregrinos (Falco peregrinus) también tienen apuntadas estas fechas en su agenda. De hecho el paso de limícolas coincide con el primer mes de crianza de los pollos - que en Valdoviño nacen a mediados de Abril - resultando muy frecuentes sus incursiones de caza al intermareal.

 Halcón peregrino (Falco peregrinus) en hábitat de cría

   Por allí apareció también un aguilucho lagunero costeando rumbo norte.  Si tenemos suerte durante Abril y Mayo podemos observar algún macho adulto de lagunero en A Frouxeira. El resto del año son siempre hembras o jóvenes.

 Aguilucho lagunero (Circus aeruginosus) en paso migratorio

  Llega la Primavera y los lirios son protagonistas entre la vegetación palustre:

 Lirio amarillo (Iris pseudacorus)

    Ya en Ferrol y cuando aparcaba el coche junto a mi casa un jilguero muy confiado me permitió tomarle unas fotos mientras cantaba desde un cable sobre la Estrada de Castela.


  Hace 30 años el jilguero era rarísimo por Ferrol como reproductor. Recuerdo haberlos visto en la costa de Lugo, allá por 1987, y alegrarme muchísimo. Quién me iba a decir que acabarían criando delante mismo de mi casa! (ese edificio blanco y alto de la izquierda). Sin duda que el control del silvestrismo ha beneficiado a los pájaros cantores.

Hábitat de jilguero en el casco urbano de la ciudad (en rojo macho cantor)

   Porque desde hace unos años la especie es nidificante común en Ferrol, con varios territorios en el barrio de o Inferniño o en el astillero de Navantia, por ejemplo. Esta pareja en concreto fue descubierta por José Ramón Castro, si no recuerdo mal.

Jilguero (Carduelis carduelis)
Nikon B700  focal 258 (1440 mm)  ISO: 400  V: 1/400  F: 6,5  (Exp. matricial +1,7)

  Con este  hermoso fringílido, quizá el más famoso de todos, nos despedimos por hoy. No hay nada como ver a los pájaros libres y fuera de las jaulas.