Seguidores e seguidoras

jueves, 29 de febrero de 2024

A Frouseira, declarada playa canina

   Estoy ayudando a Paula Aradas con un proyecto medioambiental que tiene para la laguna de A Frouseira, Valdoviño. Con ese motivo ayer visitábamos la playa y el sistema dunar, donde le expliqué algunas cosillas sobre el hábitat y las especies más representativas.

Playa de A Frouseira (Valdoviño)
Sony RX10 III (focal 30 mm equiv)  ISO:100    V:1/640   F:8

     Ya busqué una jornada laboral y la hora de la sobremesa a propósito, pero ni con esas. Nada más poner el pie en la playa... el pan nuestro de cada día:

Perros sueltos en la playa a punto de levantar bando de limícolas

   Este espacio natural es zona Ramsar, ZEPA, ZEC, Red Natura 2000 y además está incluida en los planes de conservación del chorlitejo patinegro y el escribano palustre (este último incluye también parte del sistema dunar). A pesar de todo ello la presencia ilegal de perros sueltos es permanente todos los días del año y a todas horas. Por eso podemos declararla, de facto, otra playa canina. Igual que la totalidad de las playas gallegas, vaya. Porque si un espacio natural tan "protegido" (no vale reírse) está así, podéis imaginar como estarán los que no tienen "protección".

Perro suelto en el sistema dunar

      Obviamente ya no pierdo el tiempo hablando con los propietarios. De hecho ya casi ni me afecta emocionalmente pues he asumido que no hay nada que hacer ahora que el virus del mascotismo resulta imparable (hace diez o veinte años algunos ya veíamos venir el tsunami). Simplemente doy testimonio de los hechos. 

   Afortunadamente A Frouseira nos deparó algún momento bueno, como la observación de un bando de 36 chovas piquirrojas, habituales en el sistema dunar.

Chovas piquirrojas (Pyrrhocorax pyrrhocorax)


    Le expliqué a Paula las particularidades de este córvido, tan poco conocido a nivel popular, aunque su presencia en Valdoviño resulta habitual.

Chovas piquirrojas (Pyrrhocorax pyrrhocorax)

Chovas alimentándose

  Dimos una vuelta por las charcas estacionales, aunque no encontramos nada de interés. A ver si en otra visita localizamos puestas o larvas de sapo corredor (Epidalea calamita), un anfibio altamente representativo de estos hábitats arenosos litorales.

Charca estacional con cobertura de Juncus spp

     Y así terminamos por hoy.

Paisaje dunar

domingo, 25 de febrero de 2024

En la ría con "temporal": zampullines cuellinegros y cormoranes.

 Finalmente el "temporal" no ha sido para tanto, sobre todo lo concerniente a la nieve, que cada año va quedando limitada a cotas más altas. No obstante este pasado viernes la ría de Ferrol mostraba una mar bastante agitada (el viento no sale en las fotos):

Ría de Ferrol desde Maniños (Fene)

Praia de Maniños

     Ese día realicé un muestreo rápido por las zonas habituales desde Barallobre hasta O Seixo, donde encontré parte del grupo de zampullines cuellinegros, o lo que queda de él. 

Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis) en la ría de Ferrol
Sony RX10 III  focal 67 mm (184 mm equiv)   ISO:160   V:1/500   F:4

    En esta ocasión portaba la Sony RX10 III, una máquina que en cuanto a calidad de imagen o peso está a medio camino entre la Canon SX70 y la OM-1 con el 100-400 mm.

Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)
Sony RX10 III  focal 220 mm (600 mm equiv.)   ISO:320   V:1/640   F:5
 
   Hay ciertas cosas intangibles que sólo con la experiencia se pueden percibir y valorar en su justa medida. Con la Sony RX10 creo humildemente que se ha conseguido la cuadratura del círculo, la cámara perfecta para el naturalista. No es tan ligerita como las bridge de sensor 1/2,3" pero a cambio ofrece una calidad de imagen y prestaciones mucho más próximas a unha reflex con todas las ventajas de las compactas, como no tener que cambiar de objetivo para hacer toma de paisaje un día de temporal. Cada vez que la vuelvo a usar me reafirmo en que ha sido quizá la mejor compra de mi vida.

Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)

   Volviendo con los cuellinegros parece que estamos probablemente ante la invernada más floja del siglo XXI, al menos con los datos propios y de la SGHN, para la que censé durante mucho tiempo. Pongo los datos desde 2000. En los primeros años aún no conocía bien los movimientos de la especie (me dedicaba sobre todo a Ortigueira o Valdoviño), o bien pude haber cogido días con mala mar y seguramente por eso aparecen esos "ceros" o una cifra de sólo 15 ejemplares, pero es altamente probable que hubiese ya unas cifras de zampullín semejantes a los de años posteriores. *(1)


Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)
Sony RX10 III  focal 220 mm (600 mm equiv.)   ISO:320   V:1/640   F:5

 Termino con fotos de cormoranes. Nunca había fotografiado un moñudo como el primero por la izquierda en la siguiente imagen. Un ejemplar con el cuerpo emplumado como un joven o subadulto  pero cabeza "de adulto". Seguramente los habré visto en la distancia pero nunca tan de cerca.

Cormoranes moñudos (Gulosus aristotelis)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:800    V:1/200    F:8

  Los grandes están mudando ya a su plumaje nupcial, con sus características áreas blancas en cabeza y "muslos" (el blanco de la cabeza suele ser más extenso en P. c. sinensis y menor en P.c.carbo).

Cormorán grande (Phalacrocorax carbo)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:1000    V:1/200    F:8

Cormorán grande (Phalacrocorax carbo)
OM-1 + Zuiko 100-400 mm  ISO:400    V:1/160    F:8

     Y así termianmos esta semana de temporal.

* (1)En algunos casos se ha tomado la cifra de finales de diciembre, dada la extrema dificultad para contar bien la especie dependiendo de si están buceando o hay oleaje, circunstancias que a menudo ocurrían en "días de censo".

lunes, 19 de febrero de 2024

Embalse de Forcadas (Valdoviño), otra masacre de sapos comunes

 Esta mañana visitaba el embalse de As Forcadas, Valdoviño. Ahora voy allí no tanto por lo que hay (pocos bichos) sino por lo que NO hay (los impresentables que ya sabéis). 

Ribera de A Rañoa (Loira)

   Escogí la ribera de "A Rañoa" para hacer un muestreo de anfibios. Allí pude comprobar que el adelanto en la freza del sapo común (Bufo spinosus) es un hecho, sin duda causado por el cambio climático. Un adelanto que en este caso quizá podría beneficiar a la especie, ya que en verano se dispara la eutrofización de las aguas del embalse y aquellas especies cuyo ciclo fenológico es más tardío o prolongado, casos de rana verde o ranita de San Antonio, se ven lógicamente más afectadas. 

Tritones palmeados (Lissotriton helveticus)

       No puedo afirmarlo porque me falta información pero el declive en las especies mencionadas es aparentemente mucho más importante que en el caso del sapo común y los tritones palmeado o jaspeado, más madrugadores a la hora de la reproducción (acuden al agua en pleno invierno, cuando las aguas están más oxigenadas tras las lluvias otoñales). Por supuesto no me olvido del cangrejo americano (Procambarus clarkii), pero el mal estado de las aguas por contaminación orgánica creo que es, en estos momentos, el problema ecológico más importante del embalse, especialmente para anfibios, truchas e insectos acuáticos como las libélulas, de las que han desaparecido muchas especies antes comunes aquí.

Tritón jaspeado (Triturus marmoratus) macho

      Ahora vamos con "La matanza de Texas 3, el retorno".

Restos de sapo común (Bufo spinosus)

  Como cada año se repite la masacre de sapos comunes mientras acuden a reproducirse, algo que por esta zona ocurría tradicionalmente a primeros de marzo pero que ahora ya se adelanta a principios o mediados de febrero. En total encontré unos 24 ejemplares muertos entre dos tramos que sumaban unos 150 m de ribera. Probablemente el causante de esta altísima mortalidad es el visón americano (Mustela neovison), presente en Forcadas desde hace años. Un mustélido invasor que supone una enorme amenaza para nuestros ecosistemas (aunque los indigentes mentales de PACMA y demás animalistas consideren que no se pueden eliminar... porque son "seres sintientes").

  A mayores, los sapos comunes europeos ya padecen otros muchos problemas de conservación, como la destrucción de su hábitat, masivos atropellos en carretera cuando se desplazan a lugares de freza, la predación por especies invasoras, diferentes virus que afectan a adultos y puestas o la mosca parásita (Lucilia carnivora) (1). Hace años había encontrado un adulto parasitado por larvas de la mosca, en la provincia de Lugo, creo.

Puesta de sapo común en estado de descomposición

Puesta de sapo común

  En medio del "cementerio" encontré una pareja de sapos en plena cópula. Los únicos ejemplares vivos observados!

Pareja de sapos comunes (Bufo spinosus) frezando

   La hembra pone una ristra de 2000 a 1000 huevos que son fecundados por el líquido seminal del macho a medida que van saliendo de la cloaca de la hembra (2). Una vez despositados en el fondo se desarrollará esa característica envuelta gelatinosa, que en los sapos del género Bufo adquiere la forma de un cordón.

Detalle del cordón de huevos saliendo de la hembra

   Y con esta parejita tan amorosa terminamos por hoy. Cada año que pasa mi asombro por los anfibios no hace sino aumentar. Si tenemos en cuenta la enorme cantidad de amenazas que padecen los anfibios ibéricos resulta casi milagroso que aún contemos con su presencia en nuestros campos.

Uno de los tramos prospectados

Embalse de As Forcadas en A Rañoa (parroquia de Loira)
Foto con teléfono Samsung A52

(1) Alfredo Salvador &Mario García París 2001

(2) Pedro Galán Regalado & Gustavo Fernández Arias 1993

jueves, 15 de febrero de 2024

Eleicións galegas 18-F

   Non adoito posicionarme políticamente porque Bichos é un blogue naturalista. E tampouco teño unhas convicións políticas tan ríxidas coma tiña hai anos. Sen embargo en certas ocasións especiais si manifesto a miña opinión.

  Este domingo temos eleicións xerais no noso país, Galiza. O escenario semella incerto e mesmo cabe a posibilidade de que o PP perda a opción de gobernar. Como naturalista e ecoloxista isto xa sería unha boa nova para min, porque todos coñecemos o realizado polo PP no asunto medioambiental durante todos estes anos. Nalgún caso podemos catalogalo directamente de terrorismo ecolóxico.

  O outro día asistín ao mitin do Bloque Nacionalista Galego (BNG) na cidade de Ferrol, a segunda forza política galega, de orientación soberanista e socialdemócrata (aínda que dentro do frente que conforma o BNG existen organizacións con diferentes ideoloxías). Nun abarrotado Auditorio de Caranza escoitei con atención cada palabra que se dixo. Entre as persoas intervintes estaba, obviamente, a candidata a presidenta Ana Pontón.

Aspecto do Auditorio desde a grada superior.

  Saín dalí con dúas ideas. Por unha banda a sensación de "bon rollo" e optimismo que reinaba no ambiente. Unha sensación que os últimos inquéritos publicados confirman claramente. Por outra banda, a sensatez do discurso en todos os terreos tratados. Gostei especialmente que non houbese nin unha soa mención ao dichoso "benestar animal" (que habitualmente se traduce en malestar humano e medioambiental). Só por ese importante detalle conseguiron o meu interese. Doutros temas prefiro non dicir nada porque xa son cousas máis persoais que non todos os leitores ou leitoras deste blogue poden compartir, aínda que sexan moi positivas para a clase traballadora galega.

   Escribo estas liñas desde a precaución, porque son consciente do peso eleitoral do lobby mascotista pero o que vou vendo do BNG nesta campaña e no seu programa está sendo todo moi agradábel de ver. Non coma outros, que xa se tiran directamente a pedir o voto mascotista:

"El voto es el voto". Óleo sobre lienzo

  Espero que no resto da semana non teña que ver algunha metedura de pata canina por parte do BNG.  A ver se non se estropea o final de campaña, ou na acción de goberno se chegan a el. Mentras iso non ocorra o BNG contará co meu voto, sen dúbida.

miércoles, 7 de febrero de 2024

Conociendo a la SX70

  En mi opinión jamás se fabricará otra cámara bridge como la Canon SX50. Sabéis que por mis manos han pasado muchísimos modelos de casi todas las marcas y el nivel de detalle que conseguía con la SX50 no he vuelto a tenerlo con ninguna otra compacta de sensor 1/2,3". Supongo que se debe a la evolución en el rango focal (que ahora llega hasta 2000 o 3000 mm equivalentes en las Nikon), pero creo que también puede ser porque las diseñan más bien pensando en el vídeo, que es mucho más usado en Internet. La fotografía necesita más aprendizaje - como estoy comprobando - pero hoy en día la gente busca inmediatez.

 La Canon SX50 tenía un rango focal maravilloso equivalente a 24-1200 mm. Ese rango en las SX60/SX70 ha pasado a 21-1365 mm (aumenta por abajo en gran angular y por arriba en telezoom, pasando de 50x a 65x, ambos "aumentos" igualmente ficticios).  Y se jodió el invento, con perdón.

 Hasta tal punto estaba preocupado que hoy probé si el estabilizador de imagen funcionaba correctamente. Por si mi unidad tenía algún problema de fábrica. Y funciona.

Gaviota patiamarilla (Larus michahellis). Disparo sin estabilizador de imagen
Canon SX70 focal 106 mm   ISO:100   V:1/100   F:8

Gaviota patiamarilla (Larus michahellis). Disparo con estabilizador de imagen
Canon SX70 focal 106 mm   ISO:100   V:1/100   F:8

   Probé también con una garceta posada en un bote que se movía bastante con el oleaje. Caramba si se nota, aunque sigo dicendo que como la SX50 nanai.

Garceta común (Egretta garzetta). Disparo sin estabilizador de imagen
Canon SX70 focal 106 mm   ISO:100   V:1/100   F:8

Garceta común (Egretta garzetta). Disparo con estabilizador de imagen
Canon SX70 focal 106 mm   ISO:100   V:1/100   F:8
 
   Una cosa que he descubierto hoy es que los nuevos modelos SX tienen "efecto teleconvertidor" (digital, obviamente). Antes disponías de zoom digital al llegar al tope del rango focal, pero ahora puedes poner aumento digital 1,6x o 2,0x en TODO el rango focal. Un descubrimiento interesante, porque permite hacer tomas con profundidad de campo ligeramente menor. A igual aumento con el zoom óptico puedes usar F:5,6 en vez de F:6,5. No es gran cosa pero puede ser útil con poca luz.

Gavión atlántico (Larus marinus)
Canon SX70 focal 247 mm   ISO:100   V:1/500   F:6,5

Gavión atlántico (Larus marinus)
Canon SX70 focal 155 mm con duplicador digital 1,6x  ISO:100   V:1/500   F:5,6

 Bueno, seguimos de pruebas. Espero que estas cosas resulten de interés a los y las naturalistas que usan bridge (especialmente a mis colegas del Grupo Naturalista Hábitat).

martes, 6 de febrero de 2024

Lagoa de Valdoviño 4/02/2024 (vergoña absoluta)

 O domingo pasado achegueime até a lagoa da Frouseira (Valdoviño). Levei o telescopio e fixen alghún que outro conteo rápido. Poño a lista das acuáticas avistadas:

  • 3 Patos cullereiros europeus (Spatula clypeata)
  • + Patos frisados (Mareca strepera)
  • + Lavancos reais (Anas platyrhynchos)
  • 215 Cercetas comúns (Anas crecca)
  • 12 Patos cristados (Aythya fuligula)
  • 1 Pato de cara branca (Aythya marila)
  • 46+ Merguilletes comúns (Tachybaptus ruficollis) contados en barrido rápido de telescopio. Habería bastantes máis con certeza
  • 1 Galiña de auga (Gallinula chloropus)
  • 83 Galos de auga (Fulica atra) polo menos
  • 85 Pilros tridáctilos (Calidris alba)
  • 1 Pilro común (Calidris alpina)
  • 67 Gaivotas choronas (Chroicocephalus ridibundus)
  • + Gaivotas de patas amarelas (Larus michahellis)
  • + Gaivotas escuras (Larus fuscus)
  • 1 Cegoña branca (Ciconia ciconia)
  • + Corvos mariños grandes (Phalacrocorax carbo)
  • 3 Garzotas comúns (Egretta garzetta)
  • 18 Garzas reais (Ardea cinerea)
  • 6 Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)
  • 1 Tartaraña das xunqueiras (Circus aeruginosus)

Cercetas comúns (Anas crecca) e pilros tridáctilos (Calidris alba, ao fondo esquerda)

   De novo levei a Canon SX70. Mentras eu contaba María botoume unha mao coas fotos. Está empezando nisto da bicho-fotografía e fíxolle moita graza a maneira de se alimentar dos lavancos.

Lavancos reais (Anas platyrhynchos) alimentándose

Contando galos de auga

 Ao meu parecer, a serie SX de Canon empeorou desde a SX50. Non sei exactamente qué cambio implicou ese aumento de focal (de 215 a 247 mm) pero non consigo os resultados que tiña coa SX50 en cuanto a nitidez e estabilización. Quizá porque agora as cámaras están máis enfocadas ao vídeo o seu estabilizador para fotografía parece que traballa pior. Terei que investigar no manual.

Pilros tridáctilos (Calidris alba) en voo

Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)
Canon SX70 focal 120 mm    ISO:100    V:1/1000   F:7,1

Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)
Canon SX70 focal 120 mm    ISO:100    V:1/1000   F:7,1

Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)
Canon SX70 focal 120 mm    ISO:100    V:1/1000   F:7,1

Cullereiros comúns (Platalea leucorodia)
Canon SX70 focal 120 mm    ISO:100    V:1/1000   F:7,1

Un servidor anotando no "cuaderno de campo"

  Por desgraza era domingo perto do mediodía. Un momento en que a presenza de mascotistas con cans soltos é realmente insufrible. Mentras aparcábamos o carro pasaban tres propietarios con tres cans medianos/grandes soltos polo paseo peonil. Nese preciso momento pasou tamén un veículo da Xunta cun axente de Medio Ambiente que fixo a vista gorda e non parou para darlles o toque a ningún deles. Só lle faltou acelerar a marcha e tapar os ollos coas mans para non velos. De vergoña!

Can correndo pola beira dun espazo protexido

 Pasa o mesmo coa policía local e os cans perigosos soltos sen buceira nas rúas da cidade. Porque isto non vai de "informar" ou de poñer cartaces.  Aquí hai evidentes directrices de arriba para que os mascotistas poidan circular impunemente infrinxindo canta normativa hai sen que a policía, SEPRONA ou axentes da Xunta lles digan nada. Veñen eleicións e non se pode molestar a ese colectivo tan importante en votos, cada día maior. Así de miserable é a nosa clase política.

 O día 18 de febreiro temos eleicións nacionais na Galiza. Desde este blogue solicito que non se vote a aquelas organizacións políticas que fomentan esta impunidade por parte dos animalistas e mascotistas para prexuizo da convivencia, da seguridade das persoas e do medio natural. Por desgraza case todas as organizacións son xa cómplices, moi especialmente algunhas autodenominadas "progresistas" (ainda que de facto teñan montado unha auténtica ditadura mafiosa).

viernes, 2 de febrero de 2024

Otra vez con el "juguete" (Canon SX70)

   Parece que este invierno va a conocerse como uno de los otoños más cálidos de la Historia. Por mi experiencia de campo creo que los primeros indicios de la primavera suceden cada año más temprano. Ayer al mediodía pude comprobarlo en los montes de Ferrol próximos a la bocana de la ría.

Carretera a San Felipe mirando hacia atrás

  Desde la base naval de A Graña sube una carretera que va a dar a San Felipe y luego a San Cristovo, zonas muy térmicas cubiertas con matorral de tojo y numerosos penedos graníticos. Un entorno muy favorable para los reptiles en estas tierras lluviosas y frescas.


  Las lagartijas de bocage no pasan por auténtico letargo en las zonas litorales y se suelen ver en días soleados de invierno. Pero me llamó la atención ver machos con la coloración nupcial casi completa a estas alturas del año (antes se veían con esa piel vieja y oscura que mudaban especialmente al llegar marzo).

Lagartija de bocage (Podarcis bocagei) macho

Lagartija de bocage (Podarcis bocagei) hembra

 En este macho podemos apreciar que todavía quedan restos de la piel vieja en cola y cabeza.

Lagartija de bocage (Podarcis bocagei)
Canon SX70  ISO:100   V:1/320   F:7,1

  También encontré dos lagartos ocelados adultos (aunque de talla pequeña). Si mal no recuerdo en estas fechas deberían mostrar también un color mucho más grisáceo. 

Lagarto ocelado (Timon lepidus)

Lagarto ocelado (Timon lepidus), cabeza

  Este precioso lagarto - el más grande de Europa occidental - se alimenta básicamente de insectos como esta langosta migratoria, de la que vi dos ejemplares.

Langosta migratoria (Locusta migratoria)

 También había emergencia de mariposas. Pude anotar Pararge aegeria, Aglais io, Vanessa cardui, un licaénido azul y varios piéridos pequeños que no pude identificar. A destacar 2-3 ejemplares de esfinge colibrí (Macroglossum stellatarum), un lepidóptero espectacular que ahora también podemos ver en enero, cortesía del maldito cambio climático. Pongo una foto de archivo.

Esfinge colibrí (Macroglossum stellatarum)
Nikon P1000  (focal 400 mm equiv.)   ISO:200   V:1/1000   F:6,3

   Por cierto, qué maravilla volver a pasear con una bridge pequeña como la Canon SX70! Es otra cosa en cuanto a versatilidad y ligereza. Se agradece especialmente no tener que cambiar objetivo para hacer una toma de paisaje, aunque el resultado tenga menos calidad que una cámara grande.

Vista de la ría desde el monte

Monte de Chá desde Santo Cristovo

  Y así terminamos en este día de finales de "invierno" por llamarle algo a lo que está pasando...