Seguidores e seguidoras

domingo, 1 de xuño de 2025

01/06/2025 Observaciones variadas en un día especial

       Hace justo un año estaba retorciéndome de dolor y llorando a lágrima viva, mientras intentaba asimilar la muerte de María. El tiempo pasa y va sanando las heridas, aunque a un ritmo mucho más lento del que uno imaginaba. Aquí sigo y en estos días de primavera la terapia naturalista ha sido más necesaria que nunca.

Arrendajo común (Garrulus glandarius). Imagen muy recortada desde 70 m
OM-1 + Zuiko 100-400 f:6,3   ISO:1600   V:1/400   F:7,1

   La "Operación Mustela" sigue en marcha, con prospecciones regulares en lugares con citas recientes de comadreja (Mustela nivalis) o armiño (Mustela erminea). Pero eso no es como ir ver un "pájaro raro" en Cospeito. Esto exige mucha paciencia y perseverancia. Por ahora sólo ha aparecido la marta (Martes martes), que cada día deja un nuevo rastro en forma de caca por la carretera.

   Hay que aprender a disfrutar de las especies ahora consideradas comunes. Uno de esos pájaros comunes es el bonito escribano soteño. Hoy encontraba una pareja trabajando laboriosamente en la construcción del nido, cerca de la playa de Os Botes, Meirás.

Escribano soteño (Emberiza cirlus) aportando musgo al nido

   Paré el coche y les dediqué un rato, aunque su fotografía no era fácil. Llegan cuando menos te lo esperas y desaparececen en cuanto disparas. Pero las imágenes son de gran valor documental en cualquier caso. Que conste que el emplazamiento del nido no me gusta mucho: justo al lado de la carretera y donde aparcan muchos vehículos cuando es día de playa.

Escribano soteño (Emberiza cirlus) aportando hierba seca al nido


Escribano soteño (Emberiza cirlus) aportando hierba al nido
OM-1 + Zuiko 100-400 (a 300 mm)    ISO:3200    V:1/1000   F:6,3

  Esta semana he fotografiado varios busardos ratoneros y todos mostraban un plumaje bastante deteriorado. Sin duda debido a las tareas tareas propias de la cría.

Busardo ratonero (Buteo buteo)

    No sé si es cosa mía, pero este año los prados muestran una abundancia de gramíneas excepcional, tanto por altura como por variedad de las plantas. Varios gorriones se alimentaban con semillas de avena salvaje, creo, porque de botánica sé lo justo. Se agradecen opiniones.

Gorrión común comiendo semillas de avena salvaje (Avena barbata o similar)

Gorrión común (Passer domesticus), hembra entre gramíneas


Gorrión común (Passer domesticus). macho
OM-1 + Zuiko 100-400 f:6,3    ISO:3200   V:1/400    F:7,1

  Sobre la laguna de Valdoviño pues ya no sé que más decir. A uno de junio podemos dar por concluido el paso fuerte de mayo, que este año ha sido nulo, por primera vez en todos los años que llevo controlando la localidad. Llegué a considerar la posibilidad de que se hubiese dado un problema por colmatación de los sedimentos fangosos con arenas y que por eso las limis no sedimentasen (un supuesto que tampoco es que apreciase visualmente). Pero ojeando las listas de ebird en otras localidades gallegas como Arousa o Baldaio parece que el "no paso" ha sido generalizado este año.

Intermareal de A Frouseira

 La mejor noticia de la semana es que tengo controlado un nuevo territorio de picanzo vermello, que decimos en nuestro idioma: el gallego (otra especie en peligro de extinción inminente).

Alcaudón dorsirrojo (Lanius collurio)
OM-1 + Zuiko 100-400 f:6,3   ISO:800    V:1/400   F:7,1

      Hoy se me puso agüebo, algo bastante inusual en un pájaro tan tímido. Aún con el motor del coche en marcha le hice una toma rápida. Cuando me disponía a hacerle la "foto buena" llegó un minicoche de los coj... y tuve que moverme para que pasara por el camino. Ya es mala suerte.

Alcaudón dorsirrojo (Lanius collurio)
OM-1 + Zuiko 100-400 f:6,3   ISO:800    V:1/400   F:7,1

    Pero la fotografía naturalista que yo practico también es cuestión de suerte. El otro día encontraba esta mosca del estiércol en el parabrisas del coche cuando ya había guardado la cámara. Tuve el tiempo justo para montar el tele y los anillos de extensión antes de que marchara volando. No pude acercarme mucho. Fue una pena no haber podido montar el teleconvertidor y acercarme un poco más, porque la composición era perfecta. ¿No os parece?

Mosca del estiércol (Scatophaga stercoraria o similar)
OM-1 + Zuiko 100-400 (a 140 mm) + Meike 26 mm   ISO:1600   V:1/400   F:7,1

 Y con esta humilde pero fotogénica mosca del estiércol terminamos por hoy.
 

5 comentarios:

  1. Ola Xabi:
    Parabéns polas fotos do escribidor, está ben poder documentar os comportamentos.
    Esa avea tamén a fotografiei eu o outro día para identificala en Plantnet (eu tampouco son biólogo e moito menos experto en plantas). Dime a app que é Avena barbata (en castelán "ballueca"). A outra que aparece na foto, con espigas máis mestas e azuladas, podería ser Dactylis glomerata. Xa dirán os expertos se fun de "listillo" e metín o cazo.
    A respecto do paso deste ano en Valdoviño, pois eu estou igual de perplexo ca ti. Moi triste ver a lagoa prácticamente baleira. Falabas o outro día do xabarín como posible causa da ausencia de crías de ánade azulón. Pódoche dicir que na beira oeste da lagoa cheiraba a porco que tiraba para atrás. Se cadra as aves escolleron rutas de interior (por dicir algo), xa que este ano hai máis auga por todas partes debido ás abondantes chuvias de primavera.
    Un saúdo

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Opa, Miguel.
      Con respeito ás gramíneas este ano é algo que persoalmente non lembro. Quizá sexa ese novo "ollo de fotógrafo" que agora observa cousas que para o naturalista que son pasaban inadvertidas. "Dactylis glomerata" parece que tamén aparece na foto, certamente. Ambas especies son moi abondosas ola nosa zona.
      Respeito ao primeiro que comentas da Frouseira pois concordo.Teño clarísimo o dano que causa o porco bravo sobre os polos/ovos de acuáticas e que xa foi documentado noutros humidais (en Forcadas temos outro problema co visón americán, ollo). Por desgraza a tendencia animalista que contaminou o movimento ecoloxismo fai difícil prever unha solución que non pase pola eliminación do problema.
      Sobre o da non pasaxe migratoria... paréceme interesante o comentario que fixo Salaverri en Galiciaves (hai xente que nunca comenta no blogue). De todas formas hai especies que si gostan de migrar por rotas de interior (Tringa spp, algúns Calidris, Limosa limosa, etc) pero outras teñen unhas preferencias litorais moi evidentes, caso de C. hiaticula, P. squatarola, L. lapponica ou C. alba, que non apareceron por Valdoviño. Dubido que suban polo interior de Península de maneira masiva. Quizá este bon estado dos humidais do sur peninsular puido animar a algunhas especies a cambiar a rota atlántica pola rota mediterránea. Pareceríame máis sensato.
      Habería que consultar as listas de ebird España. Pero dubido moito que aparezan censos de 700 Calidris alba, 600 Charadrius hiaticula, 2000 Calidris alpina, 300 Calidris canutus ou 1000 Limosa lapponica en Daimiel, Gallocanta ou Villafáfila. Porque é o que tiña que pasar por aquí. Pero quizá na nas salinas e humidais da costa levantina houbo máis ambiente do habitual.
      Apertas.

      Eliminar
  2. Sí, concuerdo en que los gorriatos están comiendo espiguillas de Avena barbata, y que la otra gramínea (a falta de tener algún ejemplar en mano) es Dactylis glomerata, de la que, en la revisión más reciente de la especie en la Península (Flora iberica, XIX (1), 2020), se ha simplificado la compleja taxonomía que se venía usando hasta hace pocos años (p. ej.: https://minerva.usc.gal/rest/api/core/bitstreams/00fc830f-4033-442d-b4f2-4c7a124bd23b/content).
    Sobre la escasez de limícolas en paso esta primavera, también opino lo mismo que comentáis, incluido Salaverri en Galiciaves. La cantidad de agua en áreas agrícolas de la mitad W peninsular, encharcadas a lo largo de enormes extensiones, pueden haber atraído bastantes aves. Recuerdo que, hace años, en las agras de Beo (Malpica de Bergantiños), tras intensas lluvias, cantidad de limícolas usaban estas leiras atestadas de agua para comer como locas. Con todo, mi impresión es que, a falta de varios días consecutivos con vientos moderados-fuertes del NE (Beaufort fuerza 4 en adelante, > 20 km/h), poco podemos esperar. Y hasta ahora eso, directamente, no ha ocurrido desde abril: mucha brisa/viento del W y del N, pero NE, muy poco y de baja intensidad.

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Opa, Jose.
      Moitas grazas pola aclaración botánica (non hai coma ter o "oráculo" cerca). Con respeito ao do vento pois recoñezo que tampouco controlei os datos día a día mas penso que si tivemos ventos moderados/fortes sostidos (2-3 días) na zona ao N do Golfo Ártabro, que, como sabes, é a Irlanda galega. Aínda que non podo precisar en qué semana foi.
      En calquer caso e como lle dicía a Sala, non me sorprende tanto a "ausencia de picos" con milleiros de aves como eses días con resultado cero, algo absolutamente insólito na localidade en pleno mes de maio. Porque sempre había limícolas, houbese vento 4 na escala de Beaufort ou chovera a cántaros con ventos do sur. Pero que en varias das visitas realizadas por min neste mes o resultado fose cero non ten precedentes históricos nos meus cuadernos de campo.
      Para min o deste ano é un absoluto misterio.
      Un abrazo.

      Eliminar
  3. Pues, Xabi, veremos que nos trae este mes. Pero si no trae nada, habrá que estar atentos en años sucesivos, tanto a las limícolas como a las predicciones de fuerza y dirección de vientos, día tras día (a ser posible, anotándolas). Y a ver qué pasa. Pese a todo lo dicho, no creas, a mí también me resulta chocante. Ahora hace mucho que no salgo al campo sistemáticamente (al menos a estuarios y similares), pero concuerdo que, hace años, hubiera más o menos viento favorable, la cantidad de limis en Baldaio oscilaba (según los estándares locales) entre unos cuantos y muchísimos. Pero siempre había al menos un buen puñado de aves, incluso con el régimen de vientos más adverso. No sé qué ha ocurrido esta primavera. Pero como estas especies no han desaparecido, una de dos: o los vientos (dirección, intensidad) no han bastado para provocar una fuerte caída; o las aves no quieren parar en Galicia. Y si es que ahora ya no invernan tan al sur, puedo creermelo de especies como las anátidas, que invernan masivamente desde el N y NW de Europa hasta el norte de África (salvo las carretoras y parte de los rabudos, que también invernaban masivamente en la cuenca del Níger), pero de limícolas como las que echamos en falta, que vuelan hasta el N, NW y W de África (Túnez, Marruecos, Mauritania, Senegal, Guinea Bissau, etc.), no me lo creo: estas aves vuelan tan lejos, a lugares con enormes recursos tróficos y buen clima, que no creo que sea posible que, de un año para otro, cambien un sistema migratorio establecido desde hace miles de años. Y, ojo, ten en cuenta que Galicia es irrelevante comparada con cualquiera otro gran humedal, costero o del interior, de la vía migratoria del Atlántico oriental. Que nos lleguen o no nos lleguen aves, es irrelevante a nivel de este gran sistema migratorio. Cualquier pequeña perturbación local en esta vía migratoria (es decir a nivel regional) puede tener un efecto como éste. En suma: ya veremos.

    ResponderEliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos