Seguidores e seguidoras

sábado, 28 de noviembre de 2020

Probando "ebird" en el ex-humedal de San Xurxo (Ferrol)

    Tras la prueba de "Observado" era obligado hacer lo propio con la otra gran aplicación naturalista: "ebird", ésta de uso exclusivo ornitológico. Para ello me acerqué a dar un paseo por el antiguo humedal de San Xurxo, hoy convertido en un carrizal sin aguas permanentes y donde sólo quedan algunas zonas de inundación estacional. 

Carrizal de San Xurxo (Ferrol)

Zona de inundación estacional

   La colmatación de este humedal ha causado probablemente la desaparición de su estupenda comunidad de nenúfar blanco (Nymphaea alba), la segunda más importante que había el norte gallego junto a la de Doniños (que afortunadamente se conserva intacta).

Nenúfar blanco (Nymphaea alba) fotografiado en el lago de Doniños (Ferrol)

  Aún quedan otros taxones típicos de las aguas dulces, como este polygonum. Consultada la guía pienso que podría ser un Polygonum salicifolium, con las flores muy diferentes al P. amphibium que ya conozco de otros lugares.

Polygonum salicifolium

  Entre el carrizal y la playa está el sistema dunar. Siempre me ha llamado la atención su botánica, con relativamente pocas especies pero casi todas bastante llamativas.


  Como el Polypodium spp, un complejo de tres especies que sólo se pueden diferenciar bajo microscopio (1) (2). Resulta curioso ver helechos en un entorno tan seco y arenoso como una duna.

Polipodio (Polypodium vulgare/cambricum/interjectum Shivas)

  Estos hábitats costeros son territorio de alimentación de las chovas piquirrojas reproductoras en las islas y acantilados próximos. Hoy había un bando de 8 ejemplares.

Bando de chovas

Chova piquirroja (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
Nikon B700 focal 1440 mm  ISO:180   V:1/200   F:6,5

   Desde la irrupción del jabalí (Sus scrofa) es frecuente encontrar sus fodaduras en cualquier parte del suelo dunar. Fijándome en sus rastros he comprobado que a menudo levantan piedras de pequeño o mediano tamaño, sin duda buscando los pequeños vertebrados que se refugian bajo ellas. 

Piedra levantada por jabalí (Sus scrofa)
 
   Después están los jabalíes de dos patas. Lamentablemente, casi todos los espacios naturales próximos a ciudades se han convertido simplemente en espacios de ocio urbano, donde los perros sueltos, los corredores o los ciclistas circulan a grito pelado y sin ningún tipo de control incluso en la época de cría de especies amenazadas como el escribano palustre o el chorlitejo patinegro. 


    Centrándonos en ebird, pues mi primera impresión es que su uso es notablemente más sencillo que Observado, pero también tiene muchas menos opciones en la aplicación (por lo visto la página web es mucho más completa que la app).

Pantalla de inicio de ebird

 Una vez creada la lista se parece bastante a Observado, con la opción de nombres científicos o vulgares. Aunque no puedes subir fotos o audios.

Parte de mi primera lista de ebird

  Una de las características en común de ambas aplicaciones es que tienes que estar al día con la taxonomía de las especies, una taxonomía muy cambiante cada año. Y no todos lo estamos. De hecho hoy me encontré un problema cuando quise incluir el pardillo común. Tenía habilitada la opción nombre vulgar en gallego y científico pero no "se encontraban coincidencias" ni con Liñaceiro (nombre gallego) ni con Carduelis cannabinna, el nombre latín que yo conocía.

Búsqueda de especie sin resultado

   Tuve que ir a configuración, poner "nombre en español" y volver a buscarlo como "pardillo". Entonces me apareció en la lista con su nombre latín actual que es Linaria cannabina.
    Desde luego para los que estamos apartados del mundillo del "birding", que compramos pocas guías y que aún encima hablamos gallego la busqueda resultará difícil en muchas ocasiones (ya me pasó con Observado).

REFLEXIÓN IMPREVISTA

 Y digo "hablamos" gallego refiriéndome a un uso vehicular para todo, pues son mayoría los naturalistas que incluso siendo gallego-hablantes usan casi siempre el nombre vulgar en castellano (los que nos preocupamos por usar el nombre gallego correcto de los bichos somos cuatro gatos, por si alguien os ha contado otra cosa). Paradójicamente luego está "la fiebre de la píllara", que consiste en escribir artículos de prensa en castellano con el nombre del bicho en gallego, que queda muy bonito y tal. En fin, gallegadas propias de una situación de diglosia. Perdonad que me haya ido por las ramas pero hay cosas que me superan...

    Bueno,  voy a tomarme unos meses de prueba con estas aplicaciones, sin prisa. No cuesta nada llevarlas en el móvil y siempre hacen los paseos más entretenidos, como he podido comprobar. Pasado un tiempo tendré ya una opinión más formada y volveremos a hablar con más fundamento.

(1) Guía das plantas de Galicia,  Xosé Ramón García (2008) 

(2) Rafa Carballeira, comunicación personal vía telefónica

6 comentarios:

  1. La pena es que me parece que no viste mucho más que lo que aparece en ese pantallazo.
    Es una pena que un sitio con un potencial enorme se nos haya ido (colmatado) de esta manera.
    En la charqueira de la segunda foto a veces aún entra algún azulón y más raramente alguna Agachadiza.
    ¿El Cettia y el Rallus los viste o los escuchaste ?
    ¿De herpetos, no cuentas nada?
    Saludos Xabi
    Paco Girón

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Non moito, non. Os Cettia e o (1) rascón escoitados, por suposto. Galiña nada. E anfibios tampouco porque estes días teño unha dor que non vexas e non podo agacharme (agora mentras escribo estou subíndome polas paredes, pero non podo tomar "outra dose" ata as nove).

      Eliminar
  2. Empecei a usar e-bird en setembro e a verdade é que estou moi contento. A aplicación para o móbil ven sendo o bloc de notas de campo. Se entras na páxina de e-bird no ordenador podes engadir fotos e multimedia como video ou audios aos teus listados. Podes ver moita información incorporada por outros así como mapas coas distribución da especie en base a todos os listados subidos. Haberá moitos erros e identificación erróneas pero ante a inmensidade de datos que ten, non son significativas. A min gústame usar os nomes galegos de todo, pero cando tratamos de ciencia eu prefiro usar os nomes en latín que valen igual para un xaponés que para un arxentino ou un galego. Tal vez sexa porque eu veño do mundo das microalgas que non teñen nomes vulgares en ningún idioma. Falando de peixes, eu chámolle aquí no sur, xoubas, rinchas ou rapantes ao que no norte vos chamades parrochas, xardas ou meigas. Todos son correctos, pero hai que recoñecer que así é difícil de entenderse na ciencia que é algo universal e non local. Recomendo pois usar os nomes científicos das aves nos listados. É certo que cambian, e iso é bo pois significa que a taxonomía vai progresando e mellorando, aínda que poda resultar incómodo. Para seguir os cambios é mellor internet que calquera guía impresa que cando se publica en papel, xa é posible que xa estea obsoleta en algúns nomes.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Sobre o da páxina web xa mo explicou Alexandre Justo (debín explicalo mellor no post pero por non estenderme demasiado abrevieino moito).
      Sobre o dos nomes, pois non ten moito que ver o que acabas de dicir co problema que temos os galegofalantes en moitos eidos. Eu tamén acompaño sempre o nome vulgar do científico, por suposto (podes comprobar as fotos que publico). E cando falo con naturalista doutro país emprego os científicos pero para a tarefa de divulgación é necesario o nome vulgar. E os español falantes dispoñen desa opción sempre. Os galego-vivientes non tanto. Pero toda esta filosofada nosa vaise ao carallo cando chega un "birder" inglés que non ten puta idea dos nomes científicos e só che sabe os nomes en inglés, como me pasou en varias ocasión. De feito son tan sumamente prepotentes que na maioría das publicacións divulgativas que vexo nas RRSS pasan olímpicamente do nome científico. Con un par de huevos.
      No outro extremo da galaxia estamos os ghalleghiños.
      Un abrazo, Santi e grazas pola visita.

      Eliminar
    2. O caso dos ingleses é aparte. Para eles o único nome que existe é o inglés. Todo mundo ten o deber de saber inglés e, por suposto, eles so saben inglés. O caso dos norteamericanos é diferente, son prepotentes pero admiten que son ignorantes e so saben inglés e que hai outras linguas que eles non entenden.
      Grazas por este blogue tan interesante que eu sigo puntualmente!

      Eliminar
  3. Boas Xabi! Unha solución para eses casos nos que non atopas a especie porque mudou o xénero (coma o caso do liñaceiro) é introducir, en vez do xénero (Carduelis), directamente a especie (cannabina). Así sae como opción o nome científico completo (Linaria cannabina). Como o que mudan é o xénero, cando introduces a especie (o apelido) aparece o mone completo co novo xénero.

    Outro exemplo, se introduces "Larus melanocephalus" non che sae nada. Pero se introduces unicamente "melanocephalus" xa che da a opción de "Ichthyaetus melanocephalus".

    Saúdos!

    Alexandre Justo

    ResponderEliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos