Xunto coas anatídeas, as limícolas son quizá a familia máis importante de entre as acuáticas que habitan a lagoa de Valdoviño. Neste post imos coñecer algúns dados históricos das principais especies. Coma no caso dos patos, vou obviar raridades ou especies comúns que aparecen en número irrelevante e de maneira moi iregular.
Se falamos de limícolas hai que pensar que temos unha única especie reprodutora: a píllara das dunas, habitante típico do frente de praia mas que visita o intermareal da lagoa. Mesmo ten aniñado nas dunas situadas ao N da mesma anos atrás. O resto dos membros desta ampla familia son visitantes de inverno ou, especialmente, durante as pasaxes migratorias. Varios deles teñen nutrida presenza nas migracións mas tamén teñen - ou tiveron - importantes continxentes de inverno, sobretodo con vagas de frío. Falo das de verdade, un fenómeno meteorolóxico inédito no que levamos de século XXI. Por ese motivo no Excel aparecen varias especies con dúas cifras; unha que se correspón coa máxima en migración (M) e outra co récord observado en invernada (Inv).
Hai algunhas rías que concentran habitualmente un número moi superior de limis, especialmente Arousa (que nese aspecto xoga na Primeira División española/portuguesa). Porén, na Frouseira o importante non é só o qué senón o cómo. Noutras localidades galegas poderemos ver moitas máis limícolas, normalmente a distancias enormes imposíbeis para fotografía, por exemplo. Aquí en Valdoviño témolas case ao alcanzo da mao e coas suas galas nupciais durante a pasaxe de Maio.
- A migración. Unha sedimentación breve, duns días ou semanas coma moito, coincidindo con ventos favorábeis. Básicamente primaveral, pois no outono a lagoa está fecha e con altos níveis hídricos agás casos excepcionais, polo que as limis non dipoñen sequer de sitio para se pousar
- A Invernada. Neste caso a sedimentación é moito máis prolongada, entre os meses de outubro/novembro a febreiro/marzo. Aquí poderíamos facer mesmo dúas sub-categorías. Por un lado as aves máis propias de praia aínda que tamén visitan a lagoa (píldora cincenta, pilro tridáctilo ou pilro común). Estas especies eran bastante regulares en canto ao seu número, ata que a peste mascotista as expulsou da praia. Por outra banda as especies asociadas ás vagas de frío, típicamente "aves de prado" que empregan a lagoa coma durmideiro nocturno (mazarico real, avefría choromica, píldora dourada, etc). A maioría delas son moi raras neste anómalo século XXI. Nada que ver cos vagas de frío de Xaneiro de 1987 ou decembro de 1997, as últimas "olas de frío" dignas de tal nome.