Seguidores e seguidoras

lunes, 30 de diciembre de 2019

Ensenada de O Grove, nuestro humedal de importancia internacional para las aves

 Tras dos meses de lluvia (en Ferrol 797 litros desde Octubre!) el año se despide con una situación anticiclónica, que ayer aproveché para visitar el complejo intermareal Umia-O Grove, más conocido como ensenada de O Grove.

 Al fondo Sierra de O Barbanza (e isla de Arousa antes)

   Tenía muchas ganas de enseñaros este humedal gallego situado en el sur de la ría de Arousa (Pontevedra), actualmente el único de importancia internacional para las aves según los criterios Ramsar (basados en el número total de aves invernantes o en la proporción sobre los totales). He leído bastante sobre el tema y creo que ahora mismo es el único que cumple dichos criterios. Es, digamos, "el Santoña gallego", aunque allí predominan las anátidas y aquí son las limícolas el grupo principal.

Desembocadura del Umia, en el sector oriental del complejo

      Antes de centrarme en las acuáticas tuve tiempo a dar una vuelta por la zona, que reúne una biodiversidad muy superior a la del empobrecido norte coruñés donde vivo, gracias a un clima bastante más benigno y a un entorno mejor conservado (no tan eucaliptizado desde luego)

 Totovía (Lullula arborea)

 Lagartija ibérica (Podarcis guadarramae)

  Lagartijas como la ibérica (ausente en el Norte) mostraban actividad bajo los cálidos rayos de este sol navideño.  Asusté también un adulto de lagarto ocelado (Timon lepidus) que no pude fotografiar.

 Lagartijas de Bocage (Podarcis bocagei)

    Lo malo es el turismo. Insoportable. La playa de A Lanzada estaba abarrotada de gente. Por supuesto había docenas de perros sueltos corriendo por el espacio "protegido". A pesar de todo 7 colimbos grandes nadaban a pocos metros de los surfistas.

Colimbos grandes (Gavia immer)

   Al mediodía empezó a subir la marea y me dispuse a censar, aunque esta localidad difícilmente puede contarla una sola persona y menos si alterna el tiempo con la fotografía. Así que pondré, entre paréntesis, las cifras del censo de Enero de 2019 realizado para la Xunta, que pagamos todos y para eso están, digo yo. Vamos con los números de lo más destacado :

  • + Cormoranes grandes (Phalacrocorax carbo) (133 censo Xunta Enero/2019)
  • + Garcetas comunes (Egretta garzetta) (56)
  • + Garzas reales (Ardea cinerea) (85)
  • + Espátulas (Platalea leucorodia) (191)
  • 1 Barnacla carinegra (Branta bernicla bernicla) (3)
  • 1 Tarro blanco (Tadorna tadorna)
  • 967 Anades silbones (Anas penelope) (1126)
  • 93 Anades frisos (Anas strepera) (289)
  • 355 Cercetas comunes (Anas crecca) (448)
  • + Azulones (Anas plathyrhynchos) (876)
  • 172 Anades rabudos (Anas acuta) (264)
  • 203 Cucharas (Anas clypeata) (279)


 Anátidas descansando con bajamar

 Barnacla carinegra (Branta benicla subsp bernicla)

Silbones y cercetas

Tarro blanco (Tadorna tadorna)

  Las limícolas son el plato fuerte. Incluso en años de invernadas muy pobres como estos últimos, con cifras notablemente bajas, O Grove aloja una extrordinaria riqueza y cantidad de limícolas. Está por ello entre las localidades más destacadas de toda España.
  • + Ostreros (Haematopus ostralegus) (477)
  • 203 Chorlitejos grandes (Charadrius hiaticula) (429)
  • 140 Chorlitos dorados (Pluvialis apricaria) (106)
  • + Chorlitos grises (Pluvialis squatarola) (419)
  • Varias decenas de Correlimos gordos (Calidris canutus) (0)
  • 40-50 Correlimos tridáctilos (Calidris alba) (42)
  • 2760-2900 Correlimos comunes (Calidris alpina), estimados de manera gruesa en dos recuentos diferentes, el primero de ellos algo más preciso (2870)
  • + Agujas colinegras (Limosa limosa) (520)
  • + Agujas colipintas (Limosa lapponica) (55)
  • + Zarapitos trinadores (Numenius phaeopus) (105)
  • + Zarapitos reales (Numenius arquata) (252)
  • 250 Archibebes comunes (Tringa totanus) (317)
  • + Archibebes claros (Trinta nebularia) (118)
  • 2 Archibebes oscuros (Tringa erythropus) (0)
  • 74 Vuelvepiedras (Arenaria interpres) (103)
 Bando de unos 1000 correlimos comunes (Calidris alpina) en la ensenada de O Vao

 Limícolas alimentándose en el intermareal

 Archibebes comunes (Tringa totanus) descansando con pleamar

Archibebes oscuros (Tringa erythropus) marcados en rojo

    Durante toda la jornada tuve luz muy mala para fotografiar: dura, lateral o contraluz y reverberación intensa. Además las aves estaban siempre muy lejos, así que no pude tomar fotos decentes, pero Alvaro me ha cedido varias fotos para completar el post.

 Chorlito dorado (Pluvialis apricaria)
Foto: Alvaro Fernández Polo

    No podía elegir entre estas tres de chorlito gris, así que las pongo todas.

 Chorlito gris (Pluvialis squatarola)
Foto: Alvaro Fernández Polo

Chorlito gris (Pluvialis squatarola)
Foto: Alvaro Fernández Polo

Chorlito gris (Pluvialis squatarola)
Foto: Alvaro Fernández Polo

  Y con estas fotazas del maestro Alvaro termina el último post de este año 2019. Espero que os hayan gustado mis publicaciones. Feliz año.

8 comentarios:

  1. Pedazo censo, pasei a semana pasada a botar unha ollada pola zona. Pero non din aproveitado tan ben coma ti o tempo e as observacions Xabi, parabéns!

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Ben, o meu "censo" non foi máis que un conteo parcial de aves observadas na enseada do Vao (aquilo é moito máis grande, como sabes). Non quería publicar un post daló sen poñer algunhas cifras propias (os censadores non temos remedio). Tratábase de dar unha imaxe do que representa aquel humidal e con números enténdese mellor. Por iso engadín o censo da Xunta.
      Apertas.

      Eliminar
  2. Saudos Xabi
    como ben dis moito traballo para unha soa persoa. Os censos da Xunta son orientativos para algunhas especies, fan falla recontos periódicos para sacar uns números axustados pero como sempre se emprega a mesma metodoloxía pode valer. Hoxe na enseada de Dena andaban 5 B.bernicla das que 4 eran hrota e un macho xuv.de Porrón bastardo, andaban catro mais hai uns días que igual estaban nalgunha barreira. Ademais de cans dentro do Espazo son moitos mais os problemas, invasoras, furtivismo, verquidos de fecais e conserveiras, recheos no intermareal, queima de aceites, retirada de argazos, desbroces de vexetación dunar e etc.etc. En xeral as acuáticas descenden cada ano e son poucas as especies que se manteñen ou aumentan.
    apertas

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Opa, Emilio. Hai moitos máis problemas medioambientais ademáis dos cans, por suposto, pero iso foi o que vin na miña visita de onte. Con respeito á precisión dos censos, non pretendía "censar" aquilo eu só en dúas horas e media, porque iso foi o tempo efectivo de censo descontando fotografía, coche, comida e esperas pola marea. De feito nin tiña pensado contar nada pero xa sabes que os censadores somos así.
      Sobre a metodoloxía da Xunta coincido contigo e xa temos falado moito diso en galiciaves. Sen dúbida que é moi boa a nível estatístico e como base de traballo pero segundo esa metodoloxía o Avetouro non existe na Frouxeira, cando é invernante anual con 1-2 exemplares.
      Un abrazo.

      Eliminar
  3. Excelente trabalho Xabi! Isso si, umha mágoa a invernada pouco nutrida; aventuro umha explicaçom: umha vez que no Norte e Centro de Europa há condiçons cada vez mais favoráveis para a invernada de aquáticas -cousas do cámbio climático-, por isso as aves nom vêem tanto ao Sul. Que opinas? E o dos cans nos areais de Ogrobe e arredores, o de sempre. Imos falando. A ver se o 2020 vem carregadinho de cousas boas. Abraço! Damián

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Qué opino? Pois que ademáis das aquáticas invernantes estám a diminuir as aquáticas nidificantes; que ademáis das aquáticas estám a diminuir as aves terrestres, tanto invernantes coma reprodutoras; que ademáis das aves terrestres están a diminuir os hérpetos, que ademáis dos hérpetos están a diminuir os insectos,...A culpa de todo isso tem que ser dos capulhos dos caçadores (tenho-os visto caçando futivamente libelinhas e coleópteros, ...hijos de puta...).

      Eliminar
  4. Ola Xabi. Seguro que gozaches con tanta bichería... Pero debe ser ata agobiante ver tantas aves e ter a sensación de que non podes abarcar todo, ¿non? Bendito agobio, de todas formas.
    Apertas.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Pois non te penses, Quqiue. Nas miñas primeiras visitas, alá por 2004-2006 si aquilo me sobrepasaba. Pero agora baixou moito o número nalgunhas especies, igual que en Ribadeo ou Ortigueira. Antonte botei máis tempo fotografando que contando e ademáis perdín de controlar outro ponto importante porque non coñezo O Grove tan ben coma Ortigueira. Se fose en serio, só a contar e facendo algunha parada máis, seguramente sería capaz de ter uns resultados bastante aproximados de anátidas e limícolas polo menos.
      Tantos anos censando Ortigueira teñen que valer de algo, carallo.

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos