Seguidores e seguidoras

martes, 16 de junio de 2020

Los últimos sisones (Tetrax tetrax)

   En Galiza el sisón ha ocupado históricamente las comarcas llanas del interior en las provincias de Lugo y Ourense, aunque hay citas de cría en varios puntos de A Coruña y Pontevedra (1) (2). Actualmente su población ha disminuido mucho, como sucede con todas las especies ligadas a los hábitats agrícolas gallegos.


Sisón (Tetrax tetrax)

   La transformación del paisaje, orientado hacia una agricultura intensiva de maíz y ray-grass (hierba para forraje) es una de las causas del declive de nuestros sisones y de muchas otras especies. A mayores, muchas parcelas de cultivo están siendo convertidas en eucaliptal.

Plantación intensiva de maíz en A Veiga de Pumar

  Por la provincia de Lugo queda unas cuantas parejas reproductoras en los campos mejor conservados de la comarca de A Terra Chá, en los concellos de Cospeito y Castro de Rei.


   El último censo de la Sociedade Galega de Ornitoloxía daba una cifra de sólo 5 machos cantores para esta zona (por 21 en el censo realizado para el plan de recuperación, unos años antes).
   El domingo pasado controlé un sector conocido que suelo visitar, encontrando un macho cantor y otros dos ejemplares no sexados que salieron volando (podían ser una pareja o bien dos machos "discutiendo" por la finca). Después cubrí otro sector con presencia reciente de la especie pero en este caso con resultado negativo.

n
Paisajes de A Terra Chá

 El sisón es un ave estival en Lugo, llegando en Mayo para marchar a mediados de Otoño. Tras la cría se pueden observar bandos con decenas de ejemplares (hoy serán menos). En mis cuadernos de campo tengo varias anotaciones interesantes de esta comarca lucense:

  • 19/09/1992 Un bando de 38+ ejemplares observado en A Espiñeira
  • 16/10/2005 Bando de 40 ejemplares entre A Veiga de Pumar y O Arneiro. Otro grupo de 7 ej. en A Espiñeira (total: 47 sisones)


   Durante Mayo y Junio los machos se detectan fácilmente por su canto: un chasquido seco y corto repetido a intervalos, que suena como un "trrrc.....trrrrc....trrrc...." y que tiene bastante  alcance.

Macho de sisón cantando
Nion P1000 focal 1500 mm   ISO:450   V:1/640   F:5,6


 Me decidí a comprar la Nikon P1000 para poder ilustrar este blog con imágenes de ciertas especies muy tímidas o escasas, cuya fotografía es complicada sin hide y sin molestarlas. El sisón es uno de las aves que tenía en mente al hacer la compra.

Sisón común (Tetrax tetrax) macho
Nikon P1000 focal 2000 mm   ISO:140    V:1/320    F:6,3

Sisón en su hábitat

  Para observar aves en campo abierto a veces lo mejor es circular despacio por las carreteras y pistas locales. Quizá porque están acostumbradas a los vehículos agrícolas algunas aves se muestran mas confiadas si no salimos al exterior. Acordaos de apagar el motor siempre que podáis (contaminaremos menos y tomaremos mejores fotos sin las vibraciones del coche).

Sisón común (Tetrax tetrax) en alerta
Nikon P1000 focal 2000 mm   ISO:160    F:1/250   F:6,3

  Casualmente, mientras afotaba este macho un trueno seco sonó sobre nosotros y el sisón reaccionó abriendo las alas y casi tirándose al suelo. El trueno era, como no, un halcón peregrino. Viendo que el sisón quedaba en tierra abandonó el lugar (el halcón es un cazador aéreo, no como el azor).

Sisón alarmado ante presencia de halcón

  Pasado el susto, nuestro sisón recuperó la tranquilidad y se puso a cantar de nuevo. 

Sisón (Tetrax tetrax) cantando

    En fin, una mañana estupenda en compañía de los últimos sisones gallegos.

Sisón posándose tras vuelo

Sisón (Tetrax tetrax)
Nikon P1000 focal 2600 mm   ISO:280    V:1/320   F:7,1

IMPORTANTE: durante el último mes no me habían llegado las notificaciones de vuestros comentarios por un error de blogger, así que no pude habilitarlos hasta que me avisó Quique Sampedro. Ahora ya están publicados y respondidos. La próxima vez que veáis que vuestros comentarios no aparecen tras varios días avisad! (muchos tenéis mi correo o mi teléfono)

Referencias:

(1) Atlas de vertebrados de Galicia SGHN (1995)
(2) Guía das aves de Galicia (X.M. Penas Patiño, Carlos Pedreira López & Calros Rodríguez Silvar 1991)

12 comentarios:

  1. Un post increíble y impresionante ese Sisón, ahora pones referencias que esta muy bien para consultar ,gracias por enseñarnos tanto a los que menos sabemos.Un saludo.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. O das referencias é moi común nas publicacións científicas e aínda que Bichos é un blogue de divulgación sempre está ben poñelas.

      Eliminar
  2. ¿Qué chiste le contaste, que sale descojonándose en la antepenúltima foto?

    Una entrada muy interesante, gracias.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. O tipo aínda estaba a rirse do frenazo que deu o falcón, haha...

      Eliminar
  3. Preciosas las fotos y muy interesante los datos del censo que se va a pique.

    Cristina

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Vaise, si, como tantas e tantas especies. Algún día farei unha entrada con observacións que teño anotadas nos cuadernos dos anos oitenta e noventa con especies que daquela eran comúns pero que agora están desaparecidas.

      Eliminar
  4. Moi interesante artigo e unha pasada de fotos. Se non tiñas amortizada a P1000, con estas do Sisón...

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Grazas, Álvaro. Moitos lectores non se fixarán pero tanto a herba como a plumaxe do sisón estaban moi molladas (chovera pouco antes) e por iso queda todo como "moi pintado" a brocha. Xa o pillarei con sol.

      Eliminar
  5. Unha entrada moi interesante e moi ben ilustrada. Tamén as referencias son moi útiles para poder ampliar máis o contido do post a quen estea interesado... Unha entrada bastante completa, grazas.

    Un saúdo
    Nicolás

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Alégrome que che goste o post, Nicolás. Grazas a ti por ler.
      PD: Hoxe fixen unha excepción contigo e che publiquei o comentario pero lembra poñer os apelidos a próxima vez.

      Eliminar
  6. Muito gosto do sisom... em umha recolha de nomes vernáculos na parróquia de Seoane, perto de Monforte de Lemos, um home já maior contáva-me sobre os sisons que havia no alto dos montes quando se sementava cereal, e como com o abandono do rural foi desaparecendo. Assinalava-me um monte todo cheio de monte alto e com arvorado disperso. "Ali antes havia muito pam". Saudades dos agros abertos e dourados... Apertas, Damián

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. A min passou-me algo semelhante no encoro das Forcadas. Un velho caçador (o senhor Gerardo) lembrava com nostálgia a quantidade de perdizes e lebres que havia no vizinho Monte Penedo, hoje em dia um monte cuberto de eucaliptos.
      Tempos fórom...

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos