Seguidores e seguidoras

lunes, 5 de abril de 2021

De vuelta al P.N. de Enciña da Lastra

  Mientras dure la pandemia está complicado hospedarse fuera. Si queremos visitar el interior de Galiza hay que volver en el día y eso implica un mínimo de cuatro o cinco horas en coche. Además no podemos salir por la AP-9 así que ayer tuve que dar la vuelta por A Rúa para visitar el Parque Natural de Enciña da Lastra, en el otro extremo del país.

Sector occidental del P.N. Serra da Enciña da Lastra

Camino por zona de soutos (plantaciones de castaño)

  Con tan poco tiempo disponible prefiero centrarme sólo en uno o dos transectos a pie y este domingo escogía la zona de Biobra.

Laderas con matorral seco

  El camino que realizo habitualmente recorre áreas con  soutos (cultivos de castaño), encinar bajo, cultivos y matorral variado leñoso/espinoso.

Transecto por maquis (encinar arbustivo)

  Se nota que la Primavera está empezando aún y faltan por llegar muchas aves migrantes. Cito lo más destacado que observaba ayer (con orden taxonómico de ebird):

  • 1 Alimoche común (Neophron percnopterus) remontando a media mañana
  • 1 Torcecuello euroasiático (Jynx torquilla). En lugares como Zamora los ven como aquí gorriones, pero para este ferrolano sigue siendo un bicho de lo más exótico
  • Herrerillos capuchinos (Lophophanes cristatus). También me resulta curioso ver al capuchino en estos encinares mediterráneos
  • Alondras totovías (Lullula arborea). Su canto melancólico es la sintonía musical de Biobra
  • 8-10 Currucas carrasqueñas (Sylvia cantillans) ya instaladas en sus territorios de cría. Pillar una bien es tarea complicada 
  • 1 Colirrojo real (Phoenicurus phoenicurus) macho cantor. Muchísimo más tímido que su primo urbanita (el colirrojo tizón), tampoco resulta fácil de fotografiar

Alimoche común (Neophron percnopterus)

Torcecuello euroasiático (Jynx torquilla)

Curruca carrasqueña (Sylvia cantillans)

 Al colirrojo espero afotarlo bien algún día. Pongo una toma muy lejana y recortada.

Colirrojo real (Phoenicurus phoenicurus) macho

  A mediodía la temperatura llegó a los 20 ºC pero soplaba una ligera brisa, irrelevante para los herpetos del Norte pero limitante para las especies mediterráneas de A Lastra, mucho más termófilas. Únicamente encontré:
  • Varias lagartijas lusitanas (Podarcis guadarramae), aún con la piel vieja, más oscura
  • 1 Lagarto ocelado (Timon lepidus) juvenil bajo piedra
  • 2-3 Lagartijas colilargas (Psammodromus algirus)
  • 1 Lagartija cenicienta occidental (Psammodromus occidentalis) bajo piedra
  • No es un reptil pero también encontraba 2 escolopendras (Scolopendra cingulata), ausente en mis últimas visitas a la zona.
  • Decenas de cicindelas en el camino. Aunque hay varias especies todas me parecieron la común Cicindela campestris

Lagartija colilarga (Psammodromus algirus)

  La lagartija cenicienta, antes Psammodromus hispanicus, ha cambiado de nombre y ahora se llama Psammodromus occidentalis, una de las tres especies en que se ha segregado la antigua hispanicus.

Lagartija cenicienta occidental (Psammodromus occidentalis)

  Fotografiar este bicho es un lujo. El valle del Sil marca el límite de su área de distribución hacia el Norte en nuestro territorio.
 

Lagartija cenicienta occidental (Psammodromus occidentalis)

Escolopendra (Scolopendra cingulata)

Cicindela (Cicindela campestris)

 La lagartija cenicienta es un especialista de terrenos abiertos secos y con vegetación rasa o dispersa. Como otras especies del género Psammodromus soporta muy bien las altas temperaturas del mediodía, cuando el resto de reptiles descansan a la sombra.

Hábitat de lagartija cenicienta occidental

  Una planta muy habitual en su hábitat es la lavanda (Lavandula pedunculata). Si la encontráis en una camino estad al loro.

Lavanda (Lavandula pedunculata)

  La pegajosa jara ya está en flor. Para mí esta cistácea (Cistaceae) marca la frontera entra la Galiza más mediterránea y el resto.

Jara (Cistus ladanifer)

  Termino con una consulta a los expertos. Al borde de la carretera hallaba un grupo de Iris malvas. Pensaba que sólo había una especie con esta coloración, que ya había visto en Somiedo o Ancares, pero resulta que en la guía de plantas veo dos: Iris latifolia e Iris boissieri, ésta última considerada "En peligro de extinción" (Catálogo Galego de Especies Ameazadas) y "En peligro crítico" (Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de España).

Iris germanica

   Sin embargo por las opiniones que me han llegado resulta que se trata de una planta ornamental: Iris germanica. Habrá llegado hasta allí vía aérea o con algún vertido de escombro procedente de algún jardín. Por lo tanto no es una especie autóctona (aunque sí muy bonita)

Iris germanica

  Y con esta hermosura terminamos por hoy.

9 comentarios:

  1. Bonita entrada. Raro é ver as P. occidentalis baixo pedra. Nótase que aínda estamos a comezar a primavera. Esas zonas que visitaches son das mellores da zona para ver a cincenta.
    Unha errata. É Scolopendra cingulata, non Scolopendra cingulatus, xa que hai que manter a concordancia de xénero do epíteto específico co xénero.
    Non son experto en flora pero non me parece Iris boissieri (o lirio do Xurés), xa que este é máis pequeno e menos coloreado no interior. A ver que che din os que saben.
    Apertas,
    Martiño

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Como dicía Jack o Destripador vaiamos por partes:
      - Desde logo. Eu teño atopado bastantes veces á occidentalis baixo pedras nesta época do ano. Seguramente debido a que o meu horario empeza coas horas máis frías da mañá (é cando as podo coller coa mán). Algunha vantaxe tiña que ter madrugar!
      - Erro corrixido. Mira que xa me parecía que era "cingulata" pero consultando a Chinery para ver se era con -l- ou con -ll- vin escrito "cingulatus" e xa o escribín así.
      - Do lirio xa reposto no seguinte comentario.
      Apertas, crack.

      Eliminar
  2. Moi boa entrada, así un variadiño de todo; gustoume moito. O lirio coido que non é nin Xiphion (si, cambio de xénero, síntocho...) latifolium nin boissieri (que ademáis é cáseque exclusivo do Pindo, o Careón e o Xurés), senon o híbrido de xardinería Iris x germanica, que aparece naturalizado con frecuencia preto das vilas, na beira dos camiños e en sitios así.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Alégrome que gostases dela, Antón (Ourense ponche sempre as cousas fáciles). Con respeito ao lirio pois eu non acababa de velo logo de consultar a guía de Xosé Ramón García. Por unha banda o latifolium entendo que é un "bicho" de montaña, que persoalmente tiña observado en Somiedo ou Ancares. Pero o lugar desta observación é unha ladeira seca a só 500 ou 600 m snm moi mediterránica, así que non terminaba de velo alí.
      Por outra banda segundo a bibliografía o "boissieri" semella unha especie de distribuciónm moi restrinxida e non se citaba A Lastra como área con presenza da mesma, pero como sei que o coñecimento na distribución da nosa biodiversidade está en constante mudanza non me atrevía a descartala.
      Logo do teu comentario parece aclararse o misterio. Á espera de máis opinións deixámola como ese híbrido de xardinaría. Se non hai máis comentarios ao respeito farei a oportuna corrección.
      Moitas grazas, Antón.

      Eliminar
  3. Saudos Xabi
    concordo en que o iris é Iris germanica, tamén se pode ver no ismo da Lanzada. Seguramente chegou cando era unha escombreira. Unha anécdota ainda que sexa referida a unha das túas entradas anteriores. Comentaches que xa viras ós Cardamine pratensis en flor. Pois resulta que esta planta ten asociada unha especie de gurgullo(coleoptera curculionidae) Ceutorhynchus cochleariae. Ë unha especie que atopei estes días. Comecei cos gurgullos na miña finca durante o confinamento e a estas alturas xa teño unhas 150 especies identificadas. O curioso é que en moitos casos tes que coñecer as plastas hospedadoras para dar con eles. Seguro que coa flora que hai en Enciña da Lastra se poden atopar especies interesantes. Alí atopei arañas e chinches que non atopei noutros lugares de Galicia.
    apertas

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Graciñas, Emilio. Daquela vou correxir o post. Por certo, agora daslle tamén aos gurgullos? Mimá! Só che faltan bacterias e virus, logo....És un crack, tío.
      Un abrazo.

      Eliminar
  4. Saudos
    queda moito por estudar en Galicia, de feito non somos dos que mais coñecemos a biodiversidade local. É moi doado sacar novas especies para Galicia ou para algunha das súas provincias. E xa que os universitarios se dedican a outros menesteres teremos que ser os mariñeiros sen estudos os que vaiamos sacando cousiñas. A ver si dou publicado algo, teño varias cousas en revisión e outras en preparación. Odonatos, cascudos acuáticos, plantas, chinches e gurgullos, cunhas cantas novidades para Galicia. E no futuro algo sobre limícolas....non se da feito, ja, ja

    ResponderEliminar
  5. Boas Xabi,

    gústanme especialmente as túas crónicas sobre a Serra da Enciña da Lastra. E agradecería algunha sobre o val do Támega coa zona de Mandín, Minas do Seixo, etc. O meu local patch da xuventude! Non tes ido por alí?

    Unha cuestión botánica. Sospeito que a lavanda que identificaches como L. stoechas debe ser Lavandula pedunculata, especie moi semellante a stoechas pero co pedunculo longo e coas follas alonxadas da inflorescencia.

    Apertas!

    Alexandre Justo

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Opa, Alex. Pois será por ganas, haha.. Eu tamén quixera voltar por aquelas terras, que visitei nalgunha ocasión. O malo é que q viaxe desde Ferrol é unha boa tirada. Ppero agora que estou máis libre igual me animo a ir por aló.
      O da lavanda paso a correxilo. Fíome do teu criterio.
      Apertas.

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos