Seguidores e seguidoras

lunes, 30 de marzo de 2020

El último Urogallo de los Ancares gallegos

 NOTA: Para este post he vuelto a contar con la extraordinaria colaboración de Cosme Damián Romay Cousido, que es co-redactor del texto y ha aportado valiosa documentación. Igualmente ha facilitado el contacto con expertos.

  El urogallo cantábrico (Tetrao urogallus cantabricus) es la subespecie que habita la Cordillera Cantábrica y se encuentra amenazada de extinción, habiendo desaparecido muchos núcleos de población históricos durante el siglo XX, como los de las sierras de San Mamede e Invernadeiro o Pena Trevinca (Ourense), donde se extinguió ya en los años cuarenta (Castroviejo et al., 1974).

Urogallo (Tetrao urogallus) Foto: National Geographic España

   La SEO estimaba una población de 500-600 adultos en 2001 tras haber sufrido un descenso de un 45% en sólo 18 años y consideraba a la especie como extinguida o a punto de hacerlo en las provincias de Lugo, Palencia y Santander (2). En Lugo, concretamente, se habían estimado 14 cantaderos en 1982. En la Cordillera Cantábrica su población está actualmente muy fragmentada. Dentro de la provincia de León destaca el núcleo del alto Sil como uno de los mejor asentados, con una ocupación del 70% de territorios con respecto a dos décadas atrás (2). Y es al Oeste de este núcleo donde se encuentra la sierra de Os Ancares, a caballo entra las provincias de Lugo y León.

 Situación geográfica de la sierra de Os Ancares

   Curiosamente en la mayor parte de distribución europea el urogallo habita bosques boreales de coníferas (de pino silvestre especialmente) mientras que sus poblaciones cantábricas ocupan casi exclusivamente bosques caducifolios maduros de hayas y robles, donde se muestra muy dependiente del arándano, sobre todo por tener invertebrados asociados que son alimento para los pollos (proteínas para crecimiento rápido; M. Quevedo de Anta, in litt.).

 Bosque caducifolio maduro en Otoño, Ancares

Piso forestal superior con acebal/abedular

  Entre sus amenazas se citan:
  • Fragmentación del hábitat. Especialmente por el incremento en la densidad de bordes forestales, que implica mayor competencia con ungulados y mayor vulnerabilidad ante depredadores (2)
  • Depredación, especialmente sobre nidos, siendo zorros, martas, jabalíes y córvidos los más importantes (Klaus, 1985; Schroth, 1991; Andén, 1992). La SEO apuntaba en 2004 la posible relación del incremento de la población de Jabalí con el declive del urogallo, aunque sin pruebas empíricas (2)
  • Competencia con ganado vacuno, que se considera un problema en áreas con sobrepastoreo en Asturias, una vez que modifican la cobertura de sotobosque. El urogallo también tiene cierta superposición de dietas con ungulados herbívoros, específicamente ciervos, que llegan a alterar la estructura del hábitat (2, y Mario Quevedo de Anta, in litt.).
  Esta tabla aparece en la referencia (3), es muy ilustrativa de la situación en 2005 del urogallo cantábrico:


   En general, tasas de ocupación muy pobres, apenas de un tercio en el mejor de los casos. A efectos comparativos, se muestra esta tabla para el urogallo pirenaico (considerado otra subespecie) también en 2005 (3), observándose mejores tasas de ocupación de cantaderos, con excepción de Navarra:


 En Galiza su situación estaba mal en los años noventa pero con la entrada del nuevo milenio la especie ha abandonado nuestra tierra. De nuevo una tabla de la referencia 3:


De todos modos, hubo algunos registros en los primeros 2000:

Urogallina en Cabana Vella, Ancares, 2002/2003 (c) Jorge F. Layna

    Sobre esta extraordinaria cita, Jorge F. Layna (in litt.) escribe: "Sí, la foto es de Ancares de Lugo, concretamente de Cabana Vella, pero no puedo asegurarte si está hecha en 2002 (casi seguro es de este año) o 2003; lo que si te aseguro es que el último indicio confirmado de urogallo (quizás esta misma gallina) fue en 2003, con dos observaciones realizadas en Cabana Vella a unos 1,5 km una de otra (no puedo confirmar que fuera la misma gallina, aunque el comportamiento invita a afirmar que si era la misma, apareció próxima a la misma pista aunque a una distancia de 1,5 km como te acabo de decir; las fechas de ambas observaciones fueron el 21/4 tras responder a un canto simulado de urogallo y el 2/6 junto a una pista; ambas observaciones fueron realizadas por mí).” Además el 2/08/2010 se publicó en La Voz de Galicia que la foto fue hecha en 2003, con el siguiente texto: “El último ejemplar que habitó nuestra comunidad fue probablemente la hembra de la imagen, inmortalizada en el 2003 en Os Ancares, donde el urogallo fue símbolo durante décadas. La imagen es el símbolo que certifica la extinción real de la pita de monte en la comunidad” (4).

Bosque caducifolio mixto en el valle del río Ortigal, Ancares

   Más tarde, en agosto de 2004, yo mismo encontré una extraña pluma bajo un enorme roble albar (Quercus petraea) en la fraga del río Brego, cerca de la aldea de Deva. Pensé que podría ser de cuervo grande (Corvus corax) pero se me hizo extraño el hábitat y el sitio del hallazgo, improbable para una pluma que le hubiese caído a un cuervo sobrevolando la zona, así que la traje para Ferrol. Ya en el local de la Sociedade Galega de Historia Natural, en compañía de Juan Ignacio da Silva y una guía de plumas, concluimos que pudiera ser una primaria fresca de un macho de urogallo! 

                         Pluma de urogallo encontrada por mí cerca de Deva, Ancares, en Agosto de 2004 (foto de Manuel Pose, gentileza de Xan R. Silvar)

Para comparar, plumas encontradas en Degaña en la misma época por Juan Ignacio da Silva:

Plumas de urogallo encontradas por J.I. Díaz da Silva en Degaña, Asturias, en Agosto de 2004 (foto de Manuel Pose, gentileza de Xan R. Silvar)


   Consultado el experto Jorge F. Layna (in litt), indica sobre la pluma de Deva que "tiene pinta de ser de urogallo, aunque habría que verla en mano" y añade que "no es raro que pueda haber habido un macho de forma puntual, ya que los bichos realizan desplazamientos breves a otras zonas y vuelven rápidamente a su territorio (hay ejemplares marcados y hacen desplazamientos largos de forma puntual). Concretamente en Deva es donde de verdad quedó el último macho de Ancares, Calangros de Brego, posiblemente hasta el año 2000. Con posterioridad desarrollamos un trabajo muy intenso de transectos en todas las zonas calientes de Ancares (zonas de cantadero -una vez pasado el celo- y zonas de hábitat de verano, siendo todo negativo, no apareció ningún indicio en ningún lado). La zona de Deva, la transité mucho en esos años, durante mi trabajo con oso, y jamás volví a encontrar ningún indicio (estuvimos varias veces hasta 2006 o 2007 entrando también al cantadero de la zona...). Por tanto, creo que podría ser de urogallo macho, pero muy posiblemente de un ejemplar que ha realizado un movimiento de dispersión"

    El lugar donde yo encontré aquella pluma en 2004, en el valle del río Brego, es uno de los dos mejores bosques maduros de los Ancares lucenses. En mi opinión sólo comparable al del río Ortigal.

Valle del río Brego (aldea de Deva arriba a la izquierda)

  Realicé varias visitas posteriores, llegando a perderme temporalmente en el bosque durante una de ellas. Siempre con la sensación de que entraba en un espacio de vida relicta y casi virgen, única en la Galiza actual. Lamentablemente la insoportable cantidad de garrapatas que cubrían mi cuerpo en cada caminata por aquellos abruptos senderos (usados por las vacas diariamente para subir a las campas) acabaron por hacerme desistir de volver, muy a mi pesar.  Por lo visto mi sangre era especialmente apetecible para ellas.

Valle del río Brego, bajo el monte Penarrubia (1822 m.) Ancares

    A pesar de las garrapatas guardo como un tesoro el recuerdo de aquellas visitas a la "fraga de Deva". Por el paisaje abrumador, fascinante, inigualable a nivel gallego. También por el contacto con aquellos tres ancianos que aún vivían entonces en la aldea y que, sin conocerme de nada, me invitaban a entrar en sus casas para tomar café de pota y un trozo de bizcocho, duro como una piedra pero relleno de amabilidad y un sincero cariño que aquel visitante de Ferrol recibía de manera espontánea, quizá por la ausencia del hijo emigrado a la ciudad. El devenir de tantas aldeas de montaña hoy abandonadas.

   Pero sin duda el mejor recuerdo será para siempre aquella pluma encontrada bajo el roble, el último documento histórico sobre presencia de urogallo en territorio gallego.

Agradecimientos: A Cosme Damián Romay Cousido por su colaboración en el el texto y por facilitar las consultas, a Manuel Pose, Patricia y Xan R. Silvar (Sociedade Galega de Historia Natural) por la ayuda con las plumas de la colección de la SGHN. A Oscar Llama Palacios por su opinión sobre las mismas. A Mario Quevedo de Anta (universidad de Oviedo) y a Jorge F. Layna por sus valiosos comentarios.

Referencias:

(1) Castroviejo, J.; Delibes, M.; García-Dory, M. A.; Garzón, J. & Junco, E. (1974). Censo de urogallos cantábricos (Tetrao urogallus cantabricus). Asturnatura, 2: 53-74.
(2) Libro rojo de las aves de España (Seo-Bird Life 2004)
(3) Robles, L., Ballesteros, F. y Canut, J. (Eds.) 2006. El urogallo en España, Andorra y Pirineos franceses. Situación actual (2005). SEO/Bird Life. Madrid.
(4) Follana, F. (2010). La extinción del urogallo se produjo en apenas tres decenios (con acceso: 30/12/2019).

32 comentarios:

  1. Unha gran perda para o patrimonio natural
    Galego e que se sigue asi a cousa isto solo
    E o inicio do fin da especie. Doeme especialmente xa que esta é unha especie bastante facil ( para expertos) de criar en cautividade, moito mais que o lince, pero as administracions, como soen por desgraza facer, en vez de mirar quen cria pitas do monte ( da subespecie
    Europea loxicamente) en españa e como o fai, estan gastando burradas de cartos en centros de recuperacion que non logran sacar un pito ó ano.
    Unha aperta, Anton Carro.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Opa Antón. Xa te contestou o mestre Damián. A clave, como ben di, é eliminar as ameazas primeiro. Se as causas desta exinción (poñamos a densidade porco bravo) segue presente, as posíbeis pitas do monte introducidas desde cautividade terían rápidamente o mesmo final que as outras. Co risco engadido dun probable cruce xenético que acabaría alterando a especificidade xenética das poucas pitas que resistisen.
      Grazas por comentar aquí, Antón.

      Eliminar
  2. Grazas Antón!

    Pois o tema da cría en catividade é interesante pero, obviamente, antes de pensar en soltar pitas do monte criadas en centros habería que identificar as causas da súa extinción local en Galiza e zonas veciñas de Asturies e León (cousa na que se vai avanzando pero queda moito que investigar) e, a seguir, mitigar ou eliminar estes factores negativos. E aínda logo, na miña opinión, ver se puidera haber unha recolonización natural de Galiza a partires das poboacións cantábricas superviventes. E, no caso de que esta recolonización natural sexa moi lenta ou entrañe dificultades (descontinuidade de hábitat, especialmente), poderiamos pensar nesa cría en catividade. Pero xa ves que antes hai moito traballo previo por diante.

    Saúdos e unha aperta, Damián

    ResponderEliminar
  3. Dende un coñecemento moi superficial dame a sensación de que á pita do monte, pasoulle ó que outras especies: Foi víctimas do aforismo "deixade que se amañe todo solo, que a Natureza é moi sabia" Explícome. Cando hai unha especie en perigho hai que ver que esquema de manexo se quere adoptar e priorizar as accións que beneficien a este especie, inda que vaianben contra de outras, protexidas ou non, que lle supoñan competencia.
    Decíndovolo con craridade, se hai que prescindir de xabarín, e mustélidos pra salvar á pita, haberá que facelo, e isto non pode ser obstativo.
    E resumindo: non poden caber todas as comenencias no mesmo saco!!!

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Pouco que engadir sobre isto logo do comentario de Damián. No "Libro rojo" da SEO (a referencia número 2 que podes consultar, páx 178) apóntanse máis cousas sobre a conservación e ameazas da Pita do monte cantábrica. Como mallas cinexéticas de peche (que causan baixas en Escocia), prácticas silvícolas inadecuadas, incidencia de explotacións mineiras,... Aínda que semella efectivamente que o tema dos depredadores é unha causa documentada e de grande importancia. Sobre o do porco bravo sabes de sobra o que penso desa peste. Pero é certo que se está a comprobar que co sistema de caza actual (que denunciaba Markina) canto máis se caza máis xabalís hai. Iso é incuestionable.
      Por outra banda fíxate que no Libro rojo a SEO indica:"Las zonas de la cantábrica donde se han perdido más urogallos coinciden con aquellas donde se hanrealizado más batidas y se han abatido más jabalíes. Debemos considerar, no obstante, que es imposible diferenciar si el declive de los urogallos se debe a las molestias ocasionadas por la actividad cinegética o bien a que ésta es más frecuente donde hay más jabalíes, que a su vez son potenciales depredadores de huevos y pollos de urogallo". Creo que sería importante aclarar esta incógnita. Si realmente el jabalí es una de sus mayores amenazas sería necesario realizar un estudio para confirmarlo. Y, tras ese estudio, sería necesario cambiar radicalmente a estratexia cinexética, abandonando a idea primaria que teñen as asociacións de caza e os cotos de "hai que matar más xabalís" que o único que conseguen é, simplemente, que cada ano haxa máis xabalís e máis danos ecolóxicos/agrícolas.

      Eliminar
  4. Grazas Eloi!

    A cousa non é branco ou negro, isto é: non é cuestión de deixar a natureza ancaresa sen a man dos seres humanos, nin tampouco considerarnos deuses todopoderosos que deberiamos manexar absolutamente todo. E tampouco pensar que só os naturalistas temos a razón, mais tampouco que só os cazadores teñen razón e que só os paisanos teñen a razón.

    Na miña opinión, a solución á conservación da pita do monte demorará anos, e sempre e cando se continúe a investigación e, á par, se mesturen contribucións de todos os "actores ancareses", máis ou menos como se fai en Escocia con esta especie. E voume cinguir ao tema da eliminación de predadores mediante a caza, con tres exemplos:
    1) https://forestryandland.gov.scot/what-we-do/conservation/wildlife-conservation/capercaillie
    É a web da entidade do Goberno escocés encargada da xestión de bosques propiedade do estado, ou sexa, un estamento oficial moi potente. E din, literalmente: "We are also actively culling crows and red foxes in early spring and summer to protect nesting bird" (Estamos abatindo activamente corvos pequenos e raposos a comezos da primera para protexer as aves nidificantes).
    2) Reviso bibliografía e atopo o traballo de Summers et al. (2004) no Journal of Applied Ecology 41: 513–525 (DOI: 10.1111/j.0021-8901.2004.00891.x), no que se di sobre a pita do monte e galo-lira común no Reino Unido: "In the short term, control of crows is likely to improve productivity. In the long term, increased woodland size and some reversal of fragmentation might decrease the access to woodland of predators associated with the interface between farmland and woodland" (A curto prazo, o control de corvos pequenos aumentaría a produtividade. A longo prazo, aumentar o tamaño das zonas arboradas e revertir a fragmentación podería diminuír o acceso ao bosque de predadores asociados coa interfaz entre zonas agrícolas e arboradas).
    3) Na monografía coordinada por SEO/BirdLife sobre a pita do monte (referencia 3 no post) dise para Cantabria que unha das causas do declive é: "Efecto de los depredadores oportunistas sobre la población de urogallo. Unido al abandono del medio rural y debido al cambio de normativa y de mentalidad de la sociedad, se ha abandonado la actividad del trampeo sobre las antiguamente denominadas especies peleteras (marta, garduña, gato montés, zorro, etc.) las cuales han sufrido un enorme crecimiento demográfico que pueden estar teniendo un efecto negativo sobre las poblaciones de urogallo. Mención aparte merece la explosión demográfica de la población de jabalí a la que estamos asistiendo, la cual puede que tenga algún efecto sobre el urogallo".
    E seguro que hai moitos máis traballos sobre o tema. Desde logo este tres presentan sobre a mesa o tema dos predadores naturais da pita do monte.

    A onde quero chegar? Pois que, efectivamente, parece que estes depredadores naturais poden estar facendo dano á pita do monte, e de feito algúns gobernos (como en Escocia) están permitindo descastes dos mesmos. É esta unha medida a aplicar nas poboacións cantábricas da especie? Pois persoalmente non o sei. Habería que avalialo e estudalo, e comentalo abertamente, pero intúo que, aínda habendo descastes de raposos, corvos pequenos e martarañas, é moi probable que a pita do monte teña aínda moitos outros problemas, relativos por exemplo á fragementación do hábitat ou coas densidades de herbívoros domésticos e salvaxes. Polo tanto, pode ser que esas medidas de descaste non se traduzan nun aumento de efectivos da especie.

    É o que penso...

    Saúdos cordiais,
    Damián

    ResponderEliminar
  5. Nicolás Magdalena García31 de marzo de 2020, 0:54

    Unha entrada moi interesante, digna de moita reflexión pola nosa parte. Concordo en que os factores que poden estar afectando ás poboacións da Pita do monte poden ser ben distintos, e creo que non se debe actuar sen o coñecemento suficiente. O primeiro é investigar o necesario para saber cales son os problemas que máis están mermando, en realidade, as súas poboacións para poder actuar en consecuencia e que as actuacións sexan eficaces.

    A fragmentación do hábitat de especies como esta, que requiren unhas características moi concretas (según coñezo, non son ningún experto), provocan illamento dos diferentes núcleos poboacionais e isto dificulta moito a súa recuperación. O illamento provocaría a necesidade de supervivencia de cada núcleo por separado, cada un nas súas condicións específicas. Imaxino que non en tódolos territorios cantábricos desta especie é únicamente un factor común o que provoca esta desaparición. Pensar hoxe en día nunha situación certamente favorable para a Pita do monte en terras galegas require bastante imaxinación pola miña parte... Tamén o tema dos posibles depredadores naturais é moi interesante. Grazas polo post, é moi interesante (tamén os comentarios).

    Eu non son quen para falar destes temas, só é a miña opinión.
    Un saúdo e ánimo,
    Nicolás

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Grazas, Nicolás. Como ben dis a fragmentación das poboacións é un problema de conservación grave para moitas especies, entre elas a Pita do monte. Unha das consecuencias desa fragmentación tradúcese habitualmente na perda xenética ou mesmo de subespecies enteiras. Por ese motivo o da reintrodución (case sempre con exemplares procedentes doutros territorios) é a última opción a considerar desde o ponto de vista da conservación da biodiversidade.
      Apertas.

      Eliminar
  6. Parabéns Xabi e Cosme pola interesante e completa entrada. Simplemente por aportar algo de información recente complementaria, dicir que na primavera-verán de 2018 realizouse un censo xenético da especie que veu a corroborar o seu estado crítico. De feito, os datos falan de 292 exs. distribuídos entre as comarcas leonesas de Alto Sil e Omañas e o parque asturiano de Fuentes del Narcea, Degaña e Ibias. Estos serían os únicos lugares de toda a Cordillera Cantábrica con presencia da especie actualmente. De momento, a única información publicada sobre este censo pódese consultar na seguinte ligazón: https://www.miteco.gob.es/es/prensa/ultimas-noticias/El-primer-censo-completo-sobre-el-urogallo-cant%C3%A1brico-revela-que-quedan-292-ejemplares-/tcm:30-486487

    Apertas!

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Moitas grazas polo comentario, Óscar. Tremendo. Entendo logo que xa desapareceu tamén de Muniellos ou Somiedo. Qué barbaridade...

      Eliminar
    2. En Somiedo, lamentablemente,xa desapareceu fai máis dunha década. Muniellos, a pesar de ser Reserva Integral, está dentro do Parque Natural Fuentes del Narcea, Degaña e Ibias, polo tanto sería unha das zonas con presencia, aínda que si parece constatarse un declive acusado na Reserva. Para a zona asturiana, segundo os datos deste censo, quedarían uns 60 exemplares. Os datos non son alentadores para a especie.

      Eliminar
    3. Perdón, no meu comentario anterior donde dou a cifra 60 exemplares para a zona asturiana, tería que dicir 80 exemplares. Desculpade o erro.

      Eliminar
    4. Grazas Oscar (entendo que eses 80 exemplares son MM + FF)

      Eliminar
    5. Si, sería o total (MM + FF). Segundo os datos do censo xenético dos 292 exemplares contabilizados en toda a cordilleira Cantábrica, aproximadamente dous terzos corresponderían a exemplares macho e unha terceira parte a femias.

      Eliminar
  7. Depredadores, fragmentación do hábitat, cambio climático, mallas gandeiras, cambio climático... moitas cousas actúan sobre a pita do monte e están levándoa á extinción na Península. Ou máis ben diría leváronna, xa que a súa desaparición é xa irreversible, ata o punto de que na miña opinión o debate debe ser sobre si é correcto seguir gastando cartos nesta especie, ou é mellor deixala marchar xa e invertir noutras coas que aínda se pode facer algo...

    E si, todas esas cuestións que comentades actúan sobre a pita, seguro, e haberá outras, e non sabemos con seguridade con que grado de afectación cada unha delas, por iso é tan difícil saber como actuar. Pero a miña pregunta é si eses impactos estaban tamén presentes nos anos 70, cando tivo lugar o declive catastrófico da poboación cantábrica da especie, segundo indican os censos. Había moita malla cinexética? Houbo neses anos un incremento exponencial da poboación de depredadores, ou un aumento/diminución da cabana gandeira (segundo con quen fales, dinche o impactante é unha cousa ou a outra)?

    Eu penso, que non. O que sí sabemos, ou intuímos segundo a escasa información dispoñible, que sucedeu neses anos, foi un descenso poboacional enorme, vinculado a un desequilibrio da ratio machos/femias moi a favor das femias. É dicir, desapareceron os machos, e isto levaría a un empobrecemento xenético cuxas consecuencias foron provocando a situación á que chegamos nos nosos días, coa especie ecoloxicamente extinta na Cordilleira Cantábrica.

    Cal pode ser a causa desa desaparición masiva de machos sostida durante anos que leva ao colapso xenético da poboación? Déixoo á vosa imaxinación.
    Saúdos!

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Interesante reflexión, Sergio. O que non cabe dúbida é que o macho é obviamente o sexo máis doadamente localizable, tanto para cazadores furtivos (que será o trofeo que buscan)coma para depredadores naturais tipo Marta ou Raposo. Obviamente un bicho completamente negro, e cantando nun claro da fraga é moitísimo máis visíbel que as femias que dispoñen desa plumaxe críptica. De todas formas penso que a caza furtiva debe ser hoxendía anecdótica (nesa publicación de 2005 a SEO considéraa coma un problema , digamos, menor)
      Grazas por comentar.

      Eliminar
    2. Caza furtiva e NON FURTIVA, xa que falo de cando era legal. Foi a caza en xeral, a deportiva e a furtiva, a que moi probablemente fulminou a poboación mediante a eliminación sistemática de machos, ata levala a un "cuello de botella" xenético e un punto de non retorno. A partires daí, todo o que lle está a acontecer non son máis que engadidos que rematarán por confirmar a súa extinción definitiva, xa inevitable na miña opinión.

      Eliminar
    3. Se falamos de décadas atrás non cabe dúbida que a caza ordinaria está detrás do declive ou desaparición de moitas especies, incluidas a Pita do monte, por suposto. Niso estamos todos dacordo. Este post, igual que as publicacións de referencia aluden máis ben ao período posterior á sua protección.
      PD: Eu tamén me indigno cando os túzaros de "Jarra y pedal" se outorgan o papel de conservacionistas.

      Eliminar
    4. Hai un estudo recente que analiza o posible efecto de varias décadas de caza intensiva da especie no seu actual declive (Revealing the consequences of male-biased trophy hunting on the maintenance of genetic variation, accesible en https://link.springer.com/article/10.1007/s10592-015-0747-8). Na ligazón que pego a continuación, podedes acceder a unha nova coas principais conclusións deste estudo: https://www.agenciasinc.es/Noticias/La-caza-del-urogallo-cantabrico-es-la-causa-mas-probable-de-su-declive-poboacional
      Como di Sergio, a extinción da especie na cordillera Cantábrica é inevitable de non tomarse medidas urxentes (e aínda así moitos factores xogan en contra). Lamentablemente, parece que non hai moito interese nas administracións competentes por facer nada ao respecto.

      Eliminar
    5. Oscar, eu non dou aberto o segundo enlace que dás ("La caza del urogallo es...)

      Eliminar
    6. Ola Xabi, pois a min si que me abre. Vai de novo: https://www.agenciasinc.es/Noticias/La-caza-del-urogallo-cantabrico-es-la-causa-mas-probable-de-su-declive-poblacional

      Se non che vai, proba este a ver se vai mellor: https://cutt.ly/DtYwDL8

      Eliminar
    7. Agora si. Probei este primeiro que dás agora e ben. Vouno ler. Obrigado.

      Eliminar
    8. A caza condenou a morte á pita de monte. Daba igual o que lle pasase despois, da igual o que lle pase agora, está xeneticamente condenada. E nesa situación xurden varios debates. Un, que xa comentei: debemos seguir tratando de conservala ou abandoala e centrar os escasos recursos noutras especies ás que aínda podemos salvar?

      E outro, para min moi interesante: queremos conservar á pita de monte cantábrica, ou queremos conservar a súa función no ecosistema? Para que sirve unha especie? Se queremos conservar a pita de monte cantábrica, seguiremos facendo sesudos estudos e análises, e obcecándonos en tratar de reproducila ex-situ, retirando ovos do medio, con carísimos programas, etc etc., para chegar á extinción final.

      Se o que queremos é conservar un ecosistema sano no que debe haber pitas de monte cumplindo unha función no ecosistema, debemos xa comezar a introducir masivamente pitas doutras poboacións e subespecies, a costa de cargarnos a pureza xenética e a propia subespecie cantabricus. Montes sen pitas de monte ou montes con pitas de monte non cantabricus, e esquecémonos para sempre desta subespecie? É ou non e un dilema interesante? A moitos puristas poránselle os pelos como escarpias léndome :) .

      Eliminar
    9. Agora mesmo parece que, en vista da situación á que chegou a subespecie cantábrica, hai consenso en que por ela mesma non será capaz de remontar e escapar da extinción. Parece claro que hai que traer xenes externos para poder salvar a especie. Aínda así non se dan as condicións legais, nin administrativas, e tampouco existe un consenso científico-técnico sobre a forma e o lugar para que, de momento, se poida levar a cabo esa posible reintroducción. O tempo xoga en contra da persistencia da especie aquí... A miña modesta opinión de non experto, sería de non esperar a que desapareza a extirpe cantábrica para empezar a reintroducir exemplares. Igual se podería probar en zonas donde a especie xa desapareceu e agora non operan a maioría das causas que se barallan como posibles da súa extinción. Esto debería ir unido, por suposto, á estricta conservación, coas medidas socioeconómicas necesarias, das últimas zonas con presenza da subespecie cantábrica. Todo isto levaría aparellado a necesidade de cuantiosos fondos, que desgraciadamente, en conservación moitas veces non hai. Ademáis no contexto actual de crise do COVID19 a cousa non pinta ben no económico, sobre todo para políticas como a de conservación da natureza que sempre é o irmán pobre a hora de establecer as prioridades e os presupostos.

      Eliminar
    10. Como eu non che son moi purista non teño problema ningún en reflexionar sobre isto. Ao mellor algún deses puristas pensa que estamos en Alaska ou nunha selva virxe, pero aquí a nosa relación co medio é outra.
      Pois é un debate interesante. Eu así a bote pronto, non sei qué pensar. Probablemente se pensamos só na Pita do monte, especie carismática a máis non poder a mente nos diga unha cousa. Pero se trasladamos este suposto a unha especie con menos glamour, como unha lagartixa da braña ou unha rá bermella, os nosos pensamentos vaian cara outro sitio.

      Eliminar
    11. Oscar, eu xa era bastante escéptico logo da crise de 2008. Non ando metido no mundo conservacionista coma ti pero visto desde fóra daba a sensación que o futuro era negro. Se non se implicaron e dotaron de cartos na época das "vacas gordas", imaxinaba que durante a crise a cousa sería aínda pior. E agora logo do Coronavirus....Coa que vai vir a nivel de economía e emprego non imaxino unha administración soltando pasta para a Pita do monte ou o que sexa, especialmente se os expertos coinciden en que a sua supervivencia semella inviábel. Ogallá me equivoque.

      Eliminar
  8. A todo esto, se recuerda que para comentar es necesario IDENTIFICARSE CON NOMBRE Y APELLIDOS. Están llegando comentarios anónimos que NO van a ser publicados. Este es un blog serio. Está abierto a cualquier opinión pero no se tolera el anonimato. Algunos aprendimos estas cosas en primaria, sin necesidad de ir a la Universidad para cursar un doctorado.

    ResponderEliminar
  9. Entrada de enmarcar.
    Poco que añadir, sólo que tenía entendido que la relación de sexos era a favor de las hembras, es decir, que hay más machos.
    Sabía que ya no quedaba ninguno en Somiedo pero fastidia enterarse que ya no están presentes en la zona de Teverga, Liébana o Riaño y Valdeón.
    Graciñas por el curro Xabi y Cosme y a los demás por los comentarios.
    Paco Girón

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Grazas, Paco. Deu curro, deu. Pero cando traballas con un crack como Damián a vida é máis fácil.

      Eliminar
  10. Hola,
    Deberiais revisar bien lo que escribis, cito textualmente "La SEO estimaba una población de 500-600 adultos en 2001 tras haber sufrido un descenso de un 45% en sólo 18 años y consideraba a la especie como extinguida o a punto de hacerlo en las provincias de Lugo, Palencia y Santander (2)"...esta escrito en el tercer grupo de palabras...desde 1983, siglo XX, Santander es la capital de provincia de la comunidad Autonoma de Cantabria, provincia de Cantabria, no es la provincia de Santandern, en esa ciudad dudo mucho que hubiese nunca Urogallos....Un saludo.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Hola. El texto está correctamente redactado. Al hablar de provincias enumero varias de ellas, que pertenecen a diferentes Comunidades Autónomas. Si escribiese "Cantabria" tendría que haber puesto en correspondencia Galiza (no Lugo) y Castilla y León (no Palencia). Aunque es cierto que Santander se separó de "Castilla la Vieja" y se constituyó en "Comunidad Autónoma" gracias a la política del café para todos. Enhorabuena.
      Gracias por comentar.

      Eliminar
    2. Hola,
      Te lo repito repito, Provincia: Cantabria, Comunidad Autonoma: Cantabria, capital de la provincia y comunidad autonoma: ciudad de Santander, si citas provincia, Santander no es provincia de nada, solo una ciudad y la capital, lo que decidieron los politicos de nuestra region en 1983, igual tuvo que ver con lo que voto la gente en las urnas ¿no crees?, pienso, que a algunos, no les gusto necesariamente que estuviesemos a partir de esa fecha como comunidad y provincia unica sin nadie mas. Un saludo.

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos